www.vab.be – Vlaamse Automobilisten Bond
Oorzaken zijn het gevaarlijk rijgedrag en de complexe verkeersinfrastructuur
Eén op twee van de actieve 60’ers vindt helemaal niet dat het verkeer veiliger geworden is. In een onderzoek van mobiliteitsclub VAB geven ze aan zich onveiliger te voelen op het hoofdwegennet. De tabel over de veiligheid op de ringwegen illustreert hoe onveiligheid door de verschillende leeftijdscategorieën anders gepercipieerd wordt.
| Hoe is de verkeerssituatie op ringwegen geëvolueerd? | Veiliger geworden | Onveiliger geworden |
| 18-29 jaar | 32% | 35% |
| 30-39 jaar | 41% | 41% |
| 40-49 jaar | 34% | 49% |
| 50-59 jaar | 43% | 47% |
| 60-69 jaar | 39% | 60% |
| 70 jaar | 37% | 55% |
| Gewogen gemiddelde * | 38% | 46% |
* Het gewogen gemiddelde is een weging van alle leeftijdscategorieën waarbij rekening gehouden wordt met twee factoren zoals het aantal automobilisten per leeftijdscategorie en hun effectief gebruik van de wagen.
De resultaten van een gesloten internetenquête bij 2051 automobilisten geven een heel ander beeld dan de ongevallenstatistieken van het BIVV doen vermoeden. Misschien mag het aantal verkeersdoden de afgelopen jaren wel sterk gedaald zijn toch vindt meer dan de helft van de actieve 60’ers dat het verkeer onveiliger is geworden. De cijfers van de autoverzekeraars duiden ook op een stijging van de schadefrequentie bij autobestuurders de afgelopen jaren (zij zien een toename van het gemiddeld aantal schadegevallen per wagen in de periode 2003-2009).
Het goede nieuws is dat de inspanningen inzake verkeersveiligheid in dorps- en stadscentra als positief ervaren worden, ook door de actieve 60’ers. Op de andere wegen is er echter een duidelijk negatieve evolutie. Ring- en snelwegen en N-wegen (belangrijke secundaire wegen) kennen een negatieve evolutie en die tendens is het sterkst uitgesproken bij de actieve 60’ers. De jongere, dynamische groep van < 40 jaar heeft duidelijk minder last van een onveiligheidsgevoel.
| De evolutie van de verkeersveiligheid op onze wegen | Onveiliger | Veiliger | ||
| 18 – 40 jaar | > 60 jaar | 18 – 40 jaar | > 60 jaar | |
| Ringwegen | 38% | 57% | 36% | 36% |
| Autosnelwegen | 36% | 51% | 37% | 38% |
| N-wegen (70 en 90 km/u wegen) | 30% | 50% | 43% | 41% |
| Wegen binnen bebouwde kom | 32% | 39% | 45% | 53% |
De rode gemarkeerde cijfers signaleren een groeiend probleem met onveiligheid op ons hoofdwegennet voor een belangrijke groep 60-plussers.
De bevraagde automobilisten geven twee belangrijke oorzaken aan waarom ze zich onveiliger voelen op onze wegen:
- Het gevaarlijk rijgedrag van de bestuurders
- De complexe verkeersinfrastructuur
Om het gevoel van onveiligheid aan te pakken, moet dus op beide punten gewerkt worden.
Actieve 60’ers : chauffeurs met veel ervaring niet afschrikken.
Neem actieve 60’ers als maatstaf voor het verkeersveiligheidsbeleid.
VAB vindt het zorgwekkend dat automobilisten die ouder dan 60 jaar zijn, en in principe beschikken over de meeste rijervaring, klagen over een toegenomen onveiligheidsgevoel in het verkeer. Opmerkelijk is dat de vitale groep van automobilisten die jonger zijn dan 40 jaar daar veel minder last van ondervindt. Als deze tendens zich verder zet, dan lijkt het erop dat de actieradius van actieve 60’ers beperkt wordt tot de lokale wegen waar ze zich veiliger voelen. (53% vindt de lokale wegen in dorps- en stadskern veiliger geworden).
VAB beklemtoont dat onze wegen voor iedereen toegankelijk moeten zijn en niet enkel voor de groep van jonge, dynamische chauffeurs. VAB vindt dat de overheid de zwakste verkeersdeelnemers als maatstaf voor haar verkeersveiligheidsbeleid moet nemen. We mogen 60-plussers absoluut niet afschrijven. Deze groep is vaak nog economisch en sociaal actief. Het is een groeiende groep die alsmaar actiever wordt en voor wie mobiliteit essentieel is.
Omdat men bij het ouder worden enerzijds meer auto-afhankelijk wordt, maar anderzijds blijkbaar een groeiend gevoel van verkeersonveiligheid ervaart, bestaat het risico dat die mensen zich minder gaan verplaatsen en hierdoor een sociaal isolement ontstaat. VAB vindt het onaanvaardbaar dat het toenemend onveiligheidsgevoel in het verkeer een bepaalde leeftijdscategorie zou gaan uitsluiten.
