“Ik ben extreem libertair, opiniemisdrijven daar moet je mee opletten, ik ben dus tegen de wet op het negationisme”
Siegried Bracke mag dan wel kritiek hebben op de VRT, hij spaart ook zijn eigen N-VA-voorzitter niet. Bart De Wever schreef een boek over identiteit, maar Bracke kon dat maar weinig smaken. “De Wever heeft me dat heel kwalijk genomen, maar ik vond dat dus een slecht boek. (lacht) In de zin dat het niet begrijpelijk is. Ik doe nu wat geringschattend over dat boek. (denkt na). Er staan ook interessante passages in.”
“Identiteit staat om te beginnen inclusief burgerschap niet in de weg. Je kan bij de groep komen. Ik ben ook Europeaan, ik geloof zelfs in kosmopolitisch denken, maar je moet altijd wel ‘van ergens’ zijn, en ik ben Vlaming, ik ben ‘van hier’. Dat we dezelfde media lezen creëert een gemeenschap. Wijlen Etienne Vermeersch heeft dat perfect omschreven : “De Vlaamse media, en met name ook de Vlaamse radio- en televisiestations hebben meer gedaan voor de Vlaamse beweging dan alle politieke partijen en Davidsfondsen samen.”
Hebt u dat altijd zo aangevoeld ?
“In mijn jonge jaren was ik actief bij de Volksunie. Toen ik 19 was schreef ik in mijn dooie eentje het lokale blaadje van de Volksunie vol. Frans Baert, volksvertegenwoordiger voor de VU in Gent, waarschuwde me wel dat ik moest opletten om ‘niet socialistischer te zijn dan de socialisten’. (schaterlacht)”
Hoe staat u tegenover symbolen zoals de Vlaamse Leeuw die tegenstanders als ‘collaboratievlag’ omschrijven ?
“Ik ga dat bij wijze van boutade zeggen maar als we de Vlaamse Leeuw nu eens zouden kunnen vervangen door Lied van Mijn Land ? Ik vind de tekst van Anton Van Wilderode mooier, net als de muziek. Minder martiaal, vreedzamer, liefdevoller, warmer ook. Een mens mag toch utopische gedachten hebben nietwaar ?”
Uw stap naar de politiek verliep niet zonder slag of stoot. Hebt u intussen het gevoel dat u aanvaard bent als Vlaams-nationalist ?
“Bij sommigen niet, bij anderen wel, maar ik heb electoraal ‘geleverd’. Het zijn de kiezers die tellen. In de politiek heb je natuurlijk bijkomende fenomenen zoals concurrentie. Ja, zelfs afgunst. Jan Verroken zei altijd dat de trappen van vijand zijn ‘vijand, aartsvijand en dan politieke vriend’. Maar een politieke partij hoeft geen vriendenclub te zijn. Het is een vereniging van mensen met ongeveer hetzelfde doel.”
“Er zijn vrijmetselaars die uitdrukkelijk voor N-VA zijn, een aantal zelfs ook Vlaams Belang. Maar die zwijgen allemaal, want de sociale druk is immens groot”
U bent lid van de loge. Ik veronderstel dat uw logebroeders niet stonden te juichen bij uw keuze voor de N-VA ?
“Natuurlijk niet. De vrijmetselarij ziet er in België helemaal anders uit dan in andere landen. Veel meer politiek. Uit principe zou men ook gelovigen moeten kunnen inwijden. Maar in het België van de 19de eeuw was de dominantie van de kerk zo groot en is er dus een ondergrondse tegenbeweging ontstaan. Je hebt daar ook mensen die heel eng zijn in hun gedachten, terwijl dat haaks staat op de zin van die beweging.
Maar er zijn vrijmetselaars die heel uitdrukkelijk voor N-VA zijn, een aantal zelfs ook Vlaams Belang. Maar die zwijgen allemaal, want de sociale druk is in die kringen immens groot.”
Bent u er nog actief in ?
“Het is een beetje zoals naar de kerk gaan. Ik ben er ooit zeer actief in geweest, heb er veel aan gehad en er veel geleerd, maar op een bepaald moment haak je af. Ik betaal nog wel mijn lidgeld, want vrijmetselaar ben je voor het leven, maar ik ben niet meer praktiserend.”
“Ik vond niet dat Theo ondervoorzitter moest worden, ik vond dat van Valerie Van Peel eigenlijk ook niet”
U hebt nooit een geheim gemaakt van uw lidmaatschap van de loge.
