‘Jan denkt binair. Alles is 1 of 0.
’ANALYSE – door Julien Borremans – www.doorbraak.be .
Welk project heeft Jan Jambon voor Vlaanderen in zijn hoofd ? Bij zijn aanstelling als minister-president hoopte men in economische kringen dat de Vlaamse Regering een innoverend parcours zou uittekenen, waarmee Vlaanderen een topregio zou blijven.
Hij moet ongetwijfeld hebben teruggedacht aan de slagzin van Gaston Geens (de voorzitter van de eerste autonome Vlaamse Executieve) : ‘Wat we zelf doen, moeten we beter doen’. Geens wou duidelijk maken dat een autonoom Vlaanderen het aan zichzelf verplicht is om het beter dan België te doen. De christendemocraat was er heilig van overtuigd dat deze kerngedachte het beste vliegwiel was voor meer autonomie.
Gaston Geens wou met de DIRV-campagne – Derde Industriële Revolutie in Vlaanderen – de economische identiteit van Vlaanderen op de kaart zetten. Het sluitstuk vormde ongetwijfeld Flanders Technology, een tweejaarlijkse technologiebeurs in Gent, opgezet door de Vlaamse Executieve in de jaren tachtig en negentig.
De Vlaamse resoluties
In 1999 keurde het Vlaams Parlement onder leiding van de flamingant Luc Van den Brande vijf resoluties goed, waarin onomwonden voor meer Vlaamse autonomie werd gepleit. Het Vlaams parlement was van mening dat de fiscale en financiële autonomie van Vlaanderen ‘een primordiaal te verwezenlijken doelstelling is bij de volgende staatshervorming’. De band met Brussel moest versterken. ‘Het principe van de tweetaligheid van de ambtenaren’ moest in de plaats komen van ‘de tweetaligheid van de dienst’. De resoluties pleitten ook voor ‘meer kwaliteitsvol en efficiënt bestuur en een betere democratische besluitvorming’.
Binnen de N-VA steekt het dat notabene CVP-ers erin slaagden om Vlaanderen in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw notoir op de kaart te zetten
Binnen de N-VA steekt het dat notabene CVP-ers erin slaagden om Vlaanderen in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw notoir op de kaart te zetten. In vergelijking daarmee lijkt Jan Jambon wel een boodschappenjongen die zich gewillig schikt naar wat de federale overheid meedeelt. De vijf resoluties van het Vlaams parlement kan je beschouwen als een mijlpaal in de geschiedenis van de Vlaamse beweging.
Van de verwezenlijking van de resoluties kwam weinig in huis, maar het verschil met de N-VA kan niet groter zijn. Nu de N-VA de ambitie koestert om in 2024 mee te regeren, zullen we van de Vlaams-nationalisten weinig communautaire springstof moeten verwachten. Maar ook intern krijgt de Vlaamse regering amper iets voor mekaar. De irrelevantie dreigt. ‘Om het debat over de vijf resoluties te ridiculiseren vergeleek Jean-Luc Dehaene het Vlaams Parlement ooit met een Davidsfonds-congres. Maar vandaag is het zelfs dat niet meer’, schreef Bart Maddens recent.
Explosieve dossiers
Sterke Jan had als ambitie om de Vlaamse regering weer slagvaardig te maken, maar daar is tot nu toe niets van in huis gekomen. Integendeel ! Peilingen wijzen uit dat de meerderheidspartijen in electoraal zwaar weer zitten. De N-VA zat bij aanvang al niet goed in de Vlaamse regering. Bij de laatste verkiezingen heeft Bart De Wever (N-VA) nooit gezegd wat zijn plannen of ambities waren voor Vlaanderen. ‘De verkiezingscampagne ging over van alles en niets, maar zeker niet over Vlaanderen. Het Vlaamse beleid stond in de schaduw van de federale veldslag, die op 26 mei 2019 leidde tot een nederlaag voor alle beleidspartijen, niet het minst voor de N-VA zelf’, aldus Wim Van de Velden in De Tijd.
Intussen stapelen ‘de shitdossiers’ – zoals Zuhal Demir die omschrijft – zich op : de terugdraaiende teller, de PFOS-vervuiling, de Vlaamse klimaatplannen, de mestfraude, de wateroverlast en de droogte, de betonstop en bovenal het explosieve stikstofdossier, waarvoor minister Demir al heeft gewaarschuwd dat de Vlaamse regering over deze zaak kan vallen. Ook het miljarden verslindende onderwijs blijft maar achterstand tegenover het buiteland oplopen. Minister Bart Somers trekt in De Standaard van dit weekend aan de alarmbel, want de eenheid binnen de regering is bovenal zoek.
Een opvolger ?
Bart De Wever voelt de bui al hangen. ‘Dat het idee dat Vlaanderen het beter doet dan België op dit moment niet in het zenit van de publieke opinie staat, besef ik. En dat sommige zaken, zoals de drang naar subsidiëring, Vlaanderen vatbaar maken voor karikaturen, erken ik.’ Toch blijft De Wever geloven dat de Vlaamse regering het verschil met Vivaldi – de financiële vergeetput – kan maken, maar of dit zal lukken met de huidige minister-president is zeer de vraag. De N-VA-voorzitter beseft dat de partij met Jan Jambon met een majeur probleem zit. ‘Jan zaagt dikke planken, maar de fijne afwerking is niet zijn ding. Hij trekt zich ook weinig aan van hoe hij overkomt en dat is moeilijk in een crisis, waar communicatie belangrijk is.’
Zal Jambon worden geofferd om de Vlaamse regering te redden ?
Ook Zuhal Demir spreekt zich in De Morgen in weinig vriendelijke woorden uit over de minister-president : ‘Jan is ook een IT’er. Die denkt binair. Alles is 1 of 0.’
Zal Jambon worden geofferd om de Vlaamse regering te redden ? Binnen bepaalde media wordt Zuhal Demir naar voor geschoven als mogelijke opvolger van Jan Jambon, maar haar explosief temperament en impulsieve communicatie zouden de problemen voor de N-VA mogelijk nog groter maken. Zijn er nog andere geloofwaardige N-VA-kandidaten binnen de Vlaamse regering ?
Een oplossing voor Jan Jambon
De Wever beseft dat hij bergop fietst. Wil hij in 2024 op federaal vlak meetellen, dan moet de N-VA niet alleen de grootste partij blijven, maar moeten CD&V en Open Vld afgestraft worden voor hun deelname aan Vivaldi. Is dat niet het geval dan dreigt Vivaldi II, ‘dan zullen ze dat verkopen als een dam tegen extreemrechts’, geeft hij in De Tijd nog mee.
Op veel steun voor een historisch, communautair akkoord van Paul Magnette zal de N-VA-voorzitter niet moeten rekenen. ‘Als De Wever het gesprek niet aanknoopt met de groenen, zal hij nooit wat bereiken’, liet de PS-voorzitter optekenen in Knack.
Wil De Wever zijn kansen gaaf houden, dan is hij het best met een sterke Vlaamse regering gediend. ‘Wat we zelf doen, moeten we beter doen.’ Dat beseft men binnen de N-VA steeds meer. Maar dan zal hij een oplossing voor Jan Jambon moeten vinden.
JULIEN BORREMANS
Julien Borremans is leerkracht, columnist en werkt mee aan verschillende internetfora.
Foto’s (c) Gazet van Hove – cover : Vlaams Parlement.