Met zijn boek “Over identiteit” zet N-VA-voorzitter Bart De Wever een aantal duidelijke lijnen uit. Zijn inclusieve samenleving met leidcultuur betekent niet alleen een mix van rechten en plichten, het klassieke centrumrechtse credo. Het zet de deur open richting het Franse model van radicale scheiding van Kerk en Staat. En ook : de verwijdering met die andere nationalistische partij, het Vlaams Belang, is totaal. Inzake identiteit en migratie wordt de N-VA eerder een gelaïciseerde centrumpartij.

Afbeeldingsresultaat voor over identiteit bart de wever

“Er staat een muur tussen mijn inclusief nationalisme en het populistisch nationalisme.” Het gebeurt zelden, maar voor één keer was de interessantste politieke uitspraak van de week op De Afspraak op Vrijdag te horen. Bart De Wever ging er onder leiding van VRT-journalist Ivan De Vadder in debat met columnist Rik Van Cauwelaert en Het Nieuwsblad-hoofdredacteur Liesbeth Van Impe. Zoals het de gewoonte is, wordt de wekelijkse actualiteit overlopen.

En uiteraard ging het over het net verschenen boek van de N-VA-voorzitter “Over identiteit”. De discussie was soms hoogdravend en lange tijd leek het erop dat er geen verrassende analyses of inzichten uit te trekken waren. De Wever verzet zich in het boek tegen het absoluut stellen van identiteit, hetgeen tot de opmars van zogenaamde populistische partijen leidt. En hij maakt komaf met het cultuurrelativisme van weldenkend links. De Wever kiest voor een inclusief nationalisme zoals dat heet, waarbij een rechten- en plichtenverhaal een essentieel onderdeel is van een samenleving. Tegelijk speelt hij leentjebuur bij de Duitse gematigde rechterzijde door het over een ‘leidcultuur’ te hebben. Een nationaal credo van waarden en normen. Het klassieke N-VA-discours dus. Maar wat opviel tijdens de uitzending was dat Bart De Wever een opdeling maakte tussen wat hij zijn inclusief nationalisme en het populistisch nationalisme noemt. Daar staat een muur tussen, zegt hij. Meer concreet : een Chinese muur tussen N-VA en Vlaams Belang.

Nu kan dat op het eerste gezicht niet verbazen. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober heeft de N-VA nergens een coalitie gevormd met het Vlaams Belang, al was dat op een aantal plaatsen (Ninove, maar waarom ook niet een gemeente als Schoten) perfect mogelijk. Het cordon bleef overeind. Eerst en vooral om federale redenen, want een Vlaamse partij die in zee gaat met Tom Van Grieken en co mag een federale coalitiedeelname voor jaren vergeten.

Warm en koud blazen over Schild & Vrienden

Niettemin verbaast de houding van Bart De Wever omdat de N-VA de voorbije jaren een dubbelzinnige houding aannam tegenover bewegingen en stromingen in de maatschappij die sterk door de standpunten van het Vlaams Belang werden beïnvloed. Het reservoir aan kiezers dat het Belang in 2014 aan de N-VA was verloren, bleek in de recente peilingen terug te keren naar de oude schaapsstal.

Vandaar dat een Theo Francken als staatssecretaris, maar ook als gewoon politicus, zijn best deed om die rechtse kiezers bij de N-VA te houden. Ten opzichte van leden van Schild & Vrienden heeft de N-VA vaak warm en koud geblazen, ook nadat door de VRT een heksenjacht was ontketend. In De Afspraak op Vrijdag was het echter duidelijk. Schild & Vrienden en aanverwanten, het Vlaams Belang tout court : De Wever wil er zich ver van houden. Het valt trouwens op dat Theo Francken in deze campagne minder prominent aanwezig is.

Het lijkt erop dat de N-VA rond identiteit en ook migratie meer naar het centrum aan het opschuiven is. De tijd dat men openlijk zijn sympathie uitte voor een Orban en Salvini is bij de partij van De Wever ook voorbij. Gaat men er bij de N-VA van uit dat de kiezers die terugkeren naar het Vlaamse Belang verloren zijn ? Het kan.

Dan toch de liberale sharia

Deze ideologische verwijdering tussen de N-VA en de radicale Vlaamse rechterzijde verbaast wel omdat het idee van de ‘leidkultur’ rechts van het centrum breed verspreid is. Het gaat tenslotte om het verdedigen van de waarden van de Verlichting, de scheiding van Kerk en Staat, de neutrale overheid, de gelijkheid van mannen en vrouwen, taalkennis als hefboom tot integratie… Dat zijn voorwaarden tot burgerschap.

Alleen, wie dieper graaft, kan zich niet van de indruk ontdoen dat de N-VA eigenlijk een gelaïciseerde samenleving naar Frans model wil invoeren. Men hoeft maar te kijken naar de uitspraken van een aantal N-VA’ers, Zuhal Demir op kop. Herinner u een omstreden lezing uit het evangelie tijdens een tv-uitzending van een eucharistieviering van een aantal maanden geleden. Sommige N-VA’ers trokken fel van leer tegen deze uitzendingen, soms rabiater dan sommige logebroeders ooit deden.

Religie dient volledig privé te zijn, zo blijkt. Ook de religies die sterk verankerd zijn in de West-Europese samenleving, zoals het katholicisme. Hier is toch een verschil met Vlaams Belang, dat de pijlen op de islam richt als een religie die een totale maatschappijvisie poneert en als een ‘Fremdkörper’ in Europa wordt gezien.

De N-VA daarentegen gaat blijkbaar voor een zogenaamde liberale sharia. Wat bijvoorbeeld te denken van deze passage ? “Godsdienstige tradities kunnen worden gevraagd zich aan te passen om te voldoen aan de democratische consensus.”

Op het eerste gezicht zou men kunnen denken dat dit gaat over het verbieden van het dragen van de hoofddoek op scholen en in de ambtenarij. Of het weigeren van halalvoedsel te serveren in schoolrefters. Op het eerste gezicht… Het kan onnozel klinken, maar in Vlaanderen zijn er hier en daar (akkoord, ze zijn bijna uitgestorven) nog processies. En bij grote kerkelijke feesten worden de klokken lange tijd geluid. Wat als een groep van burgers zich daaraan ergert ? Zijn dat dan “godsdienstige tradities die zich moeten aanpassen om te voldoen aan de democratische consensus” ? Het is zo dat het katholicisme in dit Vlaanderen een sociologisch kadaver is geworden, maar is het de bedoeling om daar via de Vlaamse versie van de ‘laïcité’ nog eens tegen te schoppen ?

(c) ’t Pallieterke.

Foto’s (c) Gazet van Hove.