Antwerpen – Mechelen : 30 onderbrekingen en gebuisd als fietssnelweg
Door Frank Willemse – frankwillemse@me.com .
Zoals autostrades overtuigend zijn door hun ruimte, comfort en altijd rechtdoor spreken ambtenaren en politici over ‘fiets-o-strades’. Dat zijn snelle, veilige en comfortabele fietsverbindingen tussen steden. In de praktijk is zo’n fiets-o-strade allesbehalve ‘een autostrade, maar dan voor fietsers’ en wordt het woord oneigenlijk gebruikt. Dat valt misschien niet zo op in Hove maar op de hele route Antwerpen–Mechelen is maar 38 procent de naam ‘fiets-o-strade’ waardig en zijn er 30 verkeerslichten en onderbrekingen. Dat stelde de Antwerpse journalist Frank Willemse vast terwijl hij met GoPro-actiecamera op de fiets van Antwerpen naar Mechelen reed en langs Hove kwam.
Bekijk : https://www.youtube.com/watch?v=irzpH0xn140
Van de 24 kilometer tussen Antwerpen en Mechelen loopt 6,6 kilometer over fiets-o-stradestroken de naam waardig. Er zitten pareltjes van infrastructuur tussen, zoals de oversteek van de Nete in Duffel en het lange stuk in Kontich. Ook het stuk in aanleg tussen Mechelen en Sint-Katelijne-Waver over een lengte van 2,6 kilometer ziet er veelbelovend uit en snijdt gauw een kilometer uit het traject dat nu nog 25 kilometer lang is. Dat maakt dan samen 9,2 kilometer fiets-o-strade op 24 kilometer afstand. 38 % dus. In Hove loopt de fiets-o-strade tussen Antwerpen en Mechelen van de oversteek aan de Groenstraat tot aan het station van Kontich. Eerst door een woonstraat – Hoverheide – tot aan een mooie, brede fiets-o-strade, de naam waardig. 1,2 kilometer verder stopt de snelweg en de exclusiviteit voor fietsers. Dan rij je 900 meter langs de huizenrijen en opritten van de Kasteelstraat, over de Verbindingsstraat en tot aan de Dennenlaan. Daar begint een nieuw stuk fiets-o-strade de naam waardig van 900 meter tot aan het station van Kontich.
Politieke prioriteit
Voor de Vlaamse verzamelde besturen zijn fietsnelwegen een prioriteit en ze willen daarom beter samenwerken. De provincies spelen daarbij een belangrijk rol en hebben mooie richtlijnen uitgeschreven voor fiets-o-strades. “De fietsostrades staan voor snelheid, veiligheid en comfort van de fietser. Waar mogelijk voldoet de inrichting aan de onderstaande criteri,” staat in hun convenanten.
• fietser heeft voorrang op andere weggebruikers
• grotendeels autovrij traject
• maximale scheiding fietser-voetganger
• conflictvrije kruispunten (tunnel, brug, …)
• breedte : 3m dubbelrichting
• verharding (asfalt, beton)
• verlichting en samenhangende groenstructuur
• verzorgde stedenbouwkundige of landschappelijke inpassing
• herkenbaarheid — continuïteit (bewegwijzering)
• logische aansluiting op andere (boven)lokale routes
• zo weinig mogelijk omwegen
In Hove klinkt dat geloofwaardig maar over de geheel van het traject niet. De huidige 25 kilometer tussen Antwerpen en Mechelen zijn een lappendeken en kluwen : 9,2 kilometer ‘fiets-o-strade’-waardige wegen en 15,8 kilometer op rommelige fietspaden, op fietssuggestiestroken, op de rijbaan tussen de auto’s of ze tegemoet. En te pas en te onpas te delen met tram- en auto-verkeer, voetgangers, tractors, brommers, uitgelaten honden en andere aangelanden.
De situaties ter plaatse
Bekijk : https://www.youtube.com/watch?v=3M-XfH1NvZo
Het is te loven en te prijzen dat in Vlaanderen convenanten zijn gesloten tussen besturen om betere fietsverbindingen aan te leggen. Er liggen intussen her en der stroken breed en verzorgd fietspad die inderdaad snelheid, veiligheid en comfort bieden over langere afstanden. In de provincie Antwerpen zijn dat er intussen 15. Die tussen Antwerpen en Mechelen krijgt momenteel veel politieke aandacht. Dat is omdat hij bijna klaar is. Officieel toch. Want niet alle fiets-o-strades beantwoorden aan die mooie richtlijnen en woorden van de provincie. Die tussen Antwerpen en Mechelen verre van zelfs. De provincie heeft aan die richtlijnen omtrent de inrichtingsvoorkeur dan ook niet voor niets toegevoegd. “De situatie ter plaatse laat het echter niet altijd toe. Denk maar aan huizen die dicht bij de spoorweg staan of jaagpaden langs het kanaal.” Tussen Antwerpen en Mechelen zijn veel ‘situaties ter plaatse’ en dan laten we het stuk tussen Antwerpen centraal en Berchem Station buiten beschouwing. Net als autostrade hebben fiets-o-strades niks te zoeken in de stad.
• Einde Roderveldlaan, Berchem-Mortsel
. Kruising Amadeus Stockmanslei-Dieseghemlei, Mortsel.
