Een les grendeltechnologie voor de Vlaamse regering
door Veerle Wouters en Hendrik Vuye – www.doorbraak.be
Het dossier van de Brusselse geluidsnormen beroert de gemoederen. Brussel fnuikt de luchthaven van Zaventem. Meerdere cargomaatschappijen verlaten Zaventem of dreigen ermee. Dit kost jobs, jobs, jobs.
De Vlaamse regering heeft een belangenconflict ingeroepen in de hoop de situatie te deblokkeren en de Brusselaars aan te zetten tot redelijkheid.
In De Tijd van vrijdag 3 februari leest men van de pen van journalist Dries Bervoet : ‘De kans lijkt nihil dat er een oplossing is als het Vlaamse belangenconflict afloopt. De Vlaamse regering overweegt daarom een nieuw belangenconflict van 60 dagen in te roepen. Dat is technisch mogelijk omdat het Vlaamse Gewest en de Vlaamse Gemeenschap nog altijd twee aparte rechtspersonen zijn. Dat maakt een verlenging mogelijk’.
De Vlaamse regering volgt de oplossing die onze fractie in plenaire vergadering van de Kamer heeft aangereikt. Toch leest men nagenoeg altijd dat Vlaanderen slechts eenmaal een belangenconflict kan inroepen. Bij het schrijven van ons Grendelboek hebben we dit nader onderzocht.
Er bestaan twee soorten belangenconflicten : tussen regeringen en tussen parlementen. Wanneer een regering of een parlement vindt ‘ernstig te worden benadeeld’ door een beslissing van een andere regering of parlement, dan kan een belangenconflict worden ingeroepen. Maar hier knelt het schoentje. Vlamingen hebben slechts één regering en één parlement, Franstaligen hebben een wonderbaarlijke veelvuldigheid aan parlementen en regeringen.
Toen de Vlamingen op het punt stonden de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde eenzijdig te splitsen in de Kamer, hebben de Franstalige parlementen één na één een belangenconflict ingeroepen. Zo hebben ze het dossier geblokkeerd van november 2007 tot de eedaflegging van de regering-Di Rupo in december 2011. Dit is een voorbeeld van belangenconflicten tussen parlementen.
In het dossier over de Brusselse geluidsnormen en de luchthaven van Zaventem gaat het over een belangenconflict tussen regeringen. De Vlaamse regering roept een belangenconflict in tegen de beslissing van de Brusselse regering om de geluidsnormen te verstrengen. Dit heeft tot gevolg dat de beslissing van de Brusselse regering gedurende 60 dagen is geschorst. Intussen kan binnen het Overlegcomité – samengesteld uit vertegenwoordigers van de federale regering en de deelstaatregeringen – gezocht worden naar een oplossing.
Het belangenconflict ingeroepen door de Vlaamse regering loopt af op 21 februari. Een oplossing is helemaal niet in zicht. Kan de Vlaamse regering een nieuw belangenconflict inroepen ?
Meestal stelt men dat de Vlaamse regering en Vlaams Parlement slechts eenmaal een belangenconflict kunnen inroepen. Dit klassieke standpunt getuigt van het gebrek aan creativiteit van de Vlamingen wanneer het aankomt op grendel-technologie. Het is wel degelijk mogelijk om een tweede belangenconflict in te roepen.
Vlaams Parlement en Vlaamse regering zijn zowel gemeenschaps- als gewestorganen. De Vlaamse Gemeenschap oefent de gewestbevoegdheden uit, maar er is geen sprake van een fusie tussen gemeenschap en gewest. De Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest zijn afzonderlijke rechtspersonen.
Dit blijkt ook uit de werking van de organen. Het Vlaams Parlement bestaat uit 118 volksvertegenwoordigers die hun woonplaats hebben in een gemeente van het Vlaamse Gewest en 6 leden die hun woonplaats hebben op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest. De zes Brusselaars stemmen wel mee wanneer het gaat over gemeenschapsaangelegenheden, maar niet wanneer het gaat over gewestmateries. Wanneer de Vlaamse regering beraadslaagt over gewestmateries, dan heeft de minister die zijn woonplaats heeft op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest, slechts een adviserende stem.
Vlaams Parlement en Vlaamse regering zijn dus zowel gemeenschaps- als gewestorganen. Hieruit volgt dat het Vlaams Parlement en de Vlaamse regering niet eenmaal, maar tweemaal een belangenconflict kunnen inroepen : eenmaal als gewestorgaan en eenmaal als gemeenschapsorgaan.
Ook senator en professor Hugo Vandenberghe (CD&V) heeft dit standpunt reeds verdedigd. Een tweede belangenconflict kan dus. Laten we hopen dat de Vlaamse regering getuigt van creativiteit. We mogen met de grendels toch even creatief zijn als de Franstaligen ?
foto’s © Gazet van Hove – coverfoto Luchthaven Deurne.