door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke .
De inflatie in België lijkt de piek te hebben bereikt met goed 9 procent op jaarbasis. Maar een daling is niet direct in zicht. Zeker niet gezien de hoge energieprijzen veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. Al is het te gemakkelijk om de oorzaak van inflatie enkel op het conflict te steken. Eigenlijk was het proces al vroeger bezig, door de obsessie met vergroening van de economie.
‘Greenflation’, of groene inflatie. Het is een woord dat nog niet in het economisch taalgebruik is verankerd, maar dat is slechts een kwestie van tijd. De term verwijst naar het beleid gericht op het koolstofarm maken van de economie, waarbij stijgende prijzen of inflatie één van de neveneffecten is. Dat zit zo : de overgang van een fossiele naar een CO2-arme economie verloopt niet zo snel als gepland, met als gevolg dat het aanbod aan energiebronnen te beperkt is voor de vraag en de prijzen omhoog schieten. Ook het fiscale beleid gericht op het ontmoedigen van het gebruik van fossiele brandstoffen heeft een inflatoir effect.
Men mag gerust voorstander zijn van een meer duurzame en groenere economie. Maar beleidsmakers hebben dan ook de plicht om hierover eerlijk te communiceren. Het is niet zo dat de huidige hoge inflatie van 9 procent louter terug te voeren is tot de oorlog in Oekraïne en dus de stokkende gasbevoorrading met prijsstijgingen tot gevolg. Dat tonen de cijfers aan. Keren we even terug naar 2021. Tussen mei en december van dat jaar steeg de inflatie in de eurozone van 2 naar 5 procent. Toen was er van een Russische inval in Oekraïne nog geen sprake. De oorzaak ligt dus elders en ex-minister van Financiën en huidig Europarlementslid Johan Van Overtveldt (N-VA) maakte er in zijn online blog een interessante analyse over. Ook hij verwijst naar ‘greenflation’ en de obsessie met groene economie als oorzaak van de sterke inflatie.
Verschillende oorzaken
Hij ziet verschillende oorzaken. Ten eerste verloopt de overgang van een fossiele naar koolstofarme economie trager dan gedacht. Er wordt geïnvesteerd in hernieuwbare bronnen zoals zonnepanelen en windenergie, maar wat via die weg wordt geproduceerd, is te weinig om aan de vraag te beantwoorden. Het logische gevolg : schaarste en stijgende prijzen. Ten tweede is men voorlopig nog te afhankelijk van externe factoren. Minder wind betekent minder elektriciteitsproductie. Dat zorgde in 2021 in Duitsland voor verstoringen in de elektriciteitsbevoorrading omdat er gewoon minder wind was dan in 2020, terwijl men uitging van een jaarlijks identieke ‘hoeveelheid’ wind om energie op te wekken.
Een derde, vaak vergeten oorzaak is dat er de voorbije jaren veel minder is geïnvesteerd in het optrekken van de productiecapaciteit van olie- en gasinstallaties. Dat heeft weliswaar voor een deel te maken met de coronapandemie. De economie viel met de lockdowns stil en er was amper vraag naar energie, maar wanneer de economie herstelde, kon men die opnieuw stijgende vraag niet beantwoorden en zo werd wederom schaarste gecreëerd. Bovendien hebben veel grote energiebedrijven los daarvan besloten om de nieuwe investeringen te beperken omdat de oude energiebronnen geen toekomst meer hebben. Maar men vergeet daarbij dat we nog tien jaar in een overgangsfase zitten.
Ook en vooral de obsessie van veel politici met het afbouwen van kernenergie heeft een nefast effect. Van Overtveldt wijst in zijn blog tenslotte terecht met een beschuldigende vinger naar Europees commissaris Frans Timmermans als aanjager van de ‘groene inflatie’. Die zet lidstaten ertoe aan om de belastingen op fossiele brandstoffen waar het kan zo veel mogelijk te verhogen. Uiteraard kunnen CO2-taksen het gedrag bijsturen en zijn ze een middel richting koolstofarme economie. Maar zo’n belastingen rekenen de bedrijven gewoon door naar de eindconsument. Dat veroorzaakt inflatie. Of nog erger : bedrijven besluiten als reactie op de hoge brandstofprijzen hun productie te verminderen, hetgeen uiteraard een extra inflatoir effect heeft. Kortom, ‘greenflation’ is een blijver en de profeten van de duurzaamheid dragen hier een grote verantwoordelijkheid.
Foto’s (c) Gazet van Hove.