“Mijn ‘peter’ was Tuur Van Wallendael. Hij heeft me gezegd : ‘Zeg het maar, dan zijt ge er vanaf’. Die geheimdoenerij is trouwens de reden waarom het een vereniging is met een kwalijke reputatie. Ze voedt het idee van een complot. Maar ik heb geleerd van Jean-Luc Dehaene dat, om met enig succes te complotteren, er twee belangrijke voorwaarden zijn : je moet heel goed georganiseerd zijn en heel verstandig. In de vrijmetselarij zijn die twee voorwaarden niet altijd aanwezig.”
De ondervoorzittersverkiezingen bij uw partij kregen uitzonderlijk veel interne en externe aandacht. Terecht ?
“De media-aandacht is niet abnormaal. Die verkiezingen waren niet onbelangrijk voor de grootste partij van het land. Men moet dus niet doen alsof die belangstelling bizar is.”
Bent u tevreden met de uitslag ?
“Het uiteindelijke resultaat valt mee. Mijn vrees was dat als je twee ondervoorzitters kreeg met een uitgesproken persoonlijk politiek profiel en een persoonlijke politieke agenda, je een andere partijcultuur zou krijgen. En ik ben nogal gesteld op die partijcultuur; ze heeft haar efficiëntie bewezen. De partijraad heeft de wijsheid gehad om anders te stemmen.”
Wat betekent dit voor Theo Francken ?
“Het is jammer voor Theo, en ik meen het meer dan ik het zeg, maar ik vond desondanks niet dat hij ondervoorzitter moest worden. Ik vond dat trouwens van Valerie Van Peel ook niet. Ik ben een vriend van Theo. Toen ik erover schreef heb ik dat ook met hem besproken. Een verstandige mens heeft geen rancunes. Theo heeft dat dus ook niet.”
“Ik hoor trouwens dat er toch een paar geweest zijn, ik ga geen namen noemen, die gemeend hebben aan de partijraadsleden van hun provincie een soort van stembevel te moeten geven. Dat pakt niet in die partijraad.”
Hoe doen de nieuwe ondervoorzitters het tot nu ?
“Ik heb Lorin Parys en Valerie Van Peel in Terzake gezien. Dat vond ik heel goed. En ik hoop dat ze het ook waarmaken.”
Voor wie hebt u zelf gestemd ?
“Ik stemde zelf niet mee. Hoewel ik gerechtigd ben om in het partijbestuur te zitten, ben ik een eenvoudig lid. Ik heb soms zo’n dwanggedachte die me af en toe overvalt. Ik zie mezelf dan als een soort Marc Eyskens van de N-VA. Of als een Herman De Croo of Willy Claes. (steekt zijn armen omhoog). Ik heb wel nog een partijkaart en sta achter het gedachtengoed van de partij.”
“Ik zou zelf voor minder uitgesproken profielen hebben gekozen, waaronder Lorin Parys die de functie ingevuld heeft zoals het moet. Maar de partijraad heeft gesproken. Die beslissing is dus juist, want democratisch.”
Wijst het aantal kandidaten niet op een verdeeldheid binnen de partij ?
“Daar geloof ik niet in. Die links-rechts tegenstelling klopt niet. N-VA heeft dat voor een deel aan zichzelf te danken. Er is ooit een marketingstudie gedaan. Daaruit bleek dat er ‘die-hard’ flaminganten waren die al levenslang voor de VU stemden. En dan had je nog een grote andere groep kiezers. Men noemde dat de noordflank en de zuidflank.”- Daardoor creëerde men zelf het idee dat er een soort tweespalt was. Dat is niet zo. Er is natuurlijk soms wel harde interne discussie. Gelukkig maar.”
“Theo Francken is een van de meest verkeerd gepercipieerde politici in Vlaanderen. Hij heeft een rechts tot zelfs extreemrechts imago. Maar Theo is op heel wat punten linkser dan ik. Terwijl mijn eigen medewerkers altijd vonden dat ik te links was voor de N-VA (lacht). Dat is dus een cliché. Links en rechts bestaan wel voor alle duidelijkheid, maar dat verschil is alleen dwingend voor schoenen.”
Stel dat er in 2024 een V-meerderheid mogelijk is met Vlaams Belang en N-VA, wat dan ?
“Ik zou daar nooit aan meedoen. Als het Vlaams Belang blijft zoals het is vandaag, dan kan daar geen sprake van zijn. De N-VA zal wel grote delen van het programma moeten herschrijven en aanpassen aan de realiteit van 2021. Dat is een gigantische opdracht die hopelijk snel en grondig gebeurt.”
