Eentje om te bewaren. Open Vld zal in de eerstkomende jaren Open Vld blijven, maar niet in Gent. In Gent komt er in 2024 een zogeheten Open Stadslijst, getrokken door Mathias De Clercq, maar in termen van personeel en programma gedomineerd door Groen. Wat overigens niets anders is dan de voortzetting van de Gentse politieke werkelijkheid van vandaag: De Clercq is burgemeester, Filip Watteeuw van Groen is baas.
Het kartel van sp.a en Groen is recent met de discussie over de Lage Emissie Zone op de werkelijkheid gebotst: op het verschil tussen rijk links en klassiek links. Het verschil tussen hoogopgeleiden die massaal in redelijk tot goed betaalde overheidsjobs zitten (hun welvaart heeft dus weinig vandoen met de staat van de economie) en mensen die het veel minder goed hebben (en wél economisch afhankelijk zijn).
Blauw boven, Groen de baas
Maar geen nood : het einde van het kartel is het probleem van de socialisten. Het kartel zal worden vervangen door een nieuwe beweging met een open stadslijst waarop, naast liberalen en groenen, zonder twijfel ook een verloren gelopen socialist, een ontevreden flamingant en uiteraard nogal wat onafhankelijken te vinden zullen zijn. Het Mechels model als het ware. En met — dat is waar het om draait — Mathias De Clercq op één : al lang heeft hij de berekening gemaakt dat zo’n stadslijst hem de grootste garantie biedt om burgemeester te kunnen blijven.
Filip Watteeuw van Groen maakt het niets uit waar hij staat op de lijst : hij zorgt voor het programma, bepaalt het beleid, is de baas. De afwezigheid van couleur locale in de Groenfractie — niemand spreekt er Gents — maakt totaal niets uit. Bij de socialisten is het gek genoeg omgekeerd : (bijna) niemand spreekt er geen Gents. Maar dat is dus geen probleem voor Groen : de achterban — met dank aan de universiteit die voor een constante sociologische instroom zorgt — is breed, komt uit alle Vlaamse hoeken en kanten.
En dat overwicht van Groen stoort De Clercq van geen kanten. Het beleid is wat hem betreft bijzaak. Veel zwijgen is ook een kunst. En als hij wordt uitgejouwd, dan zegt hij met de glimlach en met de typerende huig-r, de fonetische [R], dat GentenaaRs altijd Rebelse tegendRaadse Radicalen zijn geweest. En steevast volgen dan ook nog woorden als pRogRessief, constRuctief en veRbindend, en al wie iets anders denkt is zuuRRR.
De nieuwe ideologie
Vanaf nu is dat dus niet langer een – toegegeven : zeer goed gebracht – communicatief trucje, maar een heuse, echte Beweging. De indruk wordt zelfs gewekt dat erover nagedacht is.
Het is de Gentse variant van een veel breder fenomeen met verschillende kantjes aan. Om te beginnen puur semantisch : een partij is ouwerwets en niet sympathiek of dynamisch; een beweging is hip en aantrekkelijk. En een gebrek aan ideologie is eerder oplossing dan probleem. Geen ideologie ís uitgerekend de nieuwe ideologie. En we zijn uiteraard open : Anderlechtsupporters die voor de Gantoise gaan ? Moet kunnen ! Leden hebben evenveel te zeggen als niet-leden ? Moet kunnen ! Het is dertig jaar na datum in Gent en in het klein de replay van de grote Verhofstadt-truc met de Burgermanifesten. De Clercq behoort in meer dan één opzicht tot de familie Verhofstadt.
Nieuw jasje
Voor alle duidelijkheid : al wie ogen heeft ziet dat ons politiek landschap tot op de draad versleten is. Maar het nieuw jasje van De Clercq is beslist niet genoeg. Iets nieuws betekent ook dat je (inderdaad à la Conner Rousseau) ook nieuwe kopstukken inzet. En het allerbelangrijkste blijft wat het altijd is geweest : de strijd om het narratief, het verhaal. De vraag over problemen en oplossingen, uitdagingen en antwoorden, en uiteraard ook de vraag wie wat betaalt.
Dat was trouwens dé afknapper bij Mathias De Clercq. Zijn communicatieteam had de onvermijdelijke waarschuwing ingelast over Vlaams Belang en N-VA. Tot zover niets aan de hand. Helaas was het antwoord op de voorspelbare vervolgvraag over het samengaan van Open Vld in de Vlaamse Regering met die half- of heel-fascistische N-VA, wel voorbereid maar niet echt doorgedacht. De Clercq zag in samen regeren met … volstrekt geen probleem. ‘Dat is politiek,’ zei hij in alle interviews. En dat was dus uitgerekend waarover hij het niet wou hebben.
Maar laat ik positief eindigen en zelfs een beetje helpen. Ik heb een gouden tip voor de nieuwe partijnaam. Als we Open Vld nu eens gewoon De Beweging noemen. Jawel, de beweging De Beweging. Het onmiskenbare voordeel van die naam is dat je er alle kanten mee op kan. Altijd nuttig, kan van pas komen als het zo uitkomt.
