Splits de euro in een neuro en zeuro, zegt Lawrence Urbain die in De chrono-crisis een overzicht geeft van 10 jaar financiële crises.
door Sander Carollo – www.doorbraak.be .
Alle soorten crises van de afgelopen jaren staan niet los van elkaar, toont economisch adviseur Lawrence Urbain aan in De chrono-crisis. Hierin probeert de jonge auteur (°1990) voor een breed publiek technische materie uit te leggen. Hij is opmerkelijk genoeg geen econoom, maar studeerde Internationale Betrekkingen en Diplomatie (UAntwerpen) en geraakte geboeid door macro-economie, internationale financiën en politieke economie. In 2012 schreef Urbain een masterthesis over de economische crisis en de aanpak van de VS en Europa. ‘Mijn thesis bleek jaren later het startpunt van dit boek’, vertelt Urbain. ‘Ik stel vast dat we vandaag identiek dezelfde fouten maken als tien jaar geleden. Een nieuwe crisis is dus bijna onvermijdelijk geworden.’
Doorbraak : Waarin verschilt uw boek met andere publicaties over de krediet-, euro- en schuldencrisis ? Urbain : ‘Professoren Koen Schoors en Gert Peersman schreven De perfecte storm, een boek over de bankencrisis en Johan Van Overtveldt schreef als voormalig Trends-hoofdredacteur Het einde van de euro. Maar in Vlaanderen en Nederland heeft tot dusver nog niemand een totaaloverzicht gegeven van tien jaar economische rampspoed.”
Over de kredietcrisis schrijft u dat het vooral de schuld is van de overheid.
‘De overheden hebben veel problemen zelf in de hand gewerkt. Veel journalisten beweren dat er in Amerika een groot verschil zit tussen het beleid van de Republikeinen en Democraten. Ik betoog dat het juist de continuïteit in hun financieel beleid is geweest dat ervoor gezorgd heeft dat de financiële crisis is kunnen losbarsten. Bankiers hebben uiteraard geprofiteerd van de politiek van deregulering. Toch speelden de bankiers eerder amoreel in plaats van immoreel. Het is in de eerste plaats de overheid die de randvoorwaarden gecreëerd heeft.’
Zijn de banken intussen al meer gereguleerd ?
‘Ik stel vast dat we niets geleerd hebben van de afgelopen tien jaar. De machtsconcentratie van de grootbanken is vandaag nog groter dan in de jaren voor en tijdens de crisis. Risicovolle bankactiviteiten en investeringstakken zijn ook nog steeds niet gescheiden van de gewone spaarbank.’
Wat is het verschil met het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) en de Federal Reserve (Fed), de Amerikaanse variant ?
‘De Fed houdt zich bezig met het bestrijden van werkloosheid, iets wat de ECB niet hoeft te doen. De Fed is bijgevolg in de crisis veel sneller in actie geschoten dan de Europese Centrale Bank.’
Wat vindt u van het beleid van de Europese Centrale Bank ?
‘De ECB is onafhankelijk en verschuilt zich achter haar doelstelling om een inflatie, een stijging van de levensduurte, te creëren van ongeveer twee procent. Zolang die doelstelling niet op duurzame wijze bereikt is, gaat de ECB door met haar losgeslagen monetaire politiek en heeft ze daar op papier zelfs een rechtvaardiging toe. Mijn vrees is dat dit beleid uitmondt in een nieuwe totale economische en financiële crisis.’
U stelt de idee van een neuro en een zeuro voor. Waarom keren we ineens niet terug naar de nationale munt ? ‘Ik pleit voor een Europa als economisch project met vrij verkeer van goederen en diensten. Voor ieder land een eigen munt zou ons economisch zuur opbreken. Vlaanderen heeft baat bij een muntzone met gelijkgestemde landen. Duitsland en Nederland zijn voor ons qua handel onontbeerlijk. Ook voor de zuiderse landen is dit geen goed idee. Als Griekenland de drachme invoert, ontstaat speculatie tegen de andere zuidelijke landen zoals Italië en Spanje. Een geordende opdeling in twee blokken is daarom noodzakelijk.’
Waarom werkt de euro niet ? ‘
De euro heeft de zuiderse landen in slaap gewiegd via kunstmatige lagere rentes en heeft het Noorden in een eindeloze transferunie gestopt. Naast de Belgische transfers van Noord naar Zuid zijn er nu de Europese transfers van Noord naar Zuid bijgekomen.’
![2010121_knack_geldstromen_transfers[1]](http://www.gazetvanhove.be/wp-content/uploads/2014/05/2010121_knack_geldstromen_transfers1.gif)
Het Verdrag voor de Werking van de Europese Unie legt een verbod op om via transfers noodlijdende landen uit de problemen te helpen. Toch gebeurt dit.
‘Zo’n “bail-out” is vooral op slinkse wijze gebeurd via het beleid van de ECB waarbij via zogenaamde “secundaire markten” staatsschulden zijn opgekocht. Ik denk dat hier helaas geen einde aan zal komen.’
In de VS zijn er ook verschillen tussen noordelijke en zuidelijke staten. Nochtans wordt de dollar nog steeds vertrouwd.
‘Een belangrijke verklaring hiervoor ligt in het verschil in arbeidsmobiliteit, die in de VS veel hoger is. Wie beweert dat de euro kan werken omdat de dollar ook werkt, maakt totaal foute vergelijkingen.’
Hadden de nationale munten of een neuro en zeuro een groot deel van de crisis kunnen vermijden ?
‘De bankencrisis heeft de hele westerse wereld geïnfecteerd. Het zou onnozel zijn om te beweren dat we zonder eurozone die crisis niet voor de kiezen hadden gekregen. Het punt is dat de euro en het bijbehorende beleid om de monetaire unie in leven te houden het vandaag quasi onmogelijk maken om na deze crisis de rug weer te rechten.’
Hoe schat u de toekomst in ? De Amerikaanse econoom Joseph Stiglitz gaf vorig jaar met zijn boek De euro het debat een nieuwe dimensie.
‘Stiglitz is nogal laat wakker geschoten en levert plots enkel kritiek op de euro omdat hij een linkse economische visie hanteert. Hij bekijkt de zaken enkel vanuit landen als Griekenland. Ik neem in mijn boek ook de noordelijke landen onder de loep en beargumenteer wat de gevolgen zijn voor zowel noord als zuid.’ ‘Momenteel ben ik sceptisch. Niet alleen over de monetaire unie maar ook over de bredere economische context. De staatsschulden groeien in veel landen tot aan de hemel. Op een vergrijzend continent is dat op termijn dodelijk. Ook de banken zijn in heel wat regio’s wankel. Een nieuwe financiële crisis zal waarschijnlijk ontstaan in Italië. De Italianen moeten een gigantische hoeveelheid schuld aflossen. Als Italië valt is het over en out met de monetaire unie en hebben we een nieuwe grote bankencrisis.’ ‘Afgelopen week hield ik een redevoering over de tienjarige crisis bij enkele Britse denktanks. Ik zat samen in het panel met een Engelse bankier. Hij stelde dat ik in mijn boek de zaken zelfs nog te rooskleurig heb voorgesteld. Als politici en journalisten vandaag zeggen dat er na tien jaar crisis weer licht is aan het einde van de tunnel, dan klopt dat. Het is het licht van een aankomende trein die gaat ontsporen.’
Foto’s (c) Reporters & Gazet van Hove.