Verkeersinfrastructuur bemoeilijkt de rijtaak
De actieve 60’ers vinden dat hun rijtaak moeilijker geworden is door de toegenomen complexiteit en verkeersdruk op ons wegennet. Concrete pijnpunten zijn:
- De soms onduidelijke signalisatie of minder goed zichtbare wegmarkeringen.
- De onoverzichtelijkheid van kruispunten inclusief verlichting ‘s nachts.
- Het gebrek aan uniformiteit bij de voorrangsregeling.
- De toegenomen verkeersdruk, vooral van vrachtwagens.
Maar ook de talrijke infrastructuuraanpassingen maken het rijden er niet altijd gemakkelijker op. Zo ervaart men problemen met:
- Het toenemend aantal wegversmallingen en asverschuivingen die vaak met hoge borduren uitgevoerd worden zodat stuurfouten zware gevolgen hebben. Deze zijn vaak ook niet zichtbaar bij slecht weer.
- De talrijke wissels in snelheidslimieten.
- Het gebrek aan eenvormigheid van de verkeersinfrastructuur waardoor het wegbeeld minder eenduidig is en de rijtaak zwaarder wordt.
Gevaarlijk rijgedrag verdient meer aandacht
De actieve 60’ers beklemtonen nog meer dat agressief rijgedrag (bumperkleven, gevaarlijk inhalen, snel rijden,…) tot meer onveiligheid leidt. Op dit punt is het verschil van mening tussen de jonge, dynamische automobilisten (< 40 jaar) en oudere, ervaren chauffeurs (> 60 jaar) groot:
- De groep van 18 tot 40 jaar minimaliseert eerder de rol van de bestuurder bij het veiliger maken van het verkeer. Voor hen moet vooral de verkeersinfrastructuur veiliger worden gemaakt.
- De groep van > 60 jaar stelt dat het rijgedrag het belangrijkste instrument is om het verkeer veiliger te maken. Vooral overdreven snelheid zien zij als belangrijkste oorzaak van ongevallen.
De verschillen in mening worden groter wanneer we vragen naar efficiëntere oplossingen. Ervaren chauffeurs willen alvast dat het gevaarlijk rijgedrag efficiënter wordt aangepakt.
| Concrete maatregelen die de verkeersveiligheid verhogen | 18 – 40 jaar | > 60 jaar |
| Doeltreffendere snelheidscontroles (bv. trajectcontrole) | 59% | 81% |
| Meer snelheidscontroles | 58% | 97% |
| Hogere boetes | 43% | 60% |
| Verbieden van systemen die snelheidscontroles melden | 29% | 54% |
Samenvatting
Het aandeel 65-plussers groeit in onze samenleving: nu 18.3%, in 2020 20.8% en in 2030 maken ze 24.7% van de Belgische bevolking uit. In de komende jaren zal het aantal vrouwen dat een rijbewijs bezit bijkomend toenemen. De groep wordt veel actiever en zal veel vaker met de auto de weg op gaan.
Ze hebben in vergelijking met de groep van 18 tot 40 jaar een heel andere kijk op verkeersveiligheid. Zij zien het rijgedrag van de weggebruikers als hoofdoorzaak van ongevallen terwijl de groep van < 40 jaar het probleem niet bij henzelf legt maar bij de weginfrastructuur. Ze schatten het risico op ongevallen reëler in dan jongeren gewoon op basis van hun ervaring. Ze zijn de meest gezagsgetrouwe automobilisten. Ze focussen zich maximaal op een veilige rijstijl.
Onze verkeersinfrastructuur is in het verleden afgericht op jongere, dynamische, fitte verkeersdeelnemers en dat is de man van 18 tot 40 jaar. VAB vindt dat het verkeerssysteem beter afgestemd wordt op oudere verkeersdeelnemers. Maatregelen die de veiligheid voor actieve 60’ers verhogen, zijn doorgaans ook goed voor alle leeftijden. Reden te meer dus om er iets aan te doen.
VAB vraagt aan de gemeentelijke, gewestelijke en federale overheid om meer samen te werken voor een veiliger verkeer voor alle weggebruikers.
Concreet kan dit door :
- Meer eenvormigheid van de verkeersinfrastructuur over de grenzen van de gemeenten heen zodat de wegen beter in te schatten zijn en de weggebruiker niet negatief verrast wordt.
- Vereenvoudiging van de verkeersregels. Recente verkeersegels maken het maar complexer: bv. verschillende voorrangsregels bij fietspad en fietssuggestiestrook, verkeersbord dat toelaat dat rechts afdraaiende fietsers door het rood mogen rijden.
- Fietsinfrastructuur die meer veiligheid biedt voor fietser en automobilist (voldoende breed, vrij liggend en goed onderhouden).
- Verkeersinfrastructuur die de fouten van autobestuurders en fietsers vergeeft: bv. afscheiding met betonblokken zijn voor fietsers en automobilisten gevaarlijk.
- Aanpak van recidivisten die regels aan hun laars lappen.
- Controles op gevaarlijk en asociaal rijgedrag: bv. bumperkleven, gevaarlijk inhalen, pas afsnijden
Coverfoto : herdenking verkeersslachtoffers Hove-Edegem, 16/11/2014.