door Redactie Politiek ’t Pallieterke .
De zoveelste reeks schandalen bij de Parti Socialiste en het negationisme van voorzitter Paul Magnette wanneer de nood aan hervormingen ter sprake komt, veroorzaken ergernis bij de andere partijen. In die mate dat men hardop denkt aan een federale coalitie zonder de PS in 2024. Al wordt het moeilijk om zo’n meerderheid te vormen.
Zegt de naam Arizona-coalitie u nog iets ? Het is één van de pistes die men in de vroege zomer van 2020 in de Wetstraat dacht te kunnen bewandelen. De verkiezingen van 2019 waren toen al een jaar voorbij. Een herhaling van het Zweedse experiment was niet mogelijk, want die meerderheid was afgestraft. En toen lag de huidige ‘paars-groene+’-regering nog niet bovenaan in de schuif. De verschillende formateurs wilden eerst nagaan of er een regering kon worden gevormd die wél een Vlaamse meerderheid had. Een regering met de N-VA en de PS als centrale as was toen evenmin volledig uitgesloten. Maar de liberalen waren terughoudend. De Franstalige socialisten zouden niet willen besparen en zouden de overheidsuitgaven extreem doen oplopen, hetgeen met Vivaldi trouwens volop aan het gebeuren is. Een radicaal-linkse nota van PS-voorzitter Paul Magnette hing toen nog altijd als een schaduw over de gesprekken.
Er heerst ergernis bij de andere partijen over het totale gebrek aan hervormingsbereidheid bij de PS
Vandaar dat sommigen een gewaagd alternatief voorstelden : waarom geen regering van N-VA, liberalen, christendemocraten en Franstalige ‘centristen’ van cdH (ondertussen Les Engagés) ? En aangevuld met de Vlaamse socialisten om tot een meerderheid te komen. De coalitie is vernoemd naar de vlag van de Amerikaanse staat Arizona en is een toespeling op de kleuren van de politieke families in deze coalitie. Er bleek echter niet genoeg steun voor.
Een consensus voor een economische hervorming
Maar zie, vorige week werd in de Franstalige pers geopperd dat zo’n Arizona-coalitie wel eens opnieuw ter sprake zou kunnen komen na de verkiezingen van 2024. La Libre Belgique zag als eerste reden de ergernis bij de andere partijen over het totale gebrek aan bereidheid tot hervormen bij de PS. De passage van Paul