Lage straffen en versoepelde voorwaarden choqueren slachtoffers
door Wannes Neukermans in ’t Pallieterke .
Een 37-jarige man uit Wervik is in beroep veroordeeld tot vier jaar cel, waarvan één effectief. De man heeft jarenlang zijn nichtje en vier andere meisjes misbruikt en verkracht : sommigen waren amper negen jaar oud. Eerst kreeg de man een celstraf van zes jaar, maar die straf werd in beroep verminderd. “De beroepsprocedure was een ramp”, reageert de moeder van één van de slachtoffers, die enorm ontevreden is over de werking van justitie. “We hebben met de gordijnen dicht geleefd, mijn dochter heeft zich meer dan een jaar opgesloten in haar kamer omdat haar verkrachter opnieuw recht tegenover ons mocht komen wonen.”
D.D. had al sinds 2009 ongewenste seksuele contacten met zijn nichtje, dat toen acht jaar oud was. Dat misbruik ging tot 2014 door, maar het slachtoffer kwam nooit naar buiten met de feiten. Tussen 2017 en 2020 misbruikte, betastte en verkrachtte de man uit Wervik ook nog verschillende jonge meisjes uit de wijk waarin hij woont. Pas nadat die feiten bekend raakten, besloot ook het nichtje om alles te vertellen aan haar ouders.
Computerspelletjes en jacuzzi
De man, die er toen samen met zijn vriendin en hun dochter woonde, bouwde een band op met zijn overburen en stelde voor om als babysit op te treden. Hij nodigde de kinderen ook actief uit om computerspelletjes te spelen of in de jacuzzi te komen zitten. “Hij kocht die spelletjes ook bewust, om kinderen te lokken”, reageert de moeder van een slachtoffer dat recht tegenover de man in kwestie woonde. Tijdens die bezoekjes werden de kinderen betast en verkracht.
Nadat het verhaal naar buiten kwam en verschillende ouders naar de politie stapten, werd de man voorwaardelijk vrijgelaten. Hij kreeg een contact- en plaatsverbod en mocht niet meer in de bewuste wijk wonen. Hij mocht er wél nog zijn vriendin, dochter en moeder bezoeken, die in dezelfde wijk woonden. “En telkens hij op bezoek kwam, waren er provocaties”, vertelt één van de slachtoffers. “Hij kwam hier langs, ik kwam hem buiten tegen, en hij bleef staren naar mij.”
Op een gegeven moment werden de voorwaarden van D.D. versoepeld. “Opeens kreeg ik telefoon van een buurvrouw, dat hij hier opnieuw met al zijn koffers stond”, vertelt de moeder. “Ik was in paniek, want mijn dochter (één van de slachtoffers van D.D., red.) zou thuiskomen en opnieuw in paniek raken.” Daarom belde de moeder naar de politie die haar wist te vertellen dat de voorwaarden waren versoepeld en hij opnieuw in de wijk zou mogen komen wonen. “Wij hebben anderhalf jaar met gesloten gordijnen geleefd omdat hij opnieuw recht tegenover ons kwam wonen. Kan je je voorstellen hoe dat moet zijn voor onze dochter, of voor ons als ouders?”
Boos op Justitie
In de rechtbank van eerste aanleg kreeg de man zes jaar effectieve celstraf, maar hij ging daartegen in beroep. Volgens zijn advocaat is er sprake van schuldbesef, en is er tijdens de eerste rechtszaak niet voldoende rekening gehouden met het feit dat de man een laag IQ heeft. Ook de procureur-generaal vond dat de rechtbank te weinig rekening had gehouden met zijn laag IQ en het feit dat de psychiaters het risico op herval eerder laag schatten. “Maar hoe kan je dat zeggen ?”, stelt de moeder van één van de slachtoffers verbaasd. “Er zat drie jaar tussen het misbruik van zijn nichtje en het misbruik van mijn dochter. Als hij niet betrapt was, had hij waarschijnlijk al nieuwe slachtoffers gemaakt.”
De moeder is al langer boos op justitie en wil het hierbij niet laten. “Er is ons nooit slachtofferhulp aangeboden, wij mochten niet weten dat de voorwaarden van D.D. werden versoepeld en opeens kwam hij opnieuw voor onze deur wonen. We hebben anderhalf jaar met de gordijnen dicht geleefd, mijn dochter heeft zich meer dan een jaar opgesloten in haar kamer, omdat haar verkrachter opnieuw haar overbuur werd.” Samen met haar psycholoog en andere slachtoffers, willen de ouders nu een manifestatie organiseren voor slachtoffers van zedenfeiten.
