Nieuw schooljaar, nieuw debat
Augustus, deel twee. Aan de universiteiten openden de inschrijvingen. En knipperen meteen de oranje lichten. De slaagpercentages liggen “dramatisch laag”. Slechts dertig procent van de studenten slaagt voor alle vakken in het eerste jaar. Uit oriëntatietesten in Gent en Leuven blijkt dat starten toch wel iets anders is dan slagen. Ze zouden middelbare scholieren beter helpen inschatten wat in hun mogelijkheden ligt. Maar de testen zijn “vrijblijvend”. Mag het ietsje meer zijn ?
Gent lanceerde in november vorig jaar al de Simon-test, met voorlopig 9.344 deelnemers, die nadien een ‘slaagkans per opleiding’ kunnen berekenen. De test voorspelt in 95 procent van de gevallen correct wie niet slaagt. Leuven pakte in maart uit met de Luci-test en zit al aan 6.809 ingevulde exemplaren. Uit vroeger onderzoek blijkt dat een lage score in 9 op de 10 gevallen samengaat met een onvoldoende achteraf.
In de onderwijswereld lijkt men bang van de eigen schaduw. Van meer bindende test (ingangsexamen) is geen sprake. Toch merkwaardig in een samenleving waar een mens op alle fronten “vanzelfsprekend” wordt gescreend, bevraagd en op kwaliteit wordt geselecteerd.
Het probleem van de vele mislukkingen in het hoger onderwijs – een enorme verspilling van middelen – blijft taboe en wordt nauwelijks geduid, laat staan aangepakt.
Zijn die vele mislukkingen problematisch of niet ? Zo ja, waar zit dat probleem ? Zijn onze scholieren voldoende goed voorbereid op de universiteit ? Staan de poorten naar de universiteit niet te wijd open ? (Iedere student meer is “kassa”.)
Commentaar
De onderzoekers beperken zich in hun commentaren tot het intrappen van open deuren. Of wat dacht u van deze wijsheid : “De studenten die ASO volgden, halen betere cijfers (71 procent slaagt) dan die uit het kunstonderwijs (33 procent), het technisch onderwijs (31 procent) en het beroepsonderwijs (22 procent)”.
“We willen hier een positief verhaal van maken. Voor scholieren uit het TSO kan een goede score op de test de ogen openen dat naar de universiteit gaan wel mogelijk is”, zegt professor Lieve de Wachter (KU Leuven). Dat kan best zijn, maar is in het geheel van het onderzoek beslist een marginaal gegeven. Hoeveel TSO’ers en vooral BSO’ers melden zich voor de tests ?
Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) wil in april volgend jaar experimenten opstarten met een verplichte doch niet bindende toelatingsproef, die studenten moet helpen oriënteren.
Op zich een positief initiatief dat de bevraging zal verfijnen en uniformiseren. Hopelijk volgt over de tests nog een grondig debat.
Bart Eeckhout stelde de vraag al in De Morgen : “Hoe sociaal is het om gezin en samenleving op kosten te jagen door de vrijheid om een foute studiekeuze te maken absoluut te vrijwaren ?”
Rector Rik Torfs (KU Leuven) pleitte voor een bindende toelatingsproef, maar botste op links verzet. De Leuvense Studentenraad sprak meteen van discriminatie en pleitte voor meer multiculturalisme, et cetera. Terwijl ze ook daar best weten dat een gemiddelde hoogstudent de overheid jaarlijks zo’n 12.000 euro kost (Paul de Grauwe in De Morgen, aug. 2014).
Leggen onze universiteiten de lat te hoog ? Uit internationaal onderzoek blijkt dat ze het goed tot uitstekend doen. Laat dit zo blijven. Veertien Belgische universitaire opleidingen plaatsen zich internationaal in de top 50 van hun discipline, bleek onlangs (QS World).
Sociaal
Toch klagen sommige pedagogen en sociologen steen en been. Dirk Vandamme, onderwijsexpert verbonden aan de OESO, gaat maar door over het “missen van de trein van de democratisering van het onderwijs”, omdat maar 6 procent van de jeugd uit laaggeschoolde gezinnen hoger onderwijs volgt. De Standaard ging meteen mee prediken over “de klassenmaatschappij” (Karel Verhoeven, 5 juni).
Hetzelfde horen we vaak over de mindere prestaties van allochtonen. Alsof zoiets bij een aanhoudende instroom van nieuwkomers, van alle leeftijden, met taalachterstand en een gebrekkige vooropleiding, niet deels vanzelfsprekend is.
De penibele onderwijssituatie in Brussel, dat volloopt met almaar meer kinderen met een niet-westerse achtergrond en die thuis geen Nederlands spreken, is duidelijk … Waarom dit probleem niet meer ook bij de wortel (de hypermigratie) proberen aanpakken ?
Het wegwerken van de achterstand van kinderen in laaggeschoolde gezinnen en nieuwkomers is veel minder haalbaar en van een andere orde dan het elimineren van een genderkloof, een probleem dat ondertussen gekanteld is.
Middelbaar
Er zal dit najaar ook gesleuteld worden aan het secundair onderwijs. Op de agenda staat ook de schooluitval. Ook dat probleem is beheersbaar en vergt dus geen ‘superhervorming’.
De Standaard schreef onlangs “België valt terug in strijd tegen schooluitval”. Helaas, daar is weinig “Belgisch” aan. Met het “Belgische” gemiddelde (12 procent) schieten we niet op. Vlaanderen doet het met 8,7 procent uitval veel beter dan Wallonië (14,8) en rampgebied Brussel (20,1 procent). Het Europese gemiddelde is 12,7 procent.
Brussel en Wallonië, waar de PS al zo lang het onderwijs stuurt, toch ? Voor wanneer ook hier een ernstig debat over oorzaak en gevolg ?
Dat onze huidige eerste graad in het secundair niet zou deugen, is een fabeltje, gevoed door een gelijkheidsdrift die niet van deze wereld is.
Onderzoeker Wim van den Broeck (DM, 1 maart) toonde al aan dat Vlaanderen nu al kampioen is in het creëren van gelijke kansen in het onderwijs en dat onderzoeksrapporten die volledig het tegenovergestelde zeiden verkeerd waren.
Almaar meer geld voor wie boven zijn niveau probeert te spelen, voor “achtergestelde” migranten, voor soms onrealistisch “inclusief” onderwijs (leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften), voor kansarmen, voor scholenbouw, voor lerarenopleiding, voor kleinere klassen, voor extra taallessen … Ooit houdt het op.
Vlaanderen doet het ook in het secundair onderwijs en hoger onderwijs internationaal meer dan behoorlijk. Houden zo, en wat minder schroom en droom. Socialistische en progressieve stempels op het onderwijs zijn geen succesverhaal, blijkt uit de dramatische regionale onderwijskloof.
Anja Pieters
In
Foto’s © Gazet van Hove – Coverfoto Gemeentelijke Albrecht Rodenbachschool Hove.