Een moslimschool ? Goed, maar…

Naar aanleiding van de oprichting van een moslimschool in Vorst, schreef een Vlaamse kwaliteitskrant : ‘Ook de moslims hebben het recht om hun eigen onderwijs te organiseren. Sterker nog, het kan maatschappelijk een goeie zaak zijn. Dat is namelijk de essentie van het Belgische onderwijsmodel en we hebben ervaring met religies en overtuigingen die hun eigen scholen inrichten, van Montessori tot Lucerna. Veel van die scholen hadden een emancipatorische kracht. Waarom zouden islamscholen die, onder de juiste voorwaarden, ook niet krijgen ?’

Zullen deze scholen de segregatie nog meer in de hand werken ? Zal binnen de beslotenheid van de schoolmuren de radicale overtuigingen niet nog meer worden aangescherpt ? Uiteraard worden de scholen gecontroleerd door de Vlaamse inspectie, moeten ze zich houden aan de opgelegde leerplannen en eindtermen en krijgen ze als opdracht om de leerlingen te laten opgroeien tot vrije en verdraagzame burgers. Het concept heeft succes. De moslimschool in Vorst heeft al een stevige wachtlijst.

Ervaringen uit Nederland

We leven in een open, democratische samenleving. Dergelijke initiatieven verdienen dan ook het nodige respect. Het kan nooit kwaad om even over het muurtje te kijken… hoe onze noorderburen het er van afbrengen ? In Nederland schieten dergelijke scholen als paddenstoelen uit de grond. Onlangs opende in Amsterdam – onder luid protest – nog een islamschool haar deuren. Moslims kunnen steeds minder aarden in andere scholen en nemen de wijk naar het moslimonderwijs.

De Volkskrant ging op onderzoek uit en lijstte een aantal bezwaren op. De overheid stelt vast dat het onderwijsniveau van de gemiddelde moslimschool abominabel is. De meeste schoolbesturen lopen over van enthousiasme, maar missen doorgaans de professionaliteit om een degelijk schoolplan uit te werken, lokalen in te richten, docenten aan te stellen… Daarnaast wordt meermaals de vraag gesteld of leerkrachten worden geselecteerd op basis van hun bekwaamheid of hun geloofsovertuiging…

Wie gaat controleren of de religieuze koers niet al te strak wordt gevaren ? Het schoolbestuur ? Een imam ? De overheid ? In Nederland vormen heel wat islamitische scholen een broeihaard van salafisme. Ze keren de Nederlandse samenleving de rug toe en zonderen zich van de rest van de moslimgemeenschap af. Hoe gaat de overheid hier controleren of leerkrachten – stiekem of openlijk – leerlingen niet indoctrineren of opzetten tegen de gangbare samenleving ? In Nederland wordt gevreesd dat de scholen ‘een handhavingspedagogiek gaan hanteren, waarbij kinderen constant worden afgerekend op allerlei regels die voortkomen uit islamitische bronnen. Ze krijgen geen kans om de wereld te ontdekken en hun grenzen te verkennen. Ze zullen daar worden gekneed en gemanipuleerd. Radicalisering ?’ Een al te strakke pedagogiek in een dogmatisch keurlijf vormt zeker geen ideale voorbereiding op een toekomst in Brussel, Vlaanderen of Wallonië.

‘Het verborgen leerplan’

Volgens een aantal specialisten zoomt men steeds weer in op de kwaliteit van het islamitisch onderwijs. Maar dat raakt de kern niet. Er is een groter probleem dat ook op andere scholen met een grote moslimpopulatie aanwezig is. Er zijn enerzijds de leerplannen, die duidelijk uitleggen wat er mag worden gegeven. Maar er is ook datgene wat daadwerkelijk wordt onderwezen. Er is ongetwijfeld een deel dat buiten de officiële leerplannen valt. Dat wordt ‘het verborgen leerplan’ genoemd. ‘Het omvat dingen die de kinderen meekrijgen zonder dat het ergens staat omschreven. De sfeer op een school. Normen en waarden. Een visie op de wereld.’ Een leraar hoeft niet letterlijk te zeggen wat hij over bepaalde maatschappelijke, religieuze ontwikkelingen denkt, een leerling kan dat perfect aanvoelen. Hoe wordt er gedacht over de gelijkheid van man en vrouw, over homofilie, over de complottheorieën over 11 september, over de Holocaust ? Welke impliciete of expliciete boodschap zal de docent aan de leerlingen meegeven ?

In Nederland bestaat de vrees dat deze scholen een eilandcultuur gaan creëren, waarbij men steeds meer naar binnen dan naar buiten zal zijn gericht. De dromerige naïviteit van de Vlaamse kwaliteitskrant wordt koud afgeblokt door de rationele kijk van de Volkskrant op bepaalde maatschappelijke ontwikkelingen in Nederland. De bezwaren kunnen maar beter ernstig worden genomen, voor we andermaal moeten vaststellen dat de maagd een monster heeft gebaard. Een moslimschool. Goed, maar eerst een grondig maatschappelijk debat over integratie.