Speciaal economisch statuut voor Schotland ?

Hoe reageert Schotland op Theresa Mays ‘harde brexit’-toespraak ? Onafhankelijkheid of opt-out ?

door Karl Drabbe – www.doorbraak.be .

Theresa May kiest voor een harde Brexit. Liever géén deal dan een slechte deal, geldt het als het over handel met de EU gaat. Geen deel meer willen uitmaken van de eenheidsmarkt lijkt op het eerste gezicht een hard standpunt om de onderhandelingen mee in te gaan. Blufpoker. De soep zal allicht minder heet gegeten worden dan ze door de Britse premier wordt opgediend.

Engelse vlag

Op het Europese continent wordt met ongeloof gereageerd. Minister-president Geert Bourgeois ‘betreurt uiteraard’ de Britse keuze om de Europese eenheidsmarkt te verlaten. Hij hoopt dat er nog een ‘plus-verdrag’ uit de bus komt. ‘Wait and see’, zullen ze across the Channel wel denken. Het Britse pond reageerde alvast positief.

De langverwachte brexit-toespraak van Theresa May zorgt meteen voor de nodige beroering in het noorden van het eiland. De Schotse eerste minister Nicola Sturgeon liet snel van zich horen. De duidelijke woorden van May brengen Schotland weer wat dichter bij een onafhankelijkheidsreferendum. Indyref2 – zo heet het daar in Twittertaal – is ‘more likely’ dan het eerder al was.

Sturgeon hekelt vooral dat de Schotse stem totnogtoe niet gehoord werd in het Brexit-debat. ‘The Tory Government cannot be allowed to act against Scotland’s wishes and our interests, and reject all attempts at compromise.’ Dat laatste slaat net op die eenheidsmarkt, waar Schotland koste wat het kost deel van wil blijven uitmaken.

Maar moet dit nu begrepen worden als een dreigement voor een nieuw referendum, of eerder om tóch tot een compromis te komen. Theresa May heeft immers een aparte Schotse brexit-deal nooit uitgesloten. Ook niet in haar ‘harde’ speech vandaag. Wat nog steeds de opening laat voor een ‘opt-out’ voor Schotland; iets wat in de continentale pers slechts zelden aan bod komt.

Geld euro's

Nicola Sturgeon mikt net op zo’n opt-out, waarbij Schotland een bijzonder statuut krijgt in het VK, een soort Speciale Economische Regio waarbij dat deel van het koninkrijk toch deel zou kunnen uitmaken van de eenheidsmarkt. En omdat zo’n opt-out serieus wordt onderhandeld in Westminster, kan de Schotse eerste minister niet voluit voor een tweede Schots onafhankelijkheidsreferendum gaan. Overigens, dat referendum zou deze keer allicht géén groen licht krijgen van Westminster …

Definitief is de stap naar een referendum dus nog niet gemaakt. In de laatste peilingen van het gerenommeerde peilingenburau YouGov (1 september 2016), was er in Schotland geen meerderheid te vinden om een tweede referendum te organiseren. Wat meteen veel zegt over de evolutie van de geesten in Schotland. Als slechts 37% een referendum wil, kun je er donder op zeggen dat niet veel meer Schotten (nog) voor onafhankelijkheid zullen kiezen.

Scottish-independence[1]

Vraag is wat de impact van Theresa Mays ‘harde’ toespraak is op de Schotse publieke opinie. Zal het voor een hernieuwde radicalisering zorgen, of heerst de afwachtende twijfel of er voor Schotland een bijzonder statuut uit de Europese hoed wordt getoverd.

Dit artikel kadert in het project ‘Soevereiniteitsbewegingen in Europa’ dat tot stand komt met de steun van de Vlaamse overheid.

Foto’s (c) Reporters.