Gaat het hier om leerlingen werven ?
Of is er een achterliggend maatschappelijk of ideologisch project ?
Door Jan Becaus – www.doorbraak.be .
De verdedigers van de katholieke school – en ze waren met velen nadat het hoofdkwartier in de Guimardstraat zijn plannen voor de invoering van de zogenoemde ‘dialoogschool’ bekend had gemaakt – schermen vaak met de term ‘katholiek onderwijsproject’. Dat containerbegrip is niet in enkele woorden uit te leggen, omdat het in elke katholieke school anders wordt ingevuld. Het katholieke net is immers een huis met vele kamers, evenveel als er inrichtende machten zijn.
Een katholieke school was ooit een onderwijsinstelling in het leven geroepen door een orde, congregatie of door de Kerk zelf. De leiding was in handen van paters, nonnen of priesters en ook de lesgevers waren tot in een niet zo ver verleden religieuzen of bedienaars van de katholieke eredienst. Dat was zo van in de kleuterschool tot aan de KU Leuven. De school baadde in confessionaliteit. Elke dag begon zonder uitzondering met een gebed en de godsdienstles was geen vrijblijvende zaak.
Die tijden zijn voorbij. Leken hebben de bestuurs- en pedagogische taken overgenomen en de klemtoon ligt al lang niet meer op het doorgeven van het geloof, als hij daar ooit al gelegen heeft. Wat dat laatste betreft, is het katholieke onderwijsproject trouwens een grote mislukking. Katholieke scholen leveren veel goed gevormde mensen af, maar nauwelijks katholieken. De godsverduistering in Vlaanderen is nog altijd een feit en een katholiek reveil is niet in zicht. Het is trouwens zeer de vraag of een school dat kan verhelpen. Als het geloof niet wordt doorgegeven in het gezin, zal ook een school daar niet in slagen. Integendeel zelfs : de ijver waarmee eertijds getracht werd om van scholieren rotsvaste katholieken te maken, werkte vaak averechts. Velen trokken na de middelbare school de kerkdeur voorgoed achter zich dicht. Iedereen kent wel enkele bekende strijdbare anti-klerikalen die gevormd werden in katholieke scholen. Bekeerlingen zijn altijd de grootste zeloten van hun nieuwe overtuiging.
In die sfeer van tanend katholicisme worden nogal wat katholieke scholen nu geconfronteerd met een instroom van vooral islamitische leerlingen. Zoals topman Lieven Boeve zegt ‘ze komen gewoon, we nodigen ze niet uit’. Een slecht karakter zou daaruit kunnen besluiten dat de moslims ongenode gasten zijn, die de inrichtende macht voor voldongen feiten stellen en eigenlijk geen keuze laten. Want wat doe je als inrichtende macht van een concentratieschool met een populatie van 75 tot 95 procent moslims ? Wel, volgens de uitvinders van de ‘dialoogschool’ moet je ze ‘meer ruimte geven’. Dat kan bijvoorbeeld door naast de kapel ook een gebedsruimte in te richten, door de hoofddoek toe te staan en door na de schooluren zelfs koranlessen te organiseren.
Wat hoopt de Guimardstraat daarmee te bereiken ?
Allereerst meer moslimleerlingen aantrekken. Aangezien scholen per leerling gesubsidieerd worden, is het uithangbord ‘ dialoogschool’ dus een marketingtechniek. Ook in een katholieke school moet de kachel branden.
Maar, en dit kan tegenstrijdig klinken, de dialoogschool moet ook de katholieke identiteit versterken. Door niet-moslimleerlingen te confronteren met andere religies, in casu de islam, gokt de Guimardstraat op een religieus reveil. En dat terwijl de katholieke scholen zichzelf kunnen blijven en niet neutraal worden, zoals de gemeenschapsscholen. Die hebben al decennialang ervaring met het aanbieden van verschillende erkende religies, maar of die confrontatie geleid heeft tot een versterking van de levensbeschouwelijke identiteit is een interessante maar onbeantwoorde vraag.
Het ziet er niet naar uit dat de dialoogschool snel en veralgemeend haar intrede zal doen in het hele katholieke net. Daarvoor is er nu al te veel verzet en bovendien hebben de meeste katholieke scholen ook geen behoefte aan het model. Mocht de Guimardstraat het toch willen opleggen, dan zullen heel wat scholen zich losmaken van de koepel, die tenslotte maar een dienstverlenend secretariaat is en zelf geen inrichtende macht.
De auteur is gewezen VRT-journalist en vandaag senator voor de N-VA.
Foto’s © Gazet van Hove.