De machtsgreep van de bolsjewieken in het Rusland van 1917 staat dan wel bekend als de “Oktoberrevolutie”, in onze Gregoriaanse kalender had die eigenlijk plaats op 7 november. Dinsdag was het 100 jaar geleden dat de meest moorddadige ideologie uit de geschiedenis voor het eerst de leiding van een staat in handen kreeg.
Gezien de uiterst noodlottige gevolgen van deze gebeurtenis, mag de povere aandacht voor deze verjaardag opvallend heten. Het gebrek aan belangstelling is helaas ook tekenend voor het gebrek aan lessen die er zijn uit getrokken.
De medereizigers
Het einde van de Tweede Wereldoorlog werd gevolgd door een “denazificatie” van Europa. Dat hield in dat alle personen die enige band hadden gehad met het verslagen regime werden verbannen uit het publieke leven, maar ook dat alle ideeën die een zekere verwantschap vertonen met het nationaalsocialisme voorgoed in een schutskring werden geplaatst.
Merkwaardig genoeg gebeurde dat alleen met het eerste deel van de ideologie. Het “socialistische” onderdeel van het “nationaalsocialisme”, de totalitaire opvatting die de nazi’s van het communisme geleend hadden, bleef buiten schot.
Dat de Sovjets mee de overwinning op Hitler hadden behaald, speelde uiteraard een rol in de verschillende behandeling van de totalitaire tweeling. Maar de moordpartijen onder Stalin werden al voor de Tweede Wereldoorlog genegeerd. In 1931 won Walter Duranty, journalist van The Times, de prestigieuze Pulitzerprijs voor een artikelenreeks waarin de door Stalin bewust gestuurde hongermoord op miljoenen Oekraïners werd ontkend.
Het voorbeeld van Duranty zette de toon voor het decennialange wegkijkgedrag van westerse journalisten en intellectuelen, ondanks de opstapelende bewijslast tegen het communisme na de Tweede Wereldoorlog. Vele opiniemakers en artiesten bleken “fellow travellers”, die stiekem meer sympathie koesterden voor communistische regimes en rebellen dan voor de vrije wereld waarin ze leefden. Dichters, schrijvers, journalisten en politici die toen intellectueel hebben gecollaboreerd met onmenselijke regimes, werden daar nooit ter verantwoording voor geroepen. Zij voelden ook nooit de nood om zich te excuseren.
Geen vijanden op links
Ook na de val van het Europese communisme en het einde van de Koude Oorlog veranderde die houding niet. Er kwam nooit een “demarxistificatie” zoals er ooit een denazificatie was geweest.
Bij de dood van dictator Castro vonden verschillende westerse leiders het gepast op zijn “verdiensten” te wijzen. Een opinieonderzoek van deze week in de VS wees uit dat jongeren liever in een “communistische” dan een “kapitalistische” staat zouden wonen (al blijken ze deze begrippen niet al te goed te verstaan, op zich al een deprimerend gegeven). De Russen verkozen Stalin in juni tot “grootste persoonlijkheid van de geschiedenis”.
Communistische partijen of strekkingen (zoals rond de persoon van Jeremy Corbyn) hebben voor het eerst in dertig jaar weer de wind in de zeilen in West-Europa. Marxistische filosofen krijgen respect en eretitels van universiteiten en andere instellingen. Op linkse betogingen krijgen hamer-en-sikkelvlaggen nog steeds een eervolle plaats tussen andere vaandels. Portretten van Che Guevara sieren het aanbod van trendy kledingwinkels. Sinds oktober heeft de Argentijnse massamoordenaar ook zijn eigen postzegel in Ierland.
In eigen land maken sp.a en Groen nu al duidelijk dat ze bereid zijn om Antwerpen samen met de in peilingen fors scorende PVDA te besturen, in een toepassing van het motto van Alexander Kerenski : “we hebben geen vijanden aan onze linkerzijde”. Het was Kerenski die in 1917 door zijn vijanden aan zijn linkerzijde werd afgezet in de Oktoberrevolutie en moest vluchten voor zijn leven.