Demir wil strengere straffen
Dat een pedofiel die verdacht wordt van zedenfeiten nog voor de aanvang van zijn proces opnieuw in de wijk van zijn slachtoffers mag komen wonen, is onbegrijpelijk, vindt ook Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA). “Dit is een heel schrijnend verhaal, en niet alleenstaand”, reageert ze. “Het kan toch niet dat je niet of amper achter de tralies moet als je jonge meisjes jarenlang betast en verkracht.”
“De frustraties van de mama zijn ook de mijne”, vertelt Vlaams minister van Justitie Zuhal Demir (N-VA). “Straffen moet een en-enverhaal zijn. Daders van zedenfeiten moeten strenger gestraft worden. De wetgeving werd nu uiteindelijk aangepast maar ik moet het ook nog uitgevoerd zien.”
Slachtofferhulp werd volgens de moeder van één van de slachtoffers nooit aangeboden, maar de Dienst Slachtofferonthaal heeft wel zijn werk gedaan, geeft het kabinet van Demir aan. Die dienst heeft de ouders steeds geïnformeerd over nieuwe wendingen en uitspraken in de pedofiliezaak.
Niet op de hoogte van versoepelingen
“Op de vraag of ze ook psychologisch werd bijgestaan, dus of ze via slachtofferhulp werd gecontacteerd, kan ik helaas niet antwoorden”, zegt Demir. Die bijstand gebeurt door de CAW’s die onder de bevoegdheid van minister Crevits (cd&v) vallen. Volgens de moeder van één van de slachtoffers van D.D. is zij er nooit van op de hoogte gebracht dat zijn voorwaarden versoepeld werden, en dat hij dus opnieuw recht tegenover één van zijn slachtoffers kon komen wonen.
“We hebben anderhalf jaar met de gordijnen dicht geleefd, mijn dochter heeft zich meer dan een jaar opgesloten in haar kamer, omdat haar verkrachter opnieuw haar overbuur werd”, vertelt ze. “Ik belde de politie omdat hij met zijn auto en koffers voor de deur stond, en pas toen vertelde de recherche dat zijn voorwaarden versoepeld waren en hij daar opnieuw mocht komen wonen.” Dat komt volgens het kabinet van Demir omdat de wijziging van de voorwaarden niet op een driemaandelijkse zitting plaatsvonden. “Onze diensten werden daar niet tijdig van op de hoogte gebracht”, klinkt het daar. De samenwerking tussen de federale en de Vlaamse justitiediensten verloopt vaak moeilijk.
Federale en Vlaamse justitie
Eigenlijk mag Vlaanderen slachtoffers ook niet op de hoogte brengen van versoepelde voorwaarden. Toch zijn er in sommige regio’s afspraken gemaakt om dat wél te mogen doen. “Indien we op de hoogte gebracht zijn, vinden we het toch nodig om slachtoffers te helpen. Wat we dus telefonisch meedelen aan slachtoffers, kunnen we niet zwart-op-wit zetten.”
“Omdat we hier al eerder mee geconfronteerd werden op het terrein hebben we aan collega-federaal N-VA-Kamerlid Sophie De Wit gevraagd om een wetsvoorstel in te dienen, om de bijstand van slachtofferonthaal in het kader van VOV mandaten wettelijk te verankeren”, geeft het kabinet-Demir aan. “We willen dat ook verplichten, zodat alle slachtoffers daar recht op hebben en we eigenlijk niet meer afhankelijk zijn van de onderzoeksrechter die dat al dan niet toelaat.”
Lachen met slachtoffers
Maar het feit dat zijn voorwaarden op die manier versoepeld werden, vindt minister Demir in de eerste plaats onbegrijpelijk. “Dat is eigenlijk lachen met slachtoffers. Het zou een standaardvoorwaarde moeten zijn om minstens buiten een bepaalde perimeter van slachtoffers te moeten wonen, zeker in het kader van zedenfeiten.”
“Ik heb dit al een aantal keer in het kader van elektronisch toezicht aangekaart bij mijn federale collega”, richt Demir zich tot federaal Justitieminister Van Quickenborne (Open Vld). “Het kan niet dat men een straf thuis met een enkelband uitzit in de buurt van het slachtoffer. Maar dat moet doorgetrokken worden naar alle alternatieve straffen, zowel in het kader van een vrijlating onder voorwaarden als in het kader van een probatiestraf.”
Foto’s (c) Gazet van Hove.