De Aalsterse lakmoesproef
Door Johan Sanctorum – www.doorbraak.be .
In Londen hebben duizenden moslims betoogd tegen Charlie en tegen de vrijheid die ertoe strekt om de profeet Mohammed te beledigen, of zelfs maar af te beelden. Niet tegen de gruweldaden van de Islamitische Staat dus, maar tegen de ‘extremisten van de satirische pers’. Opvallend is de vergelijking die op een aantal borden gebruikt wordt : ‘Wie mijn moeder beledigt, geef ik een pak slaag’ – naar het schijnt een citaat van Paus Franciscus. Onderliggende boodschap : wie zich geaffronteerd voelt, mag fysiek geweld gebruiken, bijvoorbeeld ook ondersteund door een kalasjnikov.
Nu is de kreet ‘A moeder is een hoer’ een veel gehoord geluid rond onze voetbalvelden, vooral in het Antwerpse, en speciaal in het Beerschotstadion. Voetballers weten het en hebben ermee leren omgaan, zonder kalasjnikov.
De vraag is overigens of moeders wel zo makkelijk te beledigen zijn. De mijne krijg je niet klein met wat gebral. Als ze ook maar één borst ontbloot, verstommen alle blasfemiën, gewoonweg omdat alle omstaanders in één klap tot zuigelingen worden herleid. Het moment van de waarheid, wees gegroet, Maria.
Dat brengt ons meteen bij het heilige recht om met religieuze iconen te lachen, en het flair om de schouders op te halen als men daar niet in wil meegaan. Hoe waterproof was rechtzinnig Vlaanderen zelf daarin ?
In 2005 werd in het Gentse Nieuwpoorttheater het stuk ‘Onze Lieve Vrouw van Vlaanderen’ opgevoerd door het gezelschap Union Suspecte, in een regie van Chokri Ben Chikha, Vlaams theatermaker met Tunesische roots. Nu is die Chokri zeker geen onbesproken figuur, maar katholiek Vlaanderen ging toen wel fameus uit de bocht door de affiche, voorstellende de Madonna met ontblote borsten, als heiligschennis te bestempelen. Het kwam zowaar tot een protestbetoging, terwijl de Vlaamse Primitieven al in de 15e eeuw de zogenaamde Heilige Maagd uitbeeldden in al haar glorie. Vlamingen ken uw klassiekers en leer lachen. Toch was dit toen een reden voor o.m. super-Charlie Francis Van den Eynde (toen Vlaams Belang) om in zijn pen te kruipen en deze belediging van het katholieke geloof aan te klagen, ‘…. dit zowel namens mezelf als namens de tienduizenden Vlamingen van wie de diepe gevoelens door gans de vertoning zwaar worden beledigd.’
Geloof en miserabilisme dus. We zijn weer bij af. Gelukkig was in 1979 bij ons al het bakske vol met stro gepasseerd van de legendarische Urbanus, en de Jezus-parodie The Life of Brian uit hetzelfde jaar wordt tegenwoordig in elke parochiezaal gedraaid. Maar aan Mohammed is duidelijk nog werk.
Als een religie al verontrust wordt door een spotprent, is er iets mis met die religie, of op zijn minst met de beleving ervan. In naam van de maagd Maria en haar boezem, zeg ik dus met aandrang : ga ermee door, gebruik de satire als een omgekeerd godsbewijs ad absurdum. Een god of godin of profeet of heilige die zich gekrenkt voelt door een tekening of een toneelstukje, bestaat niet. De spot heeft niet alleen een amusementsfunctie, en zelfs niet alleen een kritisch-politieke betekenis, maar finaal zelfs een metafysische lakmoesstatus. Geloof dat niet tegen satire is opgewassen, is bijgeloof. Wie zou met mijn moeder de spot kunnen drijven, behalve ikzelf ? Niemand dus.
Volgende week : Aalst carnaval. De burgemeester heeft nu al zijn kogelvrije vest besteld, en de veiligheidsmaatregelen zijn niet van de poes. Ik hoop vooral dat er geen censuurinstructies werden gegeven, kwestie van onze islamitische medemens niet te bruuskeren. Bij gebrek aan een Charlie Hebdo, is het Aalsterse carnaval dé graadmeter van de vrijemeningsuiting in Vlaanderen. Als daar, dit jaar, de Mohammed-karikaturen en de IS-parodieën afwezig blijven, hebben we écht een probleem.
Foto’s : © reporters.