Mark Zuckerberg – foto : © Wikipedia Commons/Anthony Quintano
Een werkpuntje voor 2021
De volgzame kudde
Het verslavingseffect is alvast niet te onderschatten, en het systeem zit verdomd goed ineen. Sleutel ervan is de ‘vind ik leuk’-knop : we plaatsen berichten waarvan we hopen dat ze ‘geliket’ worden. Elke duim geeft een dopaminekick — een shotje gelukshormoon. Een effect dat we willen herhaald zien, elke dag opnieuw.
Dit geluksgevoel van aandacht en erkenning, erbij horen en ‘iemand’ te zijn, maakt ook dat mensen vooral positief nieuws willen vertellen, leuke vakantiefoto’s posten of zich opwerpen als een soort opiniemaker met een mening over elke vliegende mug. Jawel, ook ondergetekende ontsnapt er niet aan. En zo ontstaan enorme massa’s nuttige en verhandelbare data, het nieuwe goud. Want door steeds weer, dag-in-dag-uit op dat platform te zitten, lever je het systeem een gedetailleerd persoonlijk profiel van jezelf aan, waardoor —daar gaat het natuurlijk om — bedrijven gericht kunnen adverteren.
Vandaar het motto, en meteen de verklaring waarom media als Twitter, Facebook en Instagram gratis zijn : ‘If you’re not paying for the product, you are the product’. U dacht consument te zijn, maar neen, u bent een stukje van de markt, en als ‘product’ hebt u natuurlijk helemaal niets in de pap te brokken. Het enige dat telt is aanwezigheid, gratis voor niets, en leuteren maar. Facebook is een boerderij met 2,5 miljard stuks vee dat zich ‘gratis’ laat vetmesten ten behoeve van de echte klant, de adverteerder.
Net daarom draait het platform op goed gevoel en positieve content, die heel breed kan genomen worden. Alle emotie is namelijk op een of andere manier positief als ze kan gelucht worden. Maar met politieke polarisatie heeft het systeem het moeilijk, want dat wordt als negatieve energie beschouwd die de aandacht helemaal afleidt van de reclameboodschappen en de kudde uiteen drijft. Mensen die nadenken en écht zaken ter discussie stellen, waar gaan we naartoe ?
Daartoe heeft het bedrijf die fameuze community-richtlijnen opgesteld : zogezegd spelregels om het netjes te houden. Ze zijn zo vaag en algemeen politiek correct rond mensenrechten, respect en waardigheid, dat men er alle kanten mee uit kan. Hoofdzaak is dat teveel polarisatie vermeden wordt. Zeveren en kibbelen mag, als het maar niet te serieus wordt. Het politieke debat is voor Facebook sowieso een neveneffect, een noodzakelijk kwaad, niet elke gebruiker schijnt dat te beseffen.
Geen borsten en geen separatisten
Gerolf maakte het te bont
Maar door die pogingen om ‘apolitiek’ te blijven neemt het medium natuurlijk zelf een politieke stelling in. Concreet lijkt het vooral een links-progressieve, globalistische mainstream te favoriseren, waardoor het ook hoopt een jonger publiek (opnieuw) aan zich te binden. Dat lukt niet goed, jongeren lopen weg van het platform, daarom heeft Facebook ook Instagram opgekocht als fuik.
Opvallend : in Vlaanderen zijn vooral rechts-flamingante meningen kwetsbaar voor een Facebook-ban. Iemand zou daar eens onderzoek naar moeten doen. Separatisme en nationalisme worden beschouwd als bedreigend voor de goede community-sfeer. Ze worden onder de noemer van het racisme gebracht. De groep Vlaams Front bijvoorbeeld krijgt om de haverklap een sanctie aangesmeerd of wordt gewoonweg geschrapt, waarna ze opnieuw beginnen onder een andere naam.
Primaire opdracht dus : het handhaven en zo groot mogelijk houden van de mainstream. Natuurlijk kan Mark Zuckerberg zich daarmee niet bezig houden. Algoritmes (computerprogramma’s) moeten een en ander opsporen, wat tot de meest hilarische toestanden leidt. Zo werd een FB-vriend van me, wiens post ik met zijn uitdrukkelijke toestemming hierboven publiceer, een maand geschorst omdat hij het had over de ‘domme Belgen’ in de zaak rond de fietser van de Hoge Venen.
