www.doorbraak.be – door Karl Drabbe .

Alles ziet er naar uit dat de SNP de grote winnaar wordt van de algemene verkiezingen in Schotland. Labour mag voorgoed inpakken als grootste partij van het eilandenrijk.

Sinds het overweldigende ‘neen’ voor Schotse onafhankelijkheid is het referendum van 18 september nog niet helemaal verteerd. Schotland krijgt sowieso veel meer – ook fiscale – bevoegdheden, premier Alex Salmond verliet het toneel en doet volgend jaar een gooi naar een zetel in het Westminster-parlement in Londen, de Schotse Nationalistische Partij zit op een zucht van 100.000 leden en wordt nu geleid door de radicalere Nicola Sturgeon en vorige week zag een ronduit independentische krant het licht. Het referendum heeft Schotland voorgoed veranderd. De natie is zich zelfbewuster en volgens sommigen zou een referendum over een uitstap uit de EU straks – als David Camerons Conservatives de algemene verkiezingen van mei 2015 winnen – de Schotse onafhankelijkheid een nieuwe duw in de rug geven.

Schotland is dus na de ‘neen’-stem niet in slaap gevallen. Enkele nieuwe vragen zijn nog niet beantwoord. Welke bevoegdheden Schotland effectief zal krijgen is nog niet bekend. En wat de impact is van wat men vandaag ‘English votes for English laws’ noemt evenmin. Met dat laatste zou voor eens en altijd de West Lothian Question worden opgelost ; de vraag is maar of dat ook voor een Engels (niet : Brits) parlement zal zorgen. Tot voor kort was dat het laatste van de zorgen van de nationalisten van SNP, die niet zetelden als het in Westminster over louter binnen-Engelse aangelegenheden ging.

Geld dollars

One million dollar question

De grootste onbekende is het kiesgedrag van de Schotten straks in mei, als heel Groot-Brittannië naar de stembus gaat. Dat Ukip in de lift zit (+10 zetels in de jongste polls), kon u in Doorbraak al vaker lezen. En dat Labour de West Lothian Question niet opgelost wil zien worden – omdat zonder de Schotse Labour-zeteltjes, de socialisten voorgoed in de oppositie terecht zouden komen – eveneens.

Een YouGov-poll vorige week gaf de SNP 16 % voorsprong op Labour. Een Ipsos-Mori poll gaf zelfs een nog groter verschil aan. In de Schotse pers heeft men het over de ‘Labour meltdown’. Labour zou na mei volgend jaar niet langer de grootste partij van het volledige Verenigde Koninkrijk meer zijn.

In 2010 was Labour nog groter in de Westminsterverkiezingen dan SNP. SNP scoorde maar één procent lager. Maar Labour won meer kieskringen. In tegenstelling tot voor de Holyrood-verkiezingen, verlopen de ‘nationale’ verkiezingen (voor het parlement in Westminster, Londen) volgens het meerderheidsprincipe; ‘first past the post’.

Het komt er de SNP dus op aan om in meerdere kieskringen groter te worden dan Labour. Dat ziet er volgend jaar aan te komen. En daar heeft het referendum, de campagne en de mobilisering van de hele bevolking heel veel mee te maken. Vele Schotten hebben moeten nadenken over hun toekomst, en of ze nu volledig of slechts een beetje voor of tegen onafhankelijkheid zijn, die insteek zal hun keuze in sterke mate beïnvloeden.

Engeland | Verenigd Koninkrijk

Koffiedik kijken

Niemand – ook de gereputeerde poll analyst Peter Kellner  van YouGov niet – die kan voorspellen of en in welke mate de SNP niet alleen zal groeien, maar ook in meerdere kieskringen groter zal worden dan Labour. Niemand die kan voorspellen hoeveel zetels SNP zal halen in Westminster. Maar in combinatie met ontevreden Labour-kiezers in het noorden van Engeland die de aanlokkelijke roep van de rechts populistische sirene van Ukip zullen beantwoorden, ziet het er niet goed uit voor Labour. Combineer dat met een Cameron die met zijn streng migratiestandpunt afgelopen week op rechts wil winnen, en het worden spannende tijden.

Spannend ook omdat er voor het eerst misschien – maar dit is echt wel speculeren – twee mogelijke meerderheidscoalities mogelijk zouden zijn in Westminster. Labour-SNP op links en Conservatives-Ukip-UUP op rechts (er gaan immers steeds meer stemmen op voor een gentlemen’s agreement tussen Tories, Noord-Ierse Ulster Unionists en Ukip). Een ‘hung parliament’ – waarin niet één partij de absolute meerderheid heeft – voor de tweede keer op rij.

Wie had het ook al weer over het saaie, grijze Albion ?