joods hoofdredacteur in de politiek
i Interview – www.doorbraak.be – door Sander Carollo .
Twaalf jaar was Michael Freilich (39) hoofdredacteur van Joods Actueel, tot hij eind januari bij N-VA werd aangekondigd als ‘wit konijn’ op de vijfde plaats voor de Kamer in Antwerpen. De migratiestromen vanuit de Gazastrook en het VN-migratiepact zijn één van de onmiddellijke aanleidingen voor zijn stap naar N-VA. Freilich is rad van tong en op Facebook en Twitter plaatst hij zichzelf en zijn partij ijverig in de kijker. ‘Ik ben marketeer van opleiding’, antwoordt hij op de vraag of hij een campagnebeest is. ‘Door creatief boodschappen te verspreiden vallen ze op. Daarnaast ben ik het als hoofdredacteur gewend dat mensen naar me toe komen met allerlei vragen. Ik heb bovendien in alle tv-studio’s gezeten waar ik geleerd heb om to the point te antwoorden.’
Staande ovatie
Doorbraak : Voelt u zich al thuis bij N-VA ?
Freilich : ‘De partij is een hechte gemeenschap. De mensen in de partij, van de top tot en met de militant, én de goede mentaliteit die er heerst spraken me aan bij N-VA. Als hoofdredacteur kwam ik met vrijwel alle politici in contact en heb ik ze allemaal persoonlijk leren kennen. Enkel bij de N-VA heb ik een heel andere insteek gevoeld : een warm gevoel voor mij en mijn gemeenschap. Mensen zoals Jan Jambon spreken niet alleen met het hoofd, maar ook met het hart. Kris Peeters, John Crombez en Kristof Calvo vond ik veel koeler en afstandelijker. Antwerpse N-VA’ers zoals Bart De Wever, Annick De Ridder en Ludo Van Campenhout zijn bovendien al vele jaren pro-joods.’
‘Dit moet zowat het minst verrassende lijstvormingsnieuws van de afgelopen maanden zijn’, zei politicoloog Dave Sinardet (VUB) over uw komst naar N-VA.
‘Als hoofdredacteur van Joods Actueel kreeg ik vaak het verwijt dat ik te fel pro-N-VA was. We benaderden nochtans iedereen op dezelfde manier. Maar wat kan ik eraan doen dat het De Wever was die pleitte om soldaten synagogen en scholen te laten bewaken terwijl dat volgens Kris Peeters niet nodig was ? Als het om kwesties gaat die voor onze gemeenschap belangrijk zijn, kwam N-VA op eigen initiatief onze kant uit zonder dat ik daarvoor in hun richting moest bewegen.’
‘Trump zei vorig jaar dat Jeruzalem de hoofdstad van Israël is. De Wever heeft daar handig op ingespeeld. Vorig jaar in december was er een gala-avond voor de joodse liefdadigheidsorganisatie De Centrale waar hij zei : “Jeruzalem is de enige hoofdstad van het Joodse volk waar elke religie vrij is om zichzelf te ontplooien.” De Wever gebruikte het woord hoofdstad zonder Israël te vermelden. Op een slimme manier weet hij te zeggen wat de mensen willen horen. Hij kreeg dan ook een staande ovatie uit de zaal.’
‘Wat andere partijen betreft : door Aaron Berger te laten vallen als kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen, toonde CD&V helemaal geen respect voor de joodse gemeenschap. De nieuwe kandidate Rezi Friedman had nauwelijks draagvlak in eigen middens en haalde amper stemmen. Bij Open Vld is het positief dat Claude Marinower Antwerps schepen is. Maar wat heeft hij nationaal in de pap te brokken ? Boven zijn hoofd voeren de liberalen op regeringsniveau,
N-VA is dus de enige partij die oor heeft voor de bezorgdheden van de Joodse gemeenschap
ook Charles Michel en de MR, een vrij linkse koers in het Midden-Oostenconflict. Ze zijn heel kritisch voor Israël en heel laks voor de Palestijnen. N-VA is dus de enige partij die oor heeft voor de bezorgdheden van de Joodse gemeenschap.’
Moet N-VA ook niet meer aandacht aan de moslimgemeenschap geven ?