Het kan ook zijn dat Gerolf V.D. een lastige buurman heeft of een vervelende collega die hem een loer wou draaien. Facebook baseert zich namelijk op meldingen van mensen die zich ‘beledigd’ voelen of haattaal bespeuren. Deze kliklijn maakt dat u om het even wie waarmee u overhoop ligt, kunt aangeven. Welkom in de nieuwe middeleeuwen. Preuts zijn ze ook wel, de FB-censoren : een blote borst kan niet, zelfs niet artistiek. En nog dit : een betaalde (!) advertentie voor mijn boek ‘Politiek incorrect’ werd na één dag afgevoerd wegens… vermoedelijk niet politiek correct genoeg.
Privacy-activisten
Een advertentie voor dit boek werd door Facebook geweigerd.
Bent u geschorst, dan kunt u zowaar beroep aantekenen bij een ‘Comité van toezicht’, dat naar eigen zeggen willekeurig bepaalt of het uw klacht behandelt of niet. Wie in dat comité zit, waar het is gevestigd en of het überhaupt bestaat, daar hebben we het raden naar. Alle correspondentie dient in het Engels te gebeuren naar een antwoordknop. Onnodig te zeggen dat deze nepprocedure enkel een façade is om de censuur een schijn van logica en rechtsgeldigheid te geven.
Kort en goed : Facebook is de baas en u zult luisteren. Door zijn monopoliestatus kan FB probleemloos alle trekken van een dictatuur aannemen, die wij nooit van een politiek systeem zouden aanvaarden. In Amerika loopt er een antitrust-onderzoek tegen Facebook (dat ook Instagram en Whatsapp bezit) en Google. Maar doordat hun diensten gratis zijn vallen ze niet onder de normale consumentenbescherming. Slim bekeken.
Het Cambridge Analytica-schandaal, waarbij Facebook de privé-informatie van tientallen miljoenen gebruikers liet lekken naar een bedrijf dat zich met de Trumpcampagne bezig hield, heeft wel wat alarmbellen doen afgaan. Privacy-activisten zoals de Oostenrijke jurist Max Schrems gaan in de aanval en dagen het bedrijf van Zuckerberg voor het gerecht wegens misbruik van privé-gegevens. Helaas, stelde een rechter, geeft u, door een FB-profiel aan te maken, al uw gegevens cadeau aan Facebook. Dat staat zo in de kleine lettertjes die niemand leest. Dat privacy-activisme heeft wel wat weg van een Don Quichotte-gevecht tegen de windmolens.
Nationale voogdij ?
Het fenomeen moet dus breder bekeken. Facebook is een probleem van monopolisme, van privacyschending, van inbreuken op het vrije meningsprincipe én van rechteloosheid van de gebruikers.
Facebook is geen normaal bedrijf en moet ook niet als dusdanig behandeld worden. Het is een supermedium met wereldwijd 2,5 miljard gebruikers (waarvan alleen in België al zo’n 7,5 miljoen, dat is drie op vier !). We kunnen veel kritiek hebben op de Chinese Big Brother, maar misschien kunnen we er ook wat van leren. China laat Facebook niet toe tot zijn digitale ruimte, het biedt eigen platformen aan als WeChat. Wat belet ons om Zuckerberg voor een voldongen feit te stellen: zijn platform laten Europeaniseren, of buiten ?
Met de EU als drijvende kracht en onderhandelaar zou elk land als een regulator kunnen optreden voor sociale netwerken, die gebonden zijn aan een sluitend protocol, gebruiksvriendelijke spelregels en een echte ombudsman bij geschillen. Geen willekeurige censuur meer, geen vage knoppen, geen nepcomités van toezicht, maar een echt fysiek adres en een telefoon-klachtenlijn. Beter nog is ze dwingen tot opsplitsing per land of regio.
De Vlaamse Facebook — of een concurrent, want hier moet de vrije markt kunnen spelen — zou dan, zoals de Franse, Duitse of Litouwse, onder voogdij van de lokale mediaminister vallen. Heeft Mark daar geen zin in ? Dan verliest hij 500 miljoen gebruikers en ontwikkelen we zelf wel zo’n platform. Het overgrote deel van onze FB-connecties zijn overigens lokaal en binnenlands, en dat geldt overal, wereldwijd : Vlamingen verbroederen/verzusteren of kibbelen vooral met andere Vlamingen.
Oeps, nog meer regelneverij hoor ik u denken. Het is dat of willekeurige censuur en schimmig misbruik van privédata. Nationalisten moeten hier een opportuniteit zien in de strijd tegen het globalistische monopoliekapitalisme en de ‘vergoogeling’.
Ondertussen gaat het kat-en-muis-spel door, en blijven we Mark Z. kietelen : ook naar deze tekst plaats ik gewoontegetrouw een FB-link. Doet-ie het of doet-ie het niet ? Ach, een neerwaartse duim is ook een duim.
