door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke .

In economische kringen duikt steeds meer het ‘r-woord’ op, namelijk ‘recessie’ of economische groeivertraging. Die zou dit najaar toeslaan. Altijd slecht nieuws en voor de Belgische economie nog iets meer. Er is immers geen buffer om zo’n schok op te vangen.

“De kortetermijnindicatoren wijzen op een zwak groeitempo, maar niet op een duidelijke recessie in de nabije toekomst. De economische groei zou vanaf eind dit jaar weer aantrekken, naarmate de diverse tegenwinden matigen. Al met al zou de economische activiteit in 2022 nog met zowat 2,4 procent op jaarbasis toenemen, na de stevige groei met ruim 6 procent in 2021. Het groeitempo valt tijdelijk terug in 2023, tot 1,5 procent en veert in 2024 terug op tot 2 procent.”

Dat staat te lezen in het vorige week gepubliceerde lenterapport van de Nationale Bank van België. Men verwacht dus geen recessie, maar men sluit het niet volledig uit als je de quote goed leest. Gerust zijn de economen er niet op. Pro memorie : een recessie zijn twee opeenvolgende kwartalen met een negatieve economische groei. België flirt momenteel per kwartaal met de nulgroei, maar negatief lijkt die niet te gaan. Voorlopig tenminste. Een kleine extra schok – nog stijgende energieprijzen, extra aanvoerproblemen, een nieuwe escalatie in de Oekraïne-oorlog – is voldoende om de economie in het rood te laten gaan. Niet voor lange tijd en natuurlijk geen ineenstorting zoals in coronatijden. Maar toch een klap voor de economie. De meeste economen zien de herfst hier als een cruciale periode.

Geen buffer

Een recessie, zelfs een lichte, zou zeer slecht nieuws zijn voor de Belgische economie. Gewoon omdat er geen marge is om de negatieve gevolgen zoals inkomens- en banenverlies te counteren. Bij de voorstelling van de cijfers stelde gouverneur Pierre Wunsch het als volgt : “Bij ongewijzigd beleid stijgt het structureel begrotingstekort tot 5 procent. Dat is zorgwekkend. België gaat niet meteen failliet, maar in het geval van een recessie stijgt het tekort tot 7 procent. In dat scenario dreigen we te moeten bezuinigen in tijden van crisis. We kunnen de volgende schok niet meer opvangen.” Wunsch wijst hier op een essentiële economische regel die zowel voor huishoudens, bedrijven als voor overheden geldt : zorg ervoor dat je een zekere buffer hebt voor moeilijke tijden.

Daar is deze Vivaldi-coalitie niet mee bezig, wat maakt dat de mix van een recessie en het paarsgroene malgoverno zware economische gevolgen zal hebben. De gemiddelde groei ligt hier al lager dan in de andere Europese referentielanden (buurlanden, Scandinavië, Oostenrijk, …). Bovendien is het huidige begrotingstekort allang niet meer te verklaren door de uitgaven die er geweest zijn om de coronacrisis aan te pakken, geld vrij te maken voor Oekraïense vluchtelingen of koopkrachtmaatregelen die de inflatiepijn moeten verzachten. Het gaat om een structureel deficit.

Eigenlijk heeft deze regering net nu de kans gemist om via wat besparingen ademruimte te creëren voor een recessieschok. Men dreigt echter straks dus te moeten besparen in tijden van economische neergang. Dat dreigt een crisis alleen maar sterker te maken.

Geen daadkracht

De Vivaldisten doen alsof er niets aan de hand is. Eerst zag het ernaar uit dat met een groot zomerakkoord alle heikele sociaaleconomische dossiers aan elkaar zouden worden gekoppeld en de regering een minimale vorm van daadkracht zou tonen. Niet dus. De arbeidsdeal die meer mensen aan het werk moet helpen is een mager beestje, terwijl extra banen voor middelen zorgen die de recessie counteren of toch verzachten.

Vorig weekend was er dan de deal over het optrekken van de defensie-uitgaven naar 2 procent van het bbp tegen 2035. Een noodzakelijke maatregel en één van de weinige waarvoor Vivaldi applaus verdient. Maar om iedereen tevreden te stellen, moest het budget voor ontwikkelingssamenwerking van 0,4 naar 0,7 procent van het bbp. En met de verlenging van het sociaal energietarief en de verhoging van de stookoliecheque bedienen ze dan weer het PS-electoraat. Daarmee is de regering-De Croo nog maar eens gered, maar voor de economische fundamenten is dat slecht nieuws.

Foto’s (c) Gazet van Hove .