Valerie Van Peel zei in Terzake dat dat congres er pas in 2023 komt.
“Dat is een vergissing. Je moet geen helderziende zijn om je te kunnen inbeelden dat de Vivaldi-coalitie wel eens verkiezingen zou kunnen uitschrijven in 2023. De Vlaamse en lokale verkiezingen van 2024 liggen vast. Dus als jij daar staat met je congres van 2023 riskeer je in snelheid te worden gepakt. Tactisch is dat volgens mij niet verstandig.”
Een aantal partijstandpunten vragen verduidelijking zoals bijvoorbeeld de rol van religie binnen de maatschappij voor uw partij.
“Er zitten een aantal hete hangijzers in, die binnen de traditie van de Vlaamse Beweging bijzonder gevoelig liggen. De opdracht is enorm en je moet ervoor zorgen dat iedereen mee is. En de vorm moet ook fris en aantrekkelijk zijn. Veel werk dus.”
Theo Francken lijkt de deur op een kier te houden voor VB. Maar voor De Wever, Parys en Van Peel lijkt die dicht te blijven. Waarom heeft N-VA wekenlang onderhandeld over een Vlaamse Regering met VB ?
“Over die zogenaamde onderhandelingen met het Vlaams Belang weet ik niets, maar ik heb het gevoel dat dat flink overtrokken is. De enige mogelijkheid die ik zelf zag was een soort gedoogbeleid met het Vlaams Belang. Of het VB daar zou in meegegaan zijn, daar heb ik geen flauw benul van. Dat was in mijn ogen het verste dat je kon gaan. Hoewel dat een moeilijke oefening was, vind ik niet dat je dat kon uitsluiten.”
Binnen de Vlaamse Beweging vinden sommigen dat Jan Jambon als minister-president minder sterk presteert dan toen hij minister van Binnenlandse Zaken was.
“Dat heeft niets te maken met Jan Jambon. Toen hij op Binnenlandse Zaken zat kreeg hij de aanslagen van maart 2016 op zijn bord.”
We zitten nu ook al bijna een jaar met de coronacrisis ?
“Ja, maar daar is de rol van de Vlaamse regering veel minder uitgesproken.”
Is dat geen deel van het probleem ?
“Dat heeft te maken met de bevoegdheden. Dat is trouwens een veel ruimer probleem. En het is niet omdat ik in een ander parlement heb gezeten, maar het Vlaamse Parlement, dat is toch verschrikkelijk saai? Gelukkige uitzonderingen daar zijn Ben Weyts en vooral Zuhal Demir. Die krijgen profiel. Demir is de eerste milieuminister die de greep van een aantal belangenorganisaties om de dingen te blokkeren kan stoppen. Dat zou een gigantisch succes zijn. Ik kan het nu al aankondigen: als Zuhal voortdoet zoals ze bezig is, komen er boerenbetogingen.”
Onlangs bleek dat Vlaamse parlementairen geen initiatieven mogen nemen zonder goedkeuring van de regering.
“Ik heb dat ook gelezen. Ik vind dat verschrikkelijk. Men kiest voor de gemakkelijke weg. De politieke verhoudingen zijn in het federale parlement veel ingewikkelder, en daar kan dat wel. Valerie Van Peel bijvoorbeeld is met de socialisten gaan praten en daar is een gemeenschappelijk voorstel uitgekomen dat waarschijnlijk ook wordt aangenomen. Ik begrijp ook niet zo goed dat die Vlaamse parlementsleden dat hebben aanvaard.”
“Theo Francken heeft een rechts tot zelfs extreemrechts imago. Maar Theo is op heel wat punten linkser dan ik”
U was jarenlang het nieuwsboegbeeld bij VRT. Hoe kijkt u nu vandaag naar de openbare omroep ?
“Het is voor mij een bron van niet aflatende vreugde (ironisch). Als de zaak rond Open Vld en mevrouw El Kaouakibi, en die 50.000 euro of zelfs 100.000 euro, losbarst maar in het journaal niet eens vermeld wordt … Dan denk je toch : wat voor een gezever is dat over die evenwichtige berichtgeving ?”
Staat men aan de Reyerslaan open voor kritiek ?
“Als je kritiek hebt op de VRT, word je compleet genegeerd. Zeker als die kritiek hout snijdt. In mijn tijd deed ik knal het omgekeerde. Ik trok die critici binnen. Hét probleem van de VRT is dat veel bekwame mensen niet worden aangestuurd. Hoofdredacteurs moeten hun werk doen. Tegensturen, als het moet met de zweep.”