• Einde Lodewijk Dosfellei-Oude God, Mortsel.
. Stadsplein-Christus Koninglaan, Mortsel
• Kruising Christus Koninglaan — Molenstraat, Mortsel
In Hove zelf zijn er drie ‘situaties’ : je moet de Groenstraat oversteken na een stukje woonstraat, op de Verbindingsstraat en Dennenlaan moet je de weg delen met plaatselijke autoverkeer en aan de Beekhoekstraat moet je voorrang geven. Op die oversteek aan de Groenstraat na, zijn de situaties in Hove geen probleem. Dat kan niet gezegd worden van de meeste situaties in Kontich, Mortsel, Antwerpen, Duffel en Sint-Katelijne-Waver.
• Stationsplein, Kontich
• Einde fiets-o-strade, Rechtstraat Duffel
• Kruising Rechtstraat – Spoorweglaan, Duffel
• Oversteek Spoorweglaan – Stationsstraat, Duffel
. Onderbreking fiets-o-strade Duffel
• Einde fiets-o-strade — Stationsplein, Sint-Katelijne-Waver
• Kruising Stationsplein — Spoorweglei, Sint-Katelijne-Waver
• Kruising fiets-o-strade — Kleine Nieuwedijksstraat, Mechelen
• Kruising fiets-o-strade — Caputsteenweg, Mechelen.
Fiets-off-strade
Bekijk : https://www.youtube.com/watch?v=vyaoe4S6fss
Het stuk tussen Antwerpen en Mechelen over fiets-o-strade (9,2 km) is korter dan het stuk over fiets-off-strade (14,8). En dat langste stuk ligt er niet al te best bij. Toch zeker niet voor een fiets-o-strade die veiligheid, snelheid en comfort belooft. Rij eens naar Mechelen en ontdek de korte kasseistroook in Duffel in de Hermansstraat. Net voor de oprit naar de fiets-o-strade over de Nete. Kwestie van het contrast duidelijk te maken. Rij over de fietssuggestiestrook over de Spoorweglei tussen het station van Sint-Katelijne-Waver en de fiets-o-strade naar Mechelen. De rode verf was daar op. Op de fietsersstraat in Kontich komen de auto’s langs en je tegemoet. Aan de Rechtstraat in Duffel moet je de brug over tussen de auto’s en er is er een korte fietssuggestiestrook. Ook daar was de rode verf op. Richting Antwerpen is er nergens een stuk waar je het gevoel hebt over een fietssnelweg te rijden. Dat fiets-o-strade noemen is als de wildwaterbaan op de Sinksenfoor een rafting-paradijs noemen. Of Deurne luchthaven een internationale hub.
Waar is Mechelen ?
Het is ook ver zoeken naar het uniforme karakter van de fiets-o-strade tussen Antwerpen en Mechelen. Niet alleen in de soorten wegdek en infrastructuur, maar ook in de bewegwijzering. Die varieert van dorp tot dorp en bestaat voornamelijk uit lokale richtingwijzers. Verbazingwekkend is ook dat de stukken mooi afgewerkte fiets-o-strades op verschillende plekken op de route gedeeld moeten worden met voetgangers en ander verkeer. Zo heet het stuk in Kontich wel ‘fietsweg’ maar is het ook toegankelijk voor voetgangers, dienstvoertuigen, hulpdiensten en aangelanden. Dat voetgangers op een fietssnelweg voor conflicten zorgen, heeft de wegbeheerder ingecalculeerd en opgelost met een kartonnen bord in plastic folie met als boodschap ‘Wees hoffelijk’.
Op het laatste stuk tussen Sint-Katelijne-Waver en Mechelen gaat het om een gedeelde voetgangers-fietsersweg. Hier wordt de fiets-strade dus tegelijk een stap-o-strade. Ook op andere stukken fiets-o-strade de naam waardig, kom je wandelaars tegen, ook al is het officieel exclusief voor fietsers. Niet dat je het de voetgangers kan kwalijk nemen. Zo’n fiets-o-strade is uiteindelijk recht op recht en comfortabel. Tenminste, als het er niet te druk is en lokaal, traag verkeer snelle pendelaars niet in de weg rijdt. Op de fiets-off-strade is het als vanouds op fietspaden. Overal voetgangers en al dan niet correct geparkeerde auto’s. En wanneer de fiets-off-strade over de rijbaan loopt is die gewoon te delen met het auto-verkeer.
Jammer maar helaas
Het zou niet fair zijn om de geleverde inspanningen om fietsvoorzieningen aan te leggen tussen Antwerpen Mechelen af te doen als één grote mislukking en praatjesmakerij van politici en ambtenaren. De ruimtelijke ordening maakt het niet altijd even gemakkelijk maar dat wil niet zeggen dat het fair is om de route tussen Antwerpen en Mechelen een fiets-o-strade te noemen. Of nog erger : zeggen dat er een ligt en dat ze bijna klaar is. Zo ver is het nog lang niet.
Lees meer op :
https://medium.com/de-fitsivist/de-38-fiets-o-strade-tussen-antwerpen-mechelen-ae0d07c7c3e7
Foto’s (c) Gazet van Hove.