door Wannes Neukermans in ’t Pallieterke .
“Dit zien als het aanwakkeren van Vlaams-nationalisme, is spoken zien”
Recent uitte de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten (KVAB) heel wat kritiek op de ‘Canon van Vlaanderen’ (‘De KVAB in de aanval tegen Vlaamse Canon’). Nu reageert ook Paul Cordy (N-VA) op de kritiek. Cordy is Vlaams Parlementslid, districtsburgemeester, historicus en zorgde ervoor dat de passage over de canon in het Vlaams regeerakkoord kwam.
De canon is het initiatief van een Vlaams-nationalistische partij die een Vlaamsgezind gevoel wil aanwakkeren.
“Dat het een initiatief is van een Vlaams-nationalistische partij klopt natuurlijk. Op zich zou ik als historicus eerder verheugd zijn dat men kijkt hoe het geschiedenisonderwijs kan worden versterkt. Dat is uiteindelijk ook grotendeels de bedoeling.”
“Wil je daarmee een Vlaams gevoel aanwakkeren ? Voor een stuk wel, maar als je gaat kijken naar het Nederlandse voorbeeld : het is vooral om een handig instrument te hebben, om uit te kunnen leggen hoe de hedendaagse Vlaamse Gemeenschap, de Vlaamse instellingen zoals we ze nu kennen, historisch tot stand zijn gekomen.”
“Het is een bevattelijk overzicht van sleutelmomenten en gebeurtenissen dat je zowel voor het onderwijs als voor toepassingen daarbuiten kan gebruiken. Is dat het aanwakkeren van een Vlaams gevoel ? Ik denk niet dat je door alleen die canon te bekijken een grote Vlaams-nationalist wordt. Wat het natuurlijk wel doet, is het debat openen over hoe het Vlaanderen dat we vandaag kennen tot stand is gekomen.”
“Dat zien als het aanwakkeren van Vlaams-nationalisme, is spoken zien. Dan ben je vanuit een sterk ideologisch standpunt aan het kijken naar die canon. En dat de schrijvers van het standpunt van de KVAB een ideologisch standpunt innemen, is helemaal niet vergezocht : als je de aanbevelingen bekijkt, staan die er expliciet in. Geschiedenis mag volgens hen op geen enkele manier naar identiteit verwijzen. Dan ben je eigenlijk toch met geschiedenisvervalsing bezig ?”
De KVAB vreest voor een identitaire inzet en waarschuwt voor het gevaar van politieke manipulatie…
“De canon is daartegen beschermd door de manier waarop de commissie is samengesteld. Er is één voorzitter gezocht, Emmanuel Gerard : iemand met heel wat publicaties op zijn naam, toch een serieus palmares. Er zijn een aantal open en heldere afspraken gemaakt die terug te vinden zijn op de website van de commissie. Eén van die afspraken is dat het niet de bedoeling is om de canon enkel in functie van een identiteitsdebat op te stellen. Ten slotte heeft de voorzitter die commissie ook volledig zelf samengesteld. Er zitten niet enkel historici in, maar ook een archeoloog, kunsthistorici, filosofen…”
“Door die onafhankelijke commissie is het gevaar voor politieke manipulatie eigenlijk vermeden. Ik ben benieuwd wat er in april uit die commissie zal komen. En dat zal automatisch tot debat leiden : ‘Waarom staat dat er in ? Waarom wordt dat niet of amper vermeld ?’ Dat is ook een stuk van de oefening : niet alleen het opstellen van de canon, maar de hele discussie binnen onze res publica draagt bij tot het maatschappelijke debat en inzichten in het verleden.”
Waarom is het ‘de Canon van Vlaanderen’ en niet ‘de Vlaamse Canon’ ?
“Op die manier probeerden we de kritiek op het identiteitsdebat al voor een stuk voor te zijn, maar het heeft niet veel geholpen. Als je ‘de Vlaamse Canon’ zegt, kan je dat interpreteren als ‘We gaan hier eens vaststellen wat er vandaag Vlaams is en hoe dat historisch is gegroeid’. Dat is een soort essentialistische kijk. We hebben het bewust ‘Canon van Vlaanderen’ genoemd, omdat we willen kijken hoe Vlaanderen zoals het vandaag bestaat is ontstaan. Het gaat dus niet alleen over hoe de Vlaming Vlaming geworden is, het is breder : hoe is de gemeenschap ontstaan ?”
“Vanuit mijn functie als districtsburgemeester van Antwerpen, een stad met heel veel nationaliteiten, heb ik geleerd dat heel wat nieuwkomers de geschiedenis van Vlaanderen niet kennen. Die mensen zijn vaak vragende partij om er meer over te leren. Vandaar de keuze om het ‘Canon van Vlaanderen’ te noemen. Als je dat de Vlaamse canon noemt, kan je als buitenstaander afgeschrikt worden en zeggen : ‘Dat is niet voor mij, dat is voor de Vlamingen die hier al wonen.’ Op deze manier trek je het open naar iedereen die hier woont en deel wil uitmaken van de gemeenschap.”
“Dat is trouwens in Nederland hetzelfde. Het is ook niet ‘de Nederlandse Canon’, maar ‘Canon van Nederland’ : hoe is Nederland, hoe is Vlaanderen, gegroeid tot wat het vandaag is ?”
foto’s (c) Gazet van Hove.