Tussen 2013 en 2018 zullen de gemeenten honderden miljoenen euro’s meer uitgeven dan in de voorbije zes jaar. En dat terwijl de opbrengsten teruglopen. Besparingen dringen zich snel op. In de steden Mechelen, Beringen en Zelzate wordt er nu al personeel ontslagen.

Volgens een studie van de bank Belfius krijgen alle Belgische gemeenten de komende jaren af te rekenen met grote besparingen. Dat is o.a. het gevolg van de stijgende pensioenkosten. Mensen leven vandaag langer dan enkele generaties geleden. Daarom moeten de gemeenten langer pensioenen blijven uitbetalen.

Volgens Jan Leroy, directeur van de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG), betekent dat een meeruitgave van 120 à 150 miljoen euro in 2016 ten opzichte van 2011. “De gemeenten, OCMW’s en politiezones moeten dat geld uit hun eigen zak betalen. In 2011 betaalden ze daarvoor een heffing van 24 procent op de lonen van de ambtenaren die toen vastbenoemd waren. In 2016 is dat een heffing van 34 procent. Dat zijn extra kosten, maar er staan geen extra middelen tegenover”, zegt Leroy.

Door de aanslepende economische crisis verbruiken mensen minder. “En de Vlaamse overheid geeft ons ook minder subsidies”, legt Jan Leroy uit. Ook de brandweerkosten baren hem zorgen. “De federale overheid wil de brandweer hervormen. Er moeten betere kazernes komen, meer beroepsbrandweermannen en snellere interventies. 90 procent van de kosten moeten door de gemeenten worden betaald. De federale overheid betaalt slechts 10 procent. Dat is niet realistisch”, zegt Leroy.

Jan Leroy verwacht dat verschillende gemeenten daarom in de komende tien jaar fusieplannen zullen maken. “Fusies zijn niet zaligmakend. Soms zijn grote besturen minder efficiënt dan kleine besturen. Maar voor sommige gemeenten is een fusie noodzakelijk om deze financiële moeilijkheden te overwinnen”, zegt Leroy. Peter Van Hoeymissen, burgemeester van de Antwerpse gemeente Sint-Amands (8.000 inwoners) in Klein-Brabant beseft dit: “Een fusie is nog niet voor deze legislatuur, maar op langere termijn is er niets anders mogelijk. We proberen nu al zoveel mogelijk kosten te delen, bijvoorbeeld via een gezamenlijk politiekantoor” aldus deze burgemeester.

Daarnaast moeten de besturen ook rekening houden met de Europese begrotingsregels. Die leggen niet alleen zware saneringsinspanningen op aan de centrale overheden, ook lokale besturen kunnen er de gevolgen van ondervinden via minder subsidies of omdat ze zelf ook binnen striktere budgettaire grenzen moeten werken.

Verder blijven gemeenten verplicht om ook de komende jaren massa’s middelen uit te trekken voor bv. waterzuivering. Als de gemeenten voor die zware investeringen willen gaan lenen, moet dat wel gebeuren bij banken die hogere marges aanrekenen, kortere looptijden voor leningen hanteren en zelfs gewoon minder leningen kunnen of willen toestaan omdat ze zelf aan de strengere Basel III-normen worden onderworpen.

De studie van Belfius bevestigt wat de V.V.S.G. al langer zegt over de zeer moeilijke financiële situatie waarin de lokale besturen de komende jaren terechtkomen. Besturen werken momenteel aan de voorbereiding van het meerjarenplan 2014-2019. Dat daarin meer dan ooit keuzes zullen moeten worden gemaakt, staat intussen buiten kijf.

Het Hovese gemeentebestuur heeft voorlopig geen fusieplannen of plannen voor een verhoging van de financiële bijdragen van de burgers. Men bekijkt wel hoe er intern meer kan bezuinigd worden en hoopt ook op kostenbesparingen via gezamenlijke aankopen en/of investeringen met onze buurgemeenten. We hebben nu het voordeel dat in al onze buurgemeenten (met uitzondering van Boechout) de burgemeesters lid zijn van dezelfde partij als de Hovese burgemeester. Ze komen ook geregeld samen om afspraken te maken.