Toen Tom Van Grieken in 2012 jongerenvoorzitter werd, wou hij in 2014 in iedere provincie een jonge, nieuwe lijstrekker. Dat blijkt nu niet het geval : niet één nieuw, jong gezicht is lijstrekker geworden. Van Grieken geeft in een vraaggesprek met Doorbraak toe dat hij water bij de wijn heeft moeten doen. ‘Maar er is nog nooit zo hard verjongd geweest, een hele breuk met het verleden, en dat in zeer moeilijke omstandigheden.’
Op zondag 23 februari werd Tom Van Grieken (27 jaar en gemeenteraadslid in Mortsel) herverkozen als voorzitter van Vlaams Belang Jongeren (VBJ) op het congres ‘Eigen jeugd eerst’. Net zoals twee jaar geleden waren er opnieuw geen tegenkandidaten. Toen hij in 2012 jongerenvoorzitter werd, wou hij in 2014 in iedere provincie een jonge, nieuwe lijstrekker. Dat blijkt nu niet het geval : niet één nieuw, jong gezicht is lijstrekker geworden.
‘Filip Dewinter kan geen spits meer zijn’, zei de VBJ-voorzitter stoutmoedig in Gazet Van Antwerpen na zijn aanstelling twee jaar geleden. ‘Nochtans zei ik dat Filip Dewinter niet alleen spits kan zijn. Hij en Gerolf Annemans zijn toptalenten, maar in de slipstream kunnen zij jongeren met zich meebrengen en aflossen wanneer nodig.’ Van Grieken wil niet ingaan of er in het verleden een slechte doorstroming geweest is. ‘We hadden in ieder geval nieuwe, jonge paarden nodig.’
‘Het zou een kapitale fout zijn, mochten we opnieuw met dezelfde gezichten naar de kiezer trekken.’
In november hield hij daarvoor in de eerste editie van het VBJ magazine Rebel opnieuw de druk op de ketel. ‘Het zou een kapitale fout zijn, mochten we opnieuw met dezelfde gezichten naar de kiezer trekken. Als men de verjonging oprecht meent, dan zijn de komende verkiezingen een unieke kans. Elke provincie zou op dit vlak zijn verantwoordelijkheid moeten nemen door toch minstens één jonge nieuwe lijsttrekker naar voor te schuiven. Grijpt onze partij deze kans niet, dan vrees ik dat we in 2019 nogmaals met een verloren generatie zitten. Of erger nog : een verloren partij’, schreef Van Grieken in zijn commentaarstuk. Wouter Verschelden noemde dat op Newsmonkey een goed geregisseerde uitspraak. ‘Die uitspraak was ongetwijfeld stout, maar dat hoort er als jongere wat bij : je lat ietwat hoger leggen dan wat je eigenlijk wilt’, onthult Van Grieken die uiteindelijk niet helemaal ontevreden is met de verjonging.
‘Ikzelf sta in Antwerpen op de tweede plaats voor het Vlaams Parlement en Reccino Van Lommel (27) pakt in Antwerpen de derde plaats in voor de Kamer. Barbara Bonte (30) neemt in Oost-Vlaanderen de tweede plaats in voor het Vlaams Parlement. Bovendien trekt Barbara Pas (33) in Oost-Vlaanderen de lijst (zij zit al sinds 2007 in de Kamer, dus nieuw is ze niet, S.C.).’ Toch zei Dewinter, die de Kamerlijst in Antwerpen trekt, in Gazet van Antwerpen dat hij bereid is om de leiding te nemen van de VB-fractie. Een eventuele exit dus van Barbara Pas dus als fractieleidster ? ‘We bekijken na de verkiezingen wel wat opportuun is.’
AFF (Anti-Fascistisch Front) concludeerde dat enkel Van Grieken en Barbara Bonte echte nieuwe jonge gezichten zijn die zeker verkozen geraken. ‘Recinno Van Lommel maakt nochtans kans en de eerste opvolger in Vlaams-Brabant Klaas Slootmans, kan ook nog in het Vlaams Parlement zetelen. Dirk Verhaert, eerste opvolger in Antwerpen voor het Vlaams Parlement, is ook een garantie op de toekomst.’