‘De Wever zegt : “Als ik word uitgenodigd, kom ik.” De joodse gemeenschap zoekt de dialoog op en zo ontstaat wederzijds respect. Vanuit de moslimgemeenschap zie ik veel minder proactief contact met het stadsbestuur.’
De joodse gemeenschap verzorgt haar relaties beter ?
‘Inderdaad, dat is de praktische kant. De andere kant is dat de joodse gemeenschap geen bekeringsdrang heeft. Orthodoxe joden hebben ook geen kritiek op het feit dat er buiten hun gemeenschap andere normen en waarden zijn over bijvoorbeeld seksualiteit. Bij de moslimgemeenschap heeft men het gevoel dat ze gebruiken willen opleggen aan anderen, denk aan halal-voedsel in scholen.’
Joodse politici op elk niveau
De Wever schrijft in zijn boek Over Identiteit dat joden op een eiland leven in een goddeloze zee. Moeten jullie niet meer samenleven met andere groepen ?
Over heel het land zie je joodse mensen aan de slag
‘Dat doen we : er is integratie zonder assimilatie. De beste plek voor het in praktijk brengen van integratie is de werkplek. Mensen komen relatief weinig samen, maar ze werken samen. Over heel het land zie je joodse mensen aan de slag. Veel van hen ga je als jood niet herkennen. Men vergeet soms dat de orthodoxe gemeenschap wel degelijk een minderheid is. N-VA is overigens de enige partij die op iedere lijst een jood heeft staan : André Gantman op de Europese lijst, Isabelle Zanzer op de Vlaamse lijst en ikzelf op de federale lijst.’
Had u niet eerder de politiek in kunnen gaan ? Bijvoorbeeld bij de gemeenteraadsverkiezingen ?
‘In theorie wel. Maar in de stad Antwerpen is de joodse gemeenschap al goed vertegenwoordigd met André Gantman in de gemeenteraad, Isabelle Zanzer in de districtsraad en de goede contacten met het stadsbestuur. Op het federale vlak kan ik wel het verschil maken.’
‘In het verleden kreeg ik meermaals de vraag om op te komen bij de gemeenteraadsverkiezingen. Maar na drie keer “neen”, vragen ze je niet meer. Vergelijk het met De Slimste Mens ter Wereld. Na drie jaar op rij vroegen ze me ook niet meer om mee te doen. Ik zei telkens neen, want als hoofdredacteur hoefde ik me niet te profileren naar een publiek. (lacht) Nu is de situatie natuurlijk anders.’
U hebt een sterke mening. Sommigen vrezen dat u een ongeleid projectiel zal zijn.
‘Ik denk dat de partijleiding slim genoeg is om te weten dat ik een team-player ben. Bij de minicrisis rond het carnaval in Aalst in verband met de joodse karikaturen
Ik neem nog altijd geen blad voor de mond, maar het moet passen in het bredere plaatje
ben ik wel degelijk vanuit een andere functie en dus op een andere manier op het voorplan getreden. Als hoofdredacteur van een nicheblad moest ik kunnen meespelen met de groten door met straffe uitspraken snel te communiceren. Nu heb ik een heel andere functie. Met een rondje schenen stampen bereik je als politicus niets en stopt de dialoog. Daarom heb ik in dat dossier mijn communicatie anders geleid en getracht beide kanten te verzoenen. Eerst communiceerde ik intern telefonisch in plaats van rechtstreeks in de aanval te gaan in de pers. Wie denkt dat ik een ongeleid projectiel ben, heeft dus al kunnen kennis maken met de politicus Michael Freilich. Ik neem nog altijd geen blad voor de mond, maar het moet passen in het bredere plaatje.’
Sommigen politici, ook uit uw partij, gebruiken nogal snel de Twitterknop. Theo Francken bijvoorbeeld. Moet hij ook niet anders communiceren ?
‘Ik kan alleen maar constateren dat Theo Francken jarenlang de populairste politicus was. Zelf vind ik dat je af en toe ook een polemiek mag creëren om een debat aan te zwengelen.’
Media vergeet Holocaustherdenking
N-VA is een laïcistische partij. Ze staat voor de scheiding tussen Kerk en Staat. Wat is uw mening hierover ?
Ik kan mij daar perfect in terugvinden. De staat mag niemand verplichten om te geloven en mag ook niemand verplichten om niet gelovig te zijn. Tijdens de parlementaire zittingen zal ik mijn keppeltje afzetten, maar ik zal wel één van de weinigen zijn die effectief als gelovige leeft. Ik wil niet alleen de stem zijn van de joden, maar van alle gelovigen, vooral de christenen, die vandaag relatief weinig begrip voor hun geloof krijgen en van alle Vlamingen uiteraard. Ik vind bijvoorbeeld dat de VRT heel veel aandacht schenkt aan het Suikerfeest en aan de Ramadan. Dat mag, maar vergeet dan ook niet de joods-christelijke waarden en vertel ook eens iets meer over Pasen en Pinksteren. Ik ben als Vlaming vooral beschaamd dat er tijdens de jaarlijkse herdenking van de Holocaust in Antwerpen geen enkele radio- of tv-ploeg van de VRT aanwezig was. Het kruim van de Antwerpse politiek tekende present. In Nederland gaat er ongelofelijk veel aandacht naar de Holocaustherdenking : live uitzendingen, tv- en debatprogramma’s… En hier ? Helemaal niets.’
In Nederland gaat er ongelofelijk veel aandacht naar de Holocaustherdenking
VTM was er ook niet.
‘Inderdaad, maar VTM is een commerciële zender. Een openbare omroep zou beter moeten weten. Vaak zet de VRT de bakens uit en volgt de rest. Ze heeft dus wel degelijk een leidende functie. Het zit trouwens in haar takenpakket. Men heeft de mond vol van herinneringseducatie: dit zou hier dus ook deel van moeten worden.’
Omtrent de scheiding van Kerk en Staat : wat vindt u van het hoofddoekenverbod aan openbare loketten ?
De hoofddoek past niet in onze samenleving omdat het een minderwaardigheidssymbool is voor vrouwen
‘Dat is een goede zaak. De hoofddoek past niet in onze samenleving omdat het een minderwaardigheidssymbool is voor vrouwen, een symbool van onderdrukking. We moeten een kat een kat durven noemen. Nu gooit men het kind met badwater weg door politiek correct te willen zijn. Als je een probleem met de hoofddoek hebt omdat het moslimvrouwen discrimineert en stigmatiseert moet je dat ook durven zeggen. De discriminatie is het probleem, niet het feit dat het een religieus symbool is. Een keppeltje of klein kruisje om de hals passen in de joods-christelijke traditie van Europa en moeten daar niet het slachtoffer van worden. En de keppel is nu eenmaal geen dwangkeppel en een kruisje is evenmin een discriminerend dwangkruisje. Ieder jaar hadden we met chanoeka, het joods feest van het licht, een kandelaar op de Meir. Tegenwoordig mag dat niet meer. Ook over een kerststal doet men nu lastig omdat men ieder symbool van geloof uit het openbare leven wil bannen.
‘Dedecker neemt het op voor de Palestijnen, maar heeft daarbij de lijn van anti-zionisme overduidelijk overschreden’, schreef Joods Actueel nadat N-VA Jean-Marie Dedecker aankondigde als onafhankelijke Kamerlijstduwer in West-Vlaanderen. Hoe is uw relatie met Jean-Marie Dedecker ?
‘Ik heb hem thuis opgezocht zonder dat in de openbaarheid te brengen. Voor mij is het belangrijk dat hij gezegd heeft : “Ik sta honderd procent achter het bestaansrecht van Israël”. Dat Dedecker dit zegt, is voor mij essentieel. Hij vertelde mij ook dat hij meermaals naar Auschwitz is geweest en verschillende Holocaustmusea heeft bezocht.’
Had u een verkeerd beeld van Dedecker ?
‘Iedere vogel zingt zoals hij gebekt is. Jean-Marie is grofgebekt en ziet dat als een compliment. Ik zal met hem een professionele relatie opbouwen en hem op enkele punten beter informeren. Kritiek op Israël is oké, maar hij moet opletten dat hij niet meegaat in een antisemitisch discours. Die lijn is soms vaag. Sommige mensen beseffen niet dat ze die lijn overschrijden als ze spreken over joodse complotten en joden die de wereld domineren. Ik zal hem daar op blijven wijzen.’
Gaat u hem er ook op wijzen als hij een grens overschrijdt bij kritiek op moslims ?
‘Er zijn genoeg organisaties en mensen die het voor de moslims opnemen. Ik neem het op voor de joodse gemeenschap en voor Israël omdat er geen andere stemmen zijn die dat doen.’
Al Jazeera in de Reyerslaan
Wat de Midden-Oostenkwestie betreft : sommigen vinden dat volkeren een eigen staat moeten kunnen krijgen.
hoe komt er een Palestijnse staat die in vrede leeft met Israël ?
‘Ik heb er uiteraard geen probleem mee dat Vlaams-nationalisten hun eigen staat willen en dat die vinden dat de Palestijnen ook een staat moeten hebben. Ik heb ook altijd gezegd dat voor mij de Palestijnen zelfbeschikking moeten kunnen hebben. De meeste Israëli’s zijn het daar trouwens mee eens. De vraag is : hoe komt er een Palestijnse staat die in vrede leeft met Israël ? Momenteel is dit nog niet mogelijk. Hamas controleert de Gazastrook en ijvert nog altijd de vernietiging van Israël. De Palestijnse autoriteiten op de Westbank betalen bovendien terroristen en hun families naargelang het aantal moorden dat ze hebben gepleegd op Israëlische burgers.’
Iets anders. Hoe blikt u terug op uw hoofdredacteurschap bij Joods Actueel ?
‘Het was tot nu toe de mooiste tijd van mijn leven, omdat ik iets van niets heb kunnen opbouwen. Na twaalf jaar is de naam bekend in heel Vlaanderen en daar ben ik trots op. We kregen veel aandacht en soms ook internationaal. Zelfs The New York Times en The Washington Post namen artikels van ons over. Hoeveel vergelijkbare joodse publicaties in andere landen kunnen dat zeggen ? Helaas is er vandaag in de wereld steeds minder plaats voor gedrukte pers.’
U kreeg het etiket van een activistische journalist. Mogen journalisten activisten zijn ?
‘Ik denk dat dat mag. Vooral voor niche media die anders de pers niet halen. In de mainstream media is activisme minder gepast, zeker bij de VRT die door de overheid gefinancierd wordt en neutraal moet zijn.’
Gelooft u in neutraliteit ?
‘Nee, maar iedereen moet eerlijk genoeg zijn om te zeggen welke strekking hij vertegenwoordigt. Het is belangrijk om te weten dat de meeste journalisten links stemmen. Maar daarvan mag zelfs geen zweem aangetroffen worden in de berichtgeving. Als een journalist op Groen stemt en hij moet een artikel schrijven over het nieuwe boek van Bart De Wever, zal hij moeilijk aan de verleiding kunnen weerstaan om hem geen stempel te geven.’
Hoe kan bijvoorbeeld de VRT zich schikken naar neutraliteit ?
‘De openbare omroep moet vooral transparant te werk gaan. Bij het opvolgen van hun berichtgeving over het Israëlisch-Palestijns conflict had Joods Actueel gemerkt dat veel documentaires waaronder uitzendingen van Vranckx en Panorama heel kritisch zijn voor Israël. Na onze analyse bleek dat die vaak overgekocht waren van Al Jazeera en werden uitgezonden met ondertitels en een Vlaamse voice-over. Wij vroegen inzage in de contracten, maar dit werd met een beroep op de privacywetgeving geweigerd. Van transparantie was dus geen sprake. In de VS geldt het journalistieke adagio dat facts are sacred and comment is free. Dat hebben ze op de Reyerslaan verbasterd tot comment is sacred and facts are free.’
‘Het is een heel raar gegeven en ik hoop dat ik de uitzondering ben geweest: journalisten vragen altijd openheid van anderen, maar zelf zijn ze vaak de meest besloten mensen die er zijn en het minst bestand tegen kritiek.’
_____
Sander Carollo
Sander is interviewer voor Doorbraak. Van 2013 tot 2018 was hij ook bij de kernredactie betrokken.
Foto’s (c) Gazet van Hove.