door Gastauteur – ’t Pallieterke
Niet gehinderd door enig opzoekingswerk, linkte De Gucht dit stuk geschiedenis van meer dan 75 jaar geleden met zijn politieke tegenstrevers van vandaag : “Kijk naar de stamboom van parlementairen van Vlaams Belang en N-VA, die hebben allemaal wortels in de collaboratie.” Historicus Koen Aerts reageerde niet, presentator Bart Schols zat met de mond vol tanden…
De veralgemening van De Gucht klopt natuurlijk niet. Heel wat politici van verschillende partijen hebben collaborateurs in hun stamboom. Dat is niet iets om beschaamd over te zijn. Niemand is verantwoordelijk voor de politieke keuze van zijn ouders of grootouders. In de historische werkelijkheid bestaat er niet zoiets als dé collaboratie. Er waren vele vormen van samenwerking met de bezetter… Mensen namen toen, in 1940, beslissingen op basis van de kennis waarover ze toen beschikten. Hun keuzes veroordelen met de historische kennis van vandaag is niet altijd fair.
Stamboom
Heeft Karel al eens naar de stambomen van de hedendaagse liberale kopstukken gekeken ? Bart Somers, Open Vld-minister in de Vlaamse regering, is de kleinzoon van een gewestleider van het VNV. Willem-Frederik Schiltz, fractieleider in het Vlaams parlement voor Open Vld, had een nonkel die aan het Oostfront vocht. In ons blad van 6 september maakten we al bekend dat Marcel Verhofstadt, vader van Guy, geen onbekende was in collaboratiekringen van Dendermonde. Hij werd bij de bevrijding gezocht door het Onafhankelijkheidsfront, een van de verzetsorganisaties van België.
Minder bekend is dat ook de donkerblauwe De Croo-dynastie wortels heeft in de collaboratie. Michelbeke is vandaag een landelijke deelgemeente van Brakel. Het is sinds de 16de eeuw de thuisbasis van de familie De Croo. Het is onmogelijk om de gemeente te doorkruisen zonder ergens op de naam De Croo te stoten. Op het plaatselijke voetbalplein schitteren grote panelen met de namen Herman De Croo en Alexander De Croo. Zelfs het kerkhof wordt gedomineerd door een imposant grafmonument van de familie.
Wie Michelbeke opzoekt op het internet, krijgt de indruk dat de politieke geschiedenis van dit dorp pas begint in 1964, bij het aantreden van Herman De Croo als burgemeester. Verwijzingen naar burgemeesters en schepenen voor die datum zijn niet te vinden…
Oorlogsburgemeester
Toch beheersen de De Croo’s al veel langer de politiek in Michelbeke. Een grootoom van Herman, Constant De Croo, werd burgemeester in 1934. Hij kon tijdens het eerste jaar van de bezetting burgemeester blijven, maar in 1941 werd hij, als 77-jarige, gedwongen om af te treden. De Duitse ‘ouderdomsverordening’ verplichtte burgemeesters ouder dan 60 jaar om hun mandaat neer te leggen. In de meeste Vlaamse gemeenten leidde deze verordening tot benoemingen van leden van het VNV. Niet in Michelbeke. De familie De Croo laat zich niet zomaar een mandaat ontfutselen…
De benoeming van ene Alfons De Croo haalde op 4 juni 1941 de VNV-krant “Volk en Staat” : “Burgemeesters: Ontslagen en benoemingen… In Michelbeke werd bij besluit van 28 mei Alfons De Croo aangeduid om het ambt van burgemeester te vervullen. Hij vervangt daarbij C. De Croo…” De feitelijke benoeming berustte bij de secretaris-generaal van Binnenlandse Zaken, Gerard Romsée, een VNV-topman. Over zijn schouders keek de Duitse bezetter aandachtig toe op de benoemingen en zeker daar waar er geen eigen VNV-getrouwe kon benoemd worden. Alfons is de vader van Herman en de grootvader van de huidige vicepremier in de federale regering, Alexander De Croo.Repressie
Het collaboratieverleden van Alfons De Croo werd tot 2018 vakkundig uit alle media gehouden. In zijn autobiografie (“Herman De Croo, geworteld in het leven”, Lannoo, 2018) kon Herman De Croo er onmogelijk omheen fietsen. Hij schreef hierover onder meer: “Hij was een van de zeldzame oorlogsburgemeesters die na de oorlog opnieuw mocht opkomen… Mijn vader beheerde als burgemeester het deel van de oogst dat de boeren moesten afstaan aan de Duitsers. Hij spaarde daarvan een zekere hoeveelheid en verdeelde dat onder de armste mensen in het dorp.” Hoe dan ook, oorlogsburgemeester De Croo ontsnapte, in tegenstelling tot veel van zijn collega’s, aan de straatrepressie.
Volgens Nico Wouters, historicus en auteur van het boek “Oorlogsburgemeesters 40-44” (Lannoo, 2004), verschoven de meeste oorlogsburgemeesters hun politieke overtuiging naar de achtergrond wanneer ze opmerkten dat Duitsland de oorlog ging verliezen en combineerden ze collaboratie met de Duitse repressie aan de ene kant met bestuursmaatregelen ten gunste van de bevolking aan de andere kant. Was het in Michelbeke anders?
Zoals gewoonlijk wijst Karel De Gucht graag met het belerende vingertje naar splinters in de ogen van anderen…