“Ik herinner mij dat toen Karel Dillen stierf ik als hoofdredacteur zag dat de redactie van Terzake niet van plan was om daar iets mee te doen. Dan zette ik het kot overhoop en zorgde dat er tegen ’s avonds iemand zat. (windt zich op) Hoe is dat nu toch mogelijk, zei ik toen. En dan zegden ze : ‘Zo’n fascist doen we niet ?’ Ik aanvaardde dat niet. Dat is geen journalistiek criterium. Als je niet ziet wat die man heeft betekend, ben je professioneel ongeschikt.”
Gebeurt er dan nu geen evaluatie ?
“Over de verkiezingsdebatten van 2019 hebben ze zelf gezegd dat het een beetje te veel over het klimaat ging. (zucht). Het was dus zo slecht dat ze het zelf zagen.”
Heel wat kijkers ervaren dat als misplaatste politieke correctheid. Is dat volgens u opgelegd of gebeurt dat onbewust ?
“Er is een mix van redenen. Sommigen zijn te dom, anderen te lui. Er heerst ook een soort ‘desk opinion’. Denken is het individueel recht van wie daar werkt, maar diegene die anders denkt doen zwijgen is dat natuurlijk niet.”
Het ligt aan de bedrijfscultuur ?
“Ja. En ook aan het soort mensen dat men rekruteert. Dat is niet simpel op te lossen maar als hoofdredacteur moet je dat doorbreken. Ik heb in mijn leven nooit zoveel rechtse praat verkocht als toen, gewoon ter correctie. Als je televisiemaker bent, stel je vragen in functie van wie tegenover je zit. Niet in functie van wat je zelf denkt. Ten opzichte van een linkse mens was ik rechts en omgekeerd. En je moet waarheidsgetrouw rapporteren én er voor zorgen dat iedereen gelijk wordt behandeld.”
Hoe staat u tegenover de term polarisatie ?
“Polarisatie is een compleet uitgehold begrip. Door overmatig gebruik heeft dat geen enkele betekenis meer. Polarisatie bestaat, net zoals populisme bestaat. Het is zoals met racisme. Dat bestaat ook, maar het is compleet uitgehold. Johan Vande Lanotte zei ooit: “Als je geen argumenten meer hebt, begin dan over populisme, dat werkt altijd.”
“Toen ik in de Gentse gemeenteraad zat zei een socialistische schepen van allochtone origine dat hij als hij buitenkwam ‘per uur tien gevallen van racisme zag’. Racisme is een verwerpelijk misdrijf, maar als je het zo gaat bekijken betekent het niets meer natuurlijk.”
Minister van Justitie Van Quickenborne wil ‘hatespeech’ of ‘islamofobie’ tot een van zijn prioriteiten maken. Moet de wetgever zo’n dingen via het strafrecht aanpakken ?
“Wat dat betreft ben ik extreem libertair. Ik ben dus tegen de wet op het negationisme. Maar de wet is de wet natuurlijk. Als er idioten zijn die zeggen dat dat niet waar is van de Joden… Ze doen maar. Er is één grens: je mag natuurlijk nooit aanzetten tot geweld, dat is heel duidelijk. Ik onderschrijf de bekende uitspraak van Voltaire. Je mag gelijk wat zeggen. Opiniemisdrijven, daar moet je verschrikkelijk mee opletten.”
Media hebben een sterke invloed op de maatschappij, alleen al door hun themakeuzes. Kijk naar de Pano-reportages over Melikan Kucam, Dries Van Langenhove of de Telefacts-reportage over de zaak De Pauw.
“Alle reportages die u noemt heb ik grondig bekeken en zijn volgens mij keurig gemaakt. Dat is goed journalistiek werk. Maar ik ben natuurlijk de paus niet.”
“Sommige kritiek is ook té makkelijk. Dat de ‘feiten geselecteerd’ zijn. Ja sorry, maar dat gebeurt altijd. Dat is namelijk de essentie van uw werk. Wat telt is of het waarheidsgetrouw en evenwichtig is.”
Vandaag domineren twee groepen ons medialandschap, Mediahuis en DPG Media. Houdt dat geen gevaren in?
“Ik vind het meevallen. Ik geloof niet dat de ‘duopolie’ op zich een bedreiging vormt voor de diversiteit van het medialandschap. Maar dat er nog een gat in de markt is van lezers of kijkers die niet vinden wat ze zoeken of hopen te vinden, dat is zeker. ‘t Pallieterke is op zijn minst een deel van het bewijs van mijn stelling (lacht).”
Foto’s (c) Gazet van Hove.