Alle excuses zijn goed
De kloof tussen het milde tot zelfs positieve imago van het communisme en wat de ideologie in de praktijk heeft aangericht, is ontzettend groot. Het communisme blijft in de ogen van velen geassocieerd met nobele bedoelingen, een romantische strijd voor gelijkheid en dromen van een rechtvaardige wereld. Dat zeer aantrekkelijke beeld maakt het mogelijk dat alle excuses aanvaard worden om het parcours van mislukkingen en ontsporingen te verklaren : “er was tegenwerking”; “er waren bijzondere omstandigheden”; “perfide individuen hebben de revolutie gekaapt”; “in het Westen leidde dit tot sociale toegevingen”; “zonder communisme zou het nog slechter geweest zijn”…
Wie alle excuses in één artikel wil zien, zonder enige ironie of kritiek, kan daarvoor terecht bij een recente bijdrage op DeWereldMorgen (een extreemlinks opinieplatform, uiteraard gesubsidieerd door de Vlaamse regering).
“Waanzin is steeds hetzelfde doen en andere resultaten verwachten.” Dit citaat wordt ten onrechte aan Einstein toegeschreven, maar dat maakt het niet minder gevat. Hoe kan men uit de systematische mislukking van het communisme en de seriële opeenstapeling van ontsporingen en wreedheden van ALLE communistische regimes niet het besluit trekken dat er iets inherent verkeerds is aan de ideologie zelf ?
Communistische systemen ontsporen omdat ze niet anders kunnen. Het gaat niet over een “slechte uitvoering” van de ideeën van Marx en Lenin, maar over een consequente en logische toepassing ervan.
Omelet
Dat de afschuwelijke misdaden die communistische regimes begingen tegen hun eigen bevolking (gemiddeld 1 miljoen doden per jaar sinds 1917) ergens gecompenseerd of verantwoord kunnen worden door een gedwongen modernisering van de achtergebleven agrarische landen in hun macht, is eveneens een leugen. Overal waar we vergelijken wat kan vergeleken worden, deden staten die in de invloedssfeer van het Westen kwamen het ook materieel beter dan hun communistische evenknieën.
De Chinezen op Taiwan bouwden zonder veel grondstoffen een welvaart op die een veelvoud was van hun verwanten in communistisch China. Zuid-Korea maakte grote sprongen voorwaarts terwijl de Noord-Koreanen in de achterlijkheid bleven. Ook in de reeds geïndustrialiseerde staten vielen de verschillen op : de welvaartsproductie per persoon in West-Duitsland werd op korte tijd het drievoudige van die in de DDR.
“Je kan geen omelet maken zonder eieren te breken”, argumenteerde een verdediger van Stalin ooit in een discussie met George Orwell. Waarop Orwell vroeg : “Waar is de omelet ?”
Ze zijn weer daar
Bijna de helft van de wereldbevolking heeft de verschrikkingen van het communisme doorstaan. Minstens 100 miljoen mensen zijn vermoord door marxistische regimes. Nog veel meer mensen ondergingen de gevolgen van economische achterlijkheid die deze ideologie onvermijdelijk meebracht, en ondergaan die nog steeds.
Na de val van de Muur dachten we dat we de nachtmerrie eindelijk achter de rug hadden. Geen enkele ideologie is zo vaak in de praktijk getest en heeft zo vaak gefaald als het communisme. En toch zijn de charlatans, wegkijkers, goedpraters, apologeten, afzwakkers en progressieve hypocrieten weer daar. En in hun spoor degenen die het nóg eens willen proberen.
Het is godgeklaagd dat we een zo duidelijk beslecht debat steeds opnieuw moeten voeren.
Jurgen Ceder
In
© Pallieterke.
Coverfoto : massamoordenaar Jozef Stalin