Van Grieken geeft uiteindelijk toe dat hij water bij de wijn heeft moeten doen. ‘In de politiek gebeurt dat al eens.’ Namen die hij er onder de jongeren nog graag had bij gezien, noemt hij echter niet. ‘Laten we de interne keuken intern houden. Er is nog nooit zo hard verjongd geweest, een hele breuk met het verleden, en dat in zeer moeilijke omstandigheden.’
Vlaams Belang mikt slechts op minstens tien percent en afgaande op de recentste peiling zit ze daaronder. ‘Het wordt een harde, moeilijke campagne, maar ik denk dat we nog het verschil kunnen maken. De achillespees van de N-VA zit op Vlaams niveau: die partij bestuurt mee. Daarnaast is de PS altijd nodig bij het confederalisme of bij sociaaleconomische hervormingen. Voor hetzelfde geld ontstaat er een tegenbeweging die meent dat het Vlaams Belang meer dan ooit nodig is.‘ Van Grieken haalt daarbij aan dat hij zelden of nooit schooldebatten verliest.
Compleet irrelevant
Van Grieken kwam in zijn eerste voorzitterstermijn minder positief in het nieuws bij onder meer de Zwan-worstjesaffaire en toen hij een parodie maakte op de verkiezingsaffiches van N-VA en CD&V. ‘Nochtans ben ik in beide gevallen door geen enkele journalist gecontacteerd geweest.’ Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2012 lekte bovendien de VBJ-nota en diens SWOT-analyse uit. De conclusie was bikkelhard : het VB zou onder meer compleet irrelevant zijn en een te platte stijl hebben. Toen de zieke en lijkbleke Van Grieken in De Zevende Dag daarover geïnterviewd werd, maakte hij bovendien een zwakke beurt.
Als opportuniteit voor het VB zag Van Grieken in zijn analyse nieuwe domeinen. Hij geeft het EU-thema als voorbeeld. Toch is dat niet nieuws : reeds in 1992 keerde het VB zich tegen het Verdrag van Maastricht, dat het huidige Europa gestalte gaf. ‘Maar we zijn er nu wel beter op gesprongen.’ Van Grieken is tevreden dat het VB zich als eurokritische partij presenteert en voegt eraan toe dat als het van de jongeren afhangt het VB zich zelfs als een anti-EU-partij moet profileren. (Nu is het VB wel kritisch tegenover de Europese Unie, maar de partij wil de EU niet opdoeken.) ‘Twee jaar geleden besloten we om te evolueren van een eurosceptische naar een eurokritische partij. Het Vlaams Belang heeft te lang gewacht om een duidelijk Europees profiel aan te nemen. Toen ik jongerenvoorzitter werd besloten we samen met het VBJ de druk op de ketel op te voeren. Nu zijn we toch wel de enige eurokritische partij.’ Toch maken kiezers niet altijd het onderscheid tussen de verschillende stemniveaus. ‘Het is daarom aan ons om het belang van een Europese stem aan te tonen.’
Op het Europese toneel wil Geert Wilders van de Partij Van de Vrijheid (PVV) samenwerken met onder meer het VB. Van Grieken merkt bij de Nederlander een zeer positieve evolutie. ‘Hij is socialer geworden en breidt het migratieverhaal uit, hij is niet louter anti-islam, maar strijdt ook tegen Oost-Europeanen, Bulgaren en Roemenen.’ Lang voordat het VB contacten legde met de PVV en het Front National (FN), bracht het VBJ al een officiële samenwerking teweeg. ‘Namelijk “YEAH”, waarvan ik voorzitter ben, dat bestaat uit VBJ en FNJ (Front National de la Jeunesse), SDU (de politieke jongerenorganisatie van de Zweedse nationalistische partij, de Zweedse Democraten) en RFJ (Ring Freiheitlicher Jugend uit Oostenrijk).’
Van Grieken geeft nog aan dat het VBJ alle doelstellingen uit het beleidsplan bereikt heeft. ‘Wij hebben intern onze werking uitgebouwd en ons een ander imago aangemeten.‘ Toch wil hij pas na de verkiezingen antwoorden in hoeverre de zwaktepunten van zijn SWOT-analyse veranderd zijn.
Sander Carollo – www.doorbraak.be