door Redactie Politiek ’t Pallieterke .
Het stikstofakkoord zorgt voor een nieuw potje armworstelen binnen de Vlaamse regering. Dat hier nog een degelijk nieuw compromis uit de bus komt is onwaarschijnlijk. Op twee jaar van de verkiezingen denkt iedereen al aan de volgende Vlaamse regering.
Komt er nog een bijsturing van de lijst van 41 landbouwbedrijven die volgens het in februari afgesproken stikstofakkoord moeten sluiten ? Het kan, maar de kans is klein. De verschillende partijen blijven op hun standpunt staan. En wat gepland was, is het resultaat van een moeilijk bevochten compromis. Zal een nieuw akkoord, eveneens een compromis, daar zoveel van verschillen ? Feit is dat vooral de rechtszekerheid van de bedrijven onder druk staat. Een probleem dat ook op de tafel van de volgende Vlaamse regering komt.
En dat is waar men in en om het Vlaams Parlement momenteel vooral aan denkt. Wat na 2024 ? Een Vlaamse regering is een legislatuurregering en kan dus niet vallen over een dossier als het stikstofbeleid. Tenzij er een alternatieve meerderheid wordt gevormd. Maar zonder N-VA kan dat eigenlijk niet en in dat geval moeten de aartsvijanden van Groen erbij. Om een nieuw Vlaams regeerakkoord te onderhandelen ? Neen, bedankt. Alle blikken zijn dus gericht op wat er na 2024 gebeurt. Dan rijzen drie vragen : Wat met de zwakke minister-president Jan Jambon (N-VA) ? Wanneer landt een nieuwe Vlaamse regering en in welke coalitie ? En wie zal daarin zetelen ? Een poging tot voorspelling.
Jambon parlementsvoorzitter of naar Europa ?
Bart De Wever is als N-VA-voorzitter altijd iemand geweest die vroegere vrienden en intimi niet zomaar laat vallen. In de politieke analyses die gemaakt worden, blijft dat te vaak onderbelicht. Het is nochtans de verklaring waarom hij altijd zijn steun is blijven uitspreken voor de nochtans zeer zwakke minister-president Jan Jambon. Die maakte de voorbije jaren amper indruk, om het nog zacht uit te drukken. De Wever dacht er echter niet aan hem te vervangen, wat de facto het einde van Jambons carrière zou betekenen.
Reden : De Wever is Jambon dankbaar voor wat hij gedaan heeft binnen de Vlaamse Beweging. Het is nu al meer dan drie decennia geleden, maar de manier waarop het duo Jambon-Peter De Roover de Vlaamse Volksbeweging rond 1990 uit de lethargie heeft gehaald en er toen een organisatie van heeft gemaakt die de Vlaamse Beweging duidelijk richting separatisme duwde, verdient lof. Zij hebben het denken in Vlaanderen rond staatsvorming sterk beïnvloed. Dat is De Wever niet vergeten.
Maar binnen de N-VA beseft men dat er in 2024 een ‘oplossing’ moet worden gezocht voor Jambon. En dan denkt men aan het voorzitterschap van het Vlaams Parlement. In dat geval moet er ook een exit worden gevonden voor huidig parlementsvoorzitter Liesbeth Homans. Een terugkeer als minister zit er voor haar niet in. Er zullen dus moeilijke keuzes moeten worden gemaakt, tenzij Jambon naar het Europees Parlement verkast.
Wachten tot de gemeenteraadsverkiezingen
Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) gaat al een tijd over de tongen als nieuwe minister-president van 2024. Vraag is in welke coalitie. Het blijft uiteraard wachten op de uitslag om een torenhoog cliché te gebruiken. Maar de tendens gaat duidelijk in de richting van een N-VA-Vooruit-as, wellicht aangevuld met cd&v. Iedereen wil de liberalen kwijt. Alleen wordt dat niet gemakkelijk om te verkopen indien er sprake is van een N-VA-Vlaams Belang-meerderheid in het Vlaams Parlement.
Het kan worden beschouwd als kostbaar tijdverlies, maar de N-VA kan de Vlaamse regeringsonderhandelingen laten aanslepen tot na oktober en de gemeenteraadsverkiezingen. Om dan te zien of er lokale coalities met het Vlaams Belang tot stand komen en ook om na te gaan met welke partijen die coalities gesloten worden en in welke steden.
Al is de kans klein dat de N-VA als zeer gedisciplineerde partij het cordon lokaal zal doorbreken. Zoals Knack-journalist Walter Pauli recent in een artikel rond de burgemeesterswissel in Grimbergen stelde, is de kans groter dat een balorige lokale cd&v-afdeling of burgemeester de nationale partijlijn niet volgt en met het oog op een laatste zesjarig mandaat toch voor een coalitie met het Vlaams Belang kiest. Het kan voor hetzelfde geld ook een Open Vld-afdeling zijn die de keuze maakt.
Een switch van Antwerpen naar Brussel ?
Maar wat de Vlaamse coalitie betreft, loopt men geen groot risico door te gokken op een N-VA-Vooruit-cd&v-ploeg. Het zal er dan wel een zijn die meer indruk maakt dan de huidige Vlaamse regering. Dan zal veel moeten afhangen van de samenstelling van de beleidsploeg. Voor bepaalde figuren als minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) ziet het er niet zo goed uit. Wat heeft die man op een monsterdepartement gerealiseerd ? Bitter weinig. Dan liggen de kansen van een discrete werker als Matthias Diependaele, die Vlaams minister van Begroting is, een stuk beter. En daarnaast zal de partij wel een sterk parlementslid of een wit konijn uit de hoed toveren.
Bij de cd&v is het koffiedik kijken hoe men het zal aanpakken. Wellicht is er nog een reservoir aan lokale figuren als Jo Brouns die men naar voren kan schuiven.
Cruciaal worden echter de Vooruit-ministers. Want indien er effectief zo’n coalitie rond de Vlaams-nationalisten en socialisten gevormd wordt, zal dit veel tegenstand opwekken bij de linkerzijde. Sterke profielen, zeker op het vlak van communicatie, zijn dan cruciaal. Vooruit-baas Conner Rousseau die zelf voor het ministerschap kiest ? Waarom niet ? Al is de kans groter dat een sterkhouder van het Antwerpse stadsbestuur over goed twee jaar naar Brussel verkast. Een Jinnih Beels bijvoorbeeld. Alleen zijn bij Vooruit grote verrassingen natuurlijk eerder de norm dan de uitzondering. Wie dacht in 2020 dat Frank Vandenbroucke zou terugkeren naar de nationale politiek ?
Foto’s (c) Gazet van Hove.