Door (c) ’t Pallieterke

Het ziet ernaar uit dat de N-VA van Bart De Wever en de PS van Elio Di Rupo toch zullen samenkomen voor een gesprek. Drie elementen of politieke evoluties maken dat mogelijk, maar over echte onderhandelingen gaat het niet. Zo’n gesprek is zelfs zinloos als niet op zijn minst de deur naar het confederalisme wordt opengegooid.

“De informateurs lijken ronde-tafels te willen organiseren. Als we worden uitgenodigd gaan we daarop in”, verklaarde ex-premier en PS-voorzitter Elio Di Rupo op 21 juli op de Franstalige openbare omroep RTBF. Lees : het veto tegen een gesprek met de N-VA wordt opgeheven. Gesprekken zijn uiteraard nog lang geen onderhandelingen, maar in de Wetstraat zijn er de voorbije dagen drie zaken veranderd die een opening van de PS richting N-VA mogelijk maken.

Ten eerste is een soort van links Waals front tegen de Vlaams-nationalisten niet langer realistisch. Het was de droom van de PS en vooral van de nummer twee, Paul Magnette, om PS en Ecolo met elkaar te verenigen, eventueel aangevuld met de cdH om zo een Waalse regering te vormen die de opstap zou zijn voor een federale coalitie. Toen bleek dat de centristen van cdH voor de oppositie kozen, dacht men aan gedoogsteun van de neocommunisten van de PTB. Of er zouden een aantal individuele parlementsleden van andere partijen moeten worden overtuigd om een Waalse meerderheid te vormen.

De MR als Vlaams breekijzer

Dat is mislukt en dus stapten de Franstalige liberalen van de MR opnieuw in de ring voor een Waalse regering. Dit tot ergernis van Ecolo, dat niet langer zeker is van een Waalse regeringsdeelname. PS en MR hebben in Namen immers een meerderheid. Ecolo zou wel eens kunnen overwegen zich in Brussel terug te trekken. Daar zijn de Franstalige groenen wel aan de macht. En meteen is er de Waalse as van PS en MR die als opstap lijkt te dienen voor een federale coalitie. Er zijn nu intern bij de MR wel spanningen rond de opvolging van Charles Michel, die voorzitter wordt van de Europese Raad, maar dat zou de coalitiebesprekingen niet moeten bezwaren.

Ondanks de val van de regering-Michel over het Marrakeshpact zijn de relaties tussen individuele MR en N-VA-politici (Jambon, in mindere mate Francken) nog goed. De N-VA beschouwt de MR dan ook als breekijzer om in de federale onderhandelingen binnen te dringen.

Blijkbaar zien de informateurs Didier Reynders (MR) en Johan Vande Lanotte (sp.a) hier signalen dat een veto tegen gesprekken met de N-VA niet meer bestaat. Vandaar dat men de komende dagen of weken gesprekken zou organiseren.

Tweede element is het gerucht dat N-VA-voorzitter Bart De Wever op Vlaams niveau nog altijd de deur op een kier houdt voor een Bourgondische coalitie zoals in Antwerpen. N-VA dus met liberalen en socialisten. Ook al heeft die constellatie Vlaams een zeer krappe meerderheid. Bij de N-VA blijft men wantrouwig tegenover CD&V. En Bart De Wever zou voorgesteld hebben om de btw op elektriciteit te verlagen van 21 naar 6 procent. Een oude linkse eis die de N-VA-voorzitter vanuit Vlaanderen federaal op tafel zou leggen. Pro memorie : die btw werd onder Elio Di Rupo verlaagd om daarna door de regering-Michel opnieuw te worden opgetrokken. Dit tot woede van links. De lagere belasting op elektriciteit is nota bene ook een eis van Vlaams Belang.

Open Vld wil niet met de groenen

Een ander element dat wijst op een mogelijke opening richting Bourgondische coalitie, zelfs op federaal niveau, is de houding van Open Vld. Verschillende kopstukken – Patrick Dewael, Vincent Van Quickenborne – hebben duidelijk gemaakt dat de Vlaamse liberalen niet met de groenen willen regeren. Zij zetten in op de as met de MR en denken aan een paarse basis voor een federale regering.

Die as zou dan moeten versterkt worden door de N-VA. Bij de nochtans belgicistische Open Vld wordt bovendien een nieuwe staatshervorming niet uitgesloten. Tegelijk hopen de Vlaamse liberalen dat de N-VA door een gesprek en desnoods een coalitie met de PS nog van haar pluimen zal laten.

De gesprekken tussen PS en N-VA zouden gelijk de aandacht afleiden van de interne problemen bij Open Vld, waar de opvolgingsstrijd voor Gwendolyn Rutten volop aan de gang is.

Praten, maar waarover ?

Nu is de piste van een gesprek tussen N-VA-voorzitter Bart De Wever en zijn PS-tegenhanger Elio Di Rupo één zaak. Een andere zaak is waarover zo’n praatsessie zou moeten gaan. Over de vorming van een federale regering ? Zo ja, met welk programma ? De N-VA zal toch niet in een regering willen stappen met de PS zonder dat er een garantie is dat de weg van het confederalisme wordt opgegaan. Dat zal de achterban nooit aanvaarden. De belofte van een staatshervorming zoals de vorige institutionele gedrochten evenmin. En wat zou dan de afspraak zijn ? De overdracht naar de regio’s van justitie ? De opdeling in vier gewesten met een volwaardig Duitstalig gewest ?

Neen, een staatshervorming moet gaan over een verdere opsplitsing van de fiscaliteit en de sociale zekerheid. Maar dat is natuurlijk het ultieme taboe voor de PS. Een gesprek tussen Vlaams-nationalisten en Franstalige socialisten is bijgevolg zinloos.

Tenzij het is om aan te tonen dat een PS-N-VA-coalitie onmogelijk is. En de N-VA dus samen met het Vlaams Belang federaal kan chargeren tegen een beleid van een – wellicht – paars-groene regering.

Foto’s (c) Gazet van Hove.