Nederlanders en ‘Belgen’ blijven een moeizame relatie hebben. De Fyra en Manneke Paul toonden het weer eens aan. Een Nederlandse stem over de achtergrond.
Het schijnt een waargebeurde anekdote te zijn: een Nederlandse voorzitter die, tijdens een vergadering waaraan Vlamingen en Nederlanders deelnemen, vraagt of iedereen zijn tas wil meenemen omdat ze moeten uitwijken naar een andere zaal. De Nederlanders nemen hun boekentassen mee en de Vlamingen hun koffiemokken …
Valse vrienden zijn dat: dezelfde woorden die een totaal andere betekenis hebben. Er zijn meer voorbeelden te bedenken. Wat denkt u van poepen ? Als een Vlaming tegen zijn nieuwe Nederlandse vriendin zou zeggen dat hij zin heeft om eens een lekker partijtje met haar te poepen dan zal zij hem waarschijnlijk maar een pervers ventje vinden. Poepen is in Nederland immers een wat platte zegswijze voor je te ontlasten.
Maar Valse vrienden zijn we niet alleen in de taal. Ook in de onderlinge relaties loopt het tussen Noord en Zuid vaak niet lekker. Wie kent niet het weinig flatteuze Vlaamse gezegde : ‘Als een Nederlander je niet bedrogen heeft dan is hij het vergeten’. Jaren geleden al riep de Waalse financier Albert Frère : ‘jamais avec des Bataves !’, toen de Nederlanders de Generale Bank probeerde over te nemen. Toen een kleine 10 jaar later de ABN het nog eens wilde proberen, zou ene Maurice Lippens daar mede op instigatie van het Belgische hof een stokje voor hebben gestoken. Het zou hem als beloning zelfs een Graaf-titel hebben opgeleverd. Dan heb ik het niet eens gehad over de voordurende soap rond het uitbaggeren van de Schelde, het gedoe rond de IJzeren Rijn en last but not least het gesteggel over de Fyra trein ? In plaats van eerst de violen gelijk te stemmen, werden de Nederlanders volkomen verrast door de aankondiging van de NMBS om definitief van dit stukje Italiaans technisch vernuft op wielen af te zien.
Nee, Belgen vinden Nederlanders in de regel niet leuk. Gegniffel was er op internet toen de Nederlandse Manneke Paul werd afgeschoten. En als het verkeerd loopt in het voormalige gidsland Nederland dan spat het leedvermaak van heel wat journalistieke columns van de pagina’s, inclusief die van de zelfverklaarde kwaliteitspers.
Ook als de Nederlanders het goed doen tijdens het kampioenschap voetballen, terwijl de Belgen er in de voorrondes al zijn uitgeknikkerd, wordt dat in België niet overal even enthousiast onthaald. Andersom stel ik vast dat Nederlanders veel onvoorwaardelijker voor de Rode Duivels supporteren, zeker als ze zelf niet meer in de race zijn.
In mijn boek Waarom Belgen niet kunnen voetballen en Nederlanders nooit wereldkampioen worden (inmiddels 4e druk, Lannoo-Scriptum) – een boek dat trouwens NIET over voetballen gaat, maar over de moeilijke relatie tussen beide landen – leg ik o.a. uit dat dit vooral te maken heeft met de totaal verschillende historische ontwikkeling die de zuidelijke en noordelijke Nederlanden de afgelopen 400 jaar hebben gekend. Terwijl Nederland zich vanaf 1648 tot één van de grootmachten van de wereld ontwikkelde, werden de zuidelijke landen door de katholieke kerk en de ene na de andere bezetter dom gehouden en leeggezogen.
Belgen leerden dat ze tegen de staat beter ja konden zeggen om vervolgens het tegenovergestelde te doen. Een houding die ze vaak ook tentoon spreiden in hun (zakelijke) contacten met Nederlanders voor wie een ja, een ja is en een nee een nee, waardoor Belgen bij hun Noorderburen snel de naam krijgen niet betrouwbaar te zijn. Voor Belgen is de staat vooral de vijand en hoe meer je die een pootje kon lichten, hoe een betere Belg je bent. Mede daardoor is natiegevoel in Belgie heel ver te zoeken en maken zij er een nationale sport van om de belasting massaal te tillen.
Belgische nationale trots, de zogenaamde Belgitude komt soms heel lichtelijk opborrelen als de Rode Duivels het goed doen, zoals nu het geval is. Maar die staat in geen enkele verhouding tot wat we in Nederland een Oranjetude zouden kunnen noemen. In tegenstelling tot België is Nederland een echte natiestaat met het koningshuis als bindmiddel. Terwijl het Belgische hof en de rol die het moet spelen België eerder verdeelt, zoals eerder deze maand uit een onderzoek van marketingbureau IPSOS weer eens werd bevestigd.
Evert van Wijk
De Nederlander Evert van Wijk woont al zo’n twintig jaar in België. Hij is mediatrainer en schreef meerdere boeken, onder meer het genoemde ‘Waarom Belgen niet kunnen voetballen en Nederlanders nooit wereldkampioen worden’ (2010).