Op 10 en 11 december zullen staats- en regeringsleiders, samen met hoge VN-verantwoordelijken, in Marrakesh (Marokko) een contract opstellen dat moet leiden tot een “meer veilige, meer geordende en meer reguliere migratie”.

“We bekrachtigen de verklaring van New York voor vluchtelingen en migranten en zijn vastbesloten een belangrijke bijdrage te leveren voor een betere samenwerking in de internationale migratie in al haar dimensies”, staat te lezen in het definitieve ontwerp van de ‘Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration’ (GCM) dat midden juli 2018 na meer dan een jaar discussiëren werd aangenomen. Na het ‘ontwerp’ zou normaal gezien het ‘verdrag’ moeten volgen.

Véél onduidelijkheden…

En opnieuw zijn er dames en heren die het over een ‘historisch moment’ hebben. Zo is het volgens de voorzitter van de Algemene VN-vergadering de eerste keer in de geschiedenis van de mensheid dat “een allesomvattende en wereldwijde schikking” goedgekeurd wordt, om “de internationale migratie beter te sturen, uitdagingen aan te pakken en een duurzame ontwikkeling na te streven”. Voelt u al nattigheid, beste lezer ? Ook Antonio Guterres, algemeen secretaris van de VN, liet graag van zich horen. Deze regeling is “bijzonder belangrijk”, want ze weerspiegelt “de gemeenschappelijke erkenning van regeringen, dat grensoverschrijdende migratie een internationaal fenomeen is en dat de effectieve sturing en vormgeving van migratie internationale samenwerking nodig heeft zodat de positieve effecten ervan voor iedereen kunnen worden veiliggesteld”.  We voelen nog meer nattigheid omdat sprake is van “legale migratiekanalen” die moeten worden gecreëerd.

Midden-Europese landen op de rem

Enkele weken geleden liet de Oostenrijkse bondskanselier Sebastian Kurz (ÖVP) zijn onbehagen over de tekst al blijken. De visie van de Oostenrijkers is duidelijk, waardoor “bepaalde punten” van het pact “bijzonder kritisch” worden gelezen. Oostenrijk wil in elk geval zijn soevereiniteit behouden, en wil zeker zijn ook in de toekomst zelf te kunnen blijven beslissen betreffende migratiekwesties. Kurz is niet van plan één morzel bevoegdheid over migratie en asiel af te staan. Hij heeft al aangekondigd dit VN-migratieverdrag niet te zullen goedkeuren. Waarover het dan concreet gaat ? Het gaat over het ‘bindend karakter’ van dit migratiepact. De mening gaat namelijk rond dat dit VN-migratiepact weliswaar niet juridisch bindend zou zijn, maar wel ‘politiek’. Ook in Zwitserland roept dat vragen op. Het migratiepact bevat namelijk 10 leidende principes en 23 doelstellingen. Per doelstelling bestaat een catalogus van mogelijke, vrijwillige omzettingsinstrumenten. Die vrijwillige omzettingsinstrumenten, aldus de Zwitserse regering, kunnen door de regeringen worden gebruikt om hun doel te bereiken, “voor zover ze overeenstemmen met de context en de politieke prioriteiten van het land”. Volgens de Zwitserse regering is er dus interpretatieruimte, zodat er geen bezwaar zou zijn om het verdrag goed te keuren, zeggen de Zwitserse vertegenwoordigers. Dat leidde onmiddellijk tot een zware aanvaring binnen de Zwitserse regering met de rechtse volkspartij SVP. Zonder de SVP is in Zwitserland géén regering mogelijk. Het VN-migratieverdrag zal dus in Zwitserland nog niet onmiddellijk worden goedgekeurd …

De deur nog verder open

De strekking van dit ontwerp (en dus van het contract) is de toegang voor migranten tot het ‘land van hun wens’ in elk geval te vergemakkelijken, en dit ongeacht de kwalificaties van de migrant. Het pact wil legale migratiekanalen creëren, wil een ‘gebalanceerde’ informatieverstrekking op punt stellen, en taalcursussen in het thuisland organiseren zodat de taal van het ontvangstland reeds thuis kan worden aangeleerd. Het VN-pact wil verder familiehereniging duidelijk gemakkelijker maken en ook de geldtransfers naar het thuisland eenvoudiger en sneller laten gebeuren. In Zwitserland heeft men twijfels. In Oostenrijk is men tegen. Ook Polen maakt fundamentele bezwaren, zoals de minister van Binnenlandse Zaken Brudzinski duidelijk maakte, die de regering adviseerde dit GCM-pact niet goed te keuren. De Verenigde Staten en Hongarije lieten dat al begin juli weten. Denemarken twijfelt. In Nederland laaide vorige week de discussie op, na tussenkomsten van Baudet en Wilders. En België ? We kunnen moeilijk geloven dat dit pact zonder meer zal worden goedgekeurd, mét een N-VA in de regering. In eerste instantie zag minister Alexander de Croo (Open Vld) geen problemen. Er was binnen de regering nooit discussie geweest, maar nu komt de kritiek toch op gang. Theo Francken vraagt een grondige lezing van het pact alvorens te ondertekenen. Het is nooit te laat om wakker te worden. Er resteren nog vier weken.

PIET VAN NIEUWVLIET in © ’t Pallieterke.

Foto’s (c) Gazet van Hove.