‘Het cordon is een drama en moet zo snel mogelijk weg’

www.doorbraak.be – door Pieter Bauwens .

Zal N-VA het cordon breken ? Het lijkt erop dat er na de verkiezingen echt iets is veranderd. Voor het eerst wordt er echt met het Vlaams Belang onderhandeld. Voor het eerst lijkt het dat een partij er baat bij kan hebben om met het Vlaams Belang in zee te gaan. Voor 26 mei klonk het dat Vlaams Belang enkel de N-VA in het cordon kon trekken. Erna lijkt het dat N-VA minstens dankzij Vlaams belang de spanning kan verhogen, misschien zelf meer haar programma kan realiseren. Bij N-VA telt het resultaat.

‘Voor en na de verkiezingen zijn twee verschillende landen.’ Zo klinkt een politieke wijsheid. Maar soms klinkt van het ene land iets door in het andere. Begin dit jaar en een eind voor de campagne sprak ik met een dwarsdoorsnede van de N-VA. Dat zorgde voor de artikelenreeks Werkt verandering? in het begin van de campagne. Ook na de verkiezingen zorgt dat nog voor interessante stof, over het cordon sanitaire en het Vlaams Belang bijvoorbeeld.

De zuiveren

De grootste tegenstand binnen de N-VA om het cordon te breken komt waarschijnlijk uit de oud Volksunie-leden. Ik hoorde op een debat nog een N-VA-mandataris tegen een VB-mandataris zeggen ‘ik verfoei alles waar uw partij voor staat.’ Het zijn die nationalisten die Vlaams Belang verwijten dat ze hun Vlaamse strijd bevuilen met racisme. Het lijkt een krimpende groep.

dus sluit N-VA allianties omdat het resultaat telt, niet het beeld van zuiverheid

Er zijn ook ervaringsdeskundigen in de N-VA, met een verleden in het Vlaams Blok/Vlaams Belang. Die waarschuwen wel eens. Ik kon in mijn onderzoek zo’n waarschuwing optekenen. ‘Het sociologische verschil tussen N-VA en Vlaams Belang is heel groot. Je ziet dat in de taal die ze gebruiken en in de aanhang van de partijen. Dat verklaart ook waarom het cordon geen subtiel politiek spel is, het heeft niets te maken met postjespakken. Je mag de aversie van de burgerij tegen het “ruwe volk” niet onderschatten. Het Vlaams Belang doet niet mee aan fatsoenlijk zijn en dat stoot veel N-VA kiezers tegen de borst. Maar het zit in de partij ingebakken. Ook een Filip Dewinter heeft er geen belang bij om het Vlaams Belang te laten vervellen tot een “fatsoenlijke partij”. Binnen het VB heerst een “kloostervisie” enkel wie binnen de muren zit is een zuivere. Dat botst met de N-VA, die vindt iets bereiken belangrijker dan zuiverheid. En dus sluit N-VA allianties omdat het resultaat telt, niet het beeld van zuiverheid.’

Een interessante visie. De vraag is of Vlaams Belang niet in deze campagne net daarvan is afgestapt. Of deze realiteit niet net door de partij — of toch zeker door partijvoorzitter Tom Van Grieken — is verlaten. Al blijft het afwachten hoe sterk de krachten binnen Vlaams Belang nog zijn die het cordon zien als hun levensverzekering.

Spanning

Er zijn N-VA’ers die de strategische voordelen zien van een cordon. ‘Kijk maar naar de lokale verkiezingen, op heel wat plaatsen stijgt het Vlaams Belang en ook de N-VA, of blijft die gelijk. Als dat doorzet zal de spanning verhogen. Als N-VA niet buiten spel gezet kan worden (bedoeld wordt federaal — PB), dan leggen we ons confederale model op tafel. Maar ik maak me geen illusies. Als ze kunnen zullen ze ons buiten spel zetten.’ Dat zei een visionaire N-VA’er me in maart.

als Vlaams Belang effectief 15% haalt, dan helpt dat N-VA om in Vlaanderen incontournable te zijn

Volgens anderen heeft het cordon nog een groot nadeel voor de N-VA. ‘N-VA ging ervan uit dat Vlaams Belang op apegapen lag, dat heeft N-VA lui gemaakt en in slaap gewiegd. Het goede aan de zaak is, als Vlaams Belang effectief 15% haalt, dan helpt dat N-VA om in Vlaanderen incontournable te zijn.’ Ook een visionair. Dat scenario is ondertussen realiteit geworden is. Al had Vlaams Belang meer dan 15% en zakte N-VA veel dieper dan ze gevreesd had. ‘Het cordon is een drama en moet zo snel mogelijk weg’ vertrouwt een ander ons toe.

VB-affiches

Het kantelt

Maar is de tegenstand binnen de N-VA voor het cordon dan zo groot ? In Ninove bleek er verdeeldheid in de partij. De ene helft was voor het doorbreken van het cordon en de andere helft was tegen. Zo luidt de officiële partijversie. Ondertussen zou een interne peiling aantonen dat een groot deel van de N-VA’ers voor het doorbreken van het cordon is.

Dat verwondert niet echt. Het aandeel overtuigde oud-VU’ers die voor het cordon zijn, is verwaterd. Het blijven aansturen op samenwerking tussen de V-partijen vanuit de Vlaamse beweging mag dan vrij steriel zijn, er is een ander effect. ‘In lokale partijbesturen zijn er nog veel oude flaminganten. Die zijn vaak tegen het cordon. Die hebben oren naar besturen met het Vlaams Belang. Waarom het cordon blijft, heeft vele redenen. Een ervan is dat Dewinter bewust elke maand een reden geeft om het cordon te handhaven. Hij kan nu met Dries Van Langenhove een opvolger krijgen.’

Dries Van Langenhove

Identiteit en migratie

In de radicale Vlaamse flank van de N-VA (en dat zijn niet allemaal oud-VU’ers) werd wel eens gelonkt naar het Vlaams Belang met de hoop dat N-VA kon standhouden en Vlaams Belang kon stijgen om zo het confederale model op de federale onderhandelingstafel te leggen. Die groep wordt versterkt door wie binnen de partij wil inzetten op identiteit en migratie — het heeft Theo Francken in Vlaams-Brabant alvast geen windeieren gelegd. En er zijn er natuurlijk ook die Vlaams Belang mee in het bad willen nemen om de partij haar maagdelijkheid te ontnemen en kiezers terug te halen. ‘Je mag het effect van de zweeppartij Vlaams Belang op de N-VA niet onderschatten.’

Vlaams Belang is er al zo lang, wat heeft het verwezenlijkt ?

‘Er is een duidelijk verschil tussen de N-VA en het Vlaams Belang. Volgens N-VA is deelnemen aan de macht de enige manier om iets te veranderen. Vlaams Belang is er al zo lang, wat heeft het verwezenlijkt ? Ook in 2019 zal het stijgen, maar wat doet die partij er mee ?’

Is N-VA bereid om het cordon te doorbreken ? ‘Vlaams zou men dat moeten overwegen. Maar je moet de vraag stellen of dat mogelijk is. Als ze samen een meerderheid hebben in Vlaanderen, moeten ze dat doen om de boel te breken. Maar je kan dat niet en nooit op voorhand communiceren.’ Die meerderheid is uitgebleven, maar ‘de boel breken’ kan nog altijd.

Art. 1 Statuten N-VA

Pieter Bauwens

Pieter Bauwens is sinds 2010 hoofdredacteur van Doorbraak.

Foto’s (c) Gazet van Hove.