Volgens Humo zou bijna de helft van de asielzoekers “na verloop van tijd” werk vinden. Geloof dat vooral niet. Uit een grootschalig onderzoek van het Federaal Migratiecentrum (Wets en Rea, ‘De lange en moeizame weg naar werk’) naar 108.000 asielzoekers die hier tussen 2000 en 2010 aankwamen, blijkt dat daarvan een kwart werkte, een kwart een uitkering kreeg (leefloon, werkloosheidsuitkering) en bijna vier op de tien officieel geen enkel inkomen had. Werk vinden ? Behoorlijk problematisch dus, zeker voor asielzoekers. Ook voor migranten. Maar ook voor de landen waar ze terechtkomen en waar ze bijstand of een leefloon krijgen. Van de 221.270 Vlaamse werkzoekenden heeft 57.694 een allochtone achtergrond, meer dan één op vier. De werkloosheid bij migranten steeg sneller dan het gemiddelde. (CD&V-standpunten, Vlaams Parlementslid Robrecht Bothuyne, 9 aug.).
Discriminatie ?
Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) vroeg een jaar geleden met enige plechtigheid in de stem de werkgevers om “meer allochtonen in dienst” te nemen. Dat slechts 46 procent van hen aan het werk is, noemt hij “dramatisch”. Benieuwd welk cijfer hij straks in het Vlaams Parlement geeft. En of hij die vaststelling weer koppelt aan “discriminatie op de werkvloer”. Merkwaardig hoever hij meegaat in het rondje zwartepieten. Bourgeois weet dat dit probleem internationaal is, dat het almaar opnieuw en telkens weer gaat om nieuwe groepen nieuwkomers. En dat de taalbarrières hardnekkiger zijn dan hij hoopt. Volgens statistische informatie hierover in Nederland (cbs.nl) is daar 6,8 procent van de autochtone beroepsbevolking werkloos. Vervolgens klimt dat cijfer bij westerse allochtonen (9,8), verdriedubbelt het bijna voor niet-westers allochtonen (18,6), en bereikt het een recordhoogte bij Marokkanen (21,1) en Antilianen (21,5). Het gebeurt zelden, maar tewerkstelling van allochtonen kwam eerder dit jaar ook ter sprake in de FactCheck van Tim Pauwels in De Zevende Dag. Blijkt dat in Vlaanderen 4,5 procent van de mensen met een Belgische nationaliteit werkloos is, tegenover … 22,6 procent van de niet-Europese migranten, “geboren buiten de EU”. En van waar komt die nieuwe golf asielzoekers ?
Familiale redenen
Cijfers waar geen mens vrolijk van wordt. Overal racisten, dus ? Natuurlijk niet. “Mensen die de laatste vijftien à twintig jaar naar ons land zijn gekomen, kwamen vaak niet in de eerste plaats om te werken of te studeren, maar veeleer om familiale redenen”, stelde de VUB-politicoloog Bilal Benyaich (in De Morgen, 14 aug.). “Dat is een goede samenvatting van het Vlaams Blokdiscours van 1991”, reageerde extreemlinks bij monde van Jan Hertogen. Ietwat veralgemenend, kunnen we het als volgt stellen : asielzoekers zijn geen arbeidsmigranten, want werk ins niet hun eerste drijfveer. Asielzoekers zijn geen seizoenmigranten, want de meeste zijn van plan te blijven en wél gebruik te maken van de sociale voorzieningen van het gastland. Wat geldt voor asielzoekers geldt bij uitbreiding ook voor een deel van de gewone migranten.
“Gebruiken”
Vallen de cijfers wat tegen, dan verwijzen progressieven van alle slag graag naar de toekomst, zoals Tim F. van Mensbrugge in De Morgen : “Het slechte nieuws is dat de toekomst nog veel meer migranten brengt. Het goede nieuws is dat we ze zullen kunnen gebruiken.” Didier Vanderslycke, nationaal secretaris van Orbit, een beweging die opkomt voor de rechten van migranten, zoekt zelfs beschutting achter de rug van het Kapitaal : “Er zitten ook laag- en ongeschoolde mensen op die boten of mensen die hun opleiding niet hebben kunnen afmaken. Maar dat is niet erg, we hebben arbeidskrachten nodig met verschillende profielen. Ook werkgevers zeggen dat.” (De Standaard, 14 aug.) Dat sommige werkgevers niet vies zijn van open grenzen en verse ladingen werkvolk, weten we. De N-VA en Open VLD (o.a. Alexander de Croo) schaatsen met hun pleidooi voor economische migratie op dun ijs. Vlaanderen telt dezer dagen immers nog zo’n 160.000 uitkeringsgerechtigde werklozen, niet ?
Schuld
De problemen zijn bekend : te veel administratieve rompslomp en te weinig startkapitaal, te veel analfabetisme, te weinig kennis van het Nederlands, te laag opleidingsniveau … De helft van de Somaliërs in Nederland, vooral asielzoekers, zit in de bijstand. Van de eerste generatie Afghanen en Iraniërs zit ongeveer een kwart in de bijstand. Wat geldt voor asielzoekers, geldt ook voor een deel van de migranten. “De huidige werkloosheid onder migranten in Nederland is hoog. Waarom zou dat in de toekomst anders zijn ?”, vraagt Syp Wynia in Elsevier (‘Neen, migratiedeskundigen, de wereld is niet van iedereen’, 11 aug.). Waarom zou dat bij ons anders zijn ? Werk vinden zal voor veel jonge asielzoekers en migranten bij ons wellicht altijd problematisch blijven. Het percentage kinderen waar geen werkende ouder in het gezin aanwezig is, ligt volgens Kind & Gezin meer dan dubbel zo hoog bij kinderen van vreemde herkomst dan bij anderen. In een omgeving waar al zoveel autochtone werklozen zijn, is dat niet de schuld van onze samenleving. Hoe graag progressieven dat ook zouden willen. De “reden van verblijf” van niet-Europese migranten is duidelijk een andere dan werk. Gezinshereniging is met voorsprong het hoofdmotief (58 procent), gevolgd door asiel en regularisatie (19,4 procent) (bron : SVR, ‘Internationale migraties en migranten in Vlaanderen’, 2014).
Anja Pieters
in
Foto’s © Reporters.