© ‘t Pallieterke
In zijn obsessioneel verzet tegen een lijst van grondwetsartikels die tot herziening vatbaar worden verklaard, heeft Charles Michel (MR) het gewaad van eerste minister definitief afgeworpen. Hij profileert zich enkel nog als partijvoorzitter. Plots doemt het communautaire spook weer op. Michel wil gezien worden als de redder van het vaderland. Bovendien begint hij op het internationale toneel steeds meer moralistische trekjes te vertonen. Is hij dan toch een kloon van vader Louis ?
“De lijst van grondwetsartikels, die door de commissie voor herziening worden vatbaar verklaard, is communautaire waanzin. Ik zal me, vanuit de regering, verzetten tegen het openstellen van communautaire artikels”, tweette premier Michel op 4 april.
Een vreemd standpunt. Of men het wil of niet, het is bijna een politieke traditie geworden dat de partijen in de Kamer voor de verkiezingen een lijst van artikels goedkeuren die ‘tot herziening vatbaar’ worden verklaard, zoals dat heet. Het is dan nog altijd aan een volgende regering om een tweederdemeerderheid te zoeken voor een nieuwe staatshervorming. Daar is geen enkele garantie voor.
Van de regering-Michel I is geweten dat er discrete, zo niet geheime afspraken bestonden over de goedkeuring van een lijst aan het einde van de legislatuur. Dat was snel een publiek geheim geworden, toen Jan Jambon tijdens een lezing voor KVHV-studenten in 2014 zijn mond voorbij praatte.
De regering-Michel I ging in december over kop, en eigenlijk voelt geen enkele partij zich meer gebonden aan de afspraken van bijna vijf jaar geleden. Wat niet belet dat het parlement nog altijd artikels tot herziening vatbaar kan verklaren. Vorige week zette ontslagnemend premier Charles Michel dus de hakken in het zand. Hij wil geen lijst van artikels die eventueel kunnen herzien worden. Dat zou immers de deur openzetten voor ellenlange communautair getinte regeringsonderhandelingen na 26 mei. De manier waarop Charles Michel zich daartegen verzette, had bijna iets hysterisch. In de cartoons van Erik Meynen in Het Laatste Nieuws wordt Charles Michel afgebeeld met een vergiet op zijn hoofd. Kortom, de man heeft ze niet alle vijf meer op een rij.
De angst voor een PS-N-VA-complot
Wat is er aan de hand ? Zeer eenvoudig : de ontslagnemende premier is verveld tot een partijvoorzitter. In de peilingen doet de MR het zeer slecht. Michel hoopt met een sterke electorale eindsprint de schade te beperken. Een klassieke truc bestaat erin te waarschuwen voor communautaire chaos en het einde van België. Het belgicistische publiek van de MR is daar gevoelig voor.
Vraag is of dat gaat lukken. In de Franstalige pers wordt gelachen met een Michel die plots afstand neemt van een partij waarmee hij meer dan vier jaar heeft geregeerd. Maar, in een campagne is alles toegelaten.
Dat Michel zo opgewonden is, heeft ook een andere oorzaak. De man heeft zowaar een aantal paranoïde trekjes gekregen. De ontslagnemende premier is ervan overtuigd dat achter zijn rug gesprekken worden gevoerd door N-VA en PS om samen een federale regering te vormen. Met, jawel, een staatshervorming als het nodig is. De recente uitspraken van PS-voorzitter Di Rupo, die pleitte voor een herziening van de financieringswet, sterken Michel in die overtuiging.
Ook was de coalitievorming in Antwerpen voor veel Franstalige liberalen een schok : Bart de Wever die met Open Vld én sp.a gaat besturen ? Nooit gedacht. Michel wil kost wat kost de regie van de coalitievormingen na 26 mei in handen houden. Alleen beseft hij zeer goed dat de kans bestaat dat hij een toeschouwer wordt. Want zoals vorige week hier gesteld werd: de coalitiemarkt ligt volop open.
Moralistisch-internationalistisch
Vandaar dat Charles Michel al een tijdje aan een politieke ontsnappingsroute denkt: een internationale topfunctie. Waarom geen eurocommissaris zoals zijn vader Louis Michel ? Charles Michel is meertalig en ligt goed bij het duo Merkel-Macron. Frankrijk heeft hij geholpen met een aantal legercontracten (onder andere de mijnbestrijdingsschepen voor de Belgische en Nederlandse marine zullen van Franse makelij zijn).
Het is bekend dat Michel zich op internationale topontmoetingen goed in zijn vel voelt. Alleen begint hij meer en meer op zijn vader Louis Michel te lijken. Charles Michel was lange tijd een nuchtere pragmaticus, zeker als premier in de regering met de N-VA. Maar sinds een aantal maanden is hij toegetreden tot de moralistisch-internationalistische school. Zoals Louis Michel deed. Charles Michel is wel verstandig genoeg om niet op te roepen skivakanties in Oostenrijk te vermijden.
Zijn standpunt over “België aan de goede kant van de geschiedenis” ten tijde van het debat over het Marrakesh-pact toont echter welke richting de Waals-Brabander uitgaat. Het was niet anders met zijn bezoek aan Rwanda en de zoveelste excuses voor de Belgische betrokkenheid of verantwoordelijkheid bij de genocide. Er waren ook de excuses voor de kinderen van Belgen en Congolezen die in de periode na de dekolonisatie scheef werden bekeken. Het is bekend dat een combinatie van het belerend vingertje en een mea culpa over van alles en nog wat noodzakelijk is om in beeld te komen voor een internationale functie. Al is het niet zeker dat Charles Michel zo’n postje krijgt. Zijn oude rivaal Didier Reynders, die de nationale politiek meer dan beu is, lijkt goed op weg een topfunctie bij de Raad van Europa te krijgen. Eén belangrijk internationaal postje voor een Franstalige liberaal is oké, maar twee postjes, dat ligt bij de andere politieke partijen een stuk moeilijker.
Foto’s (c) Gazet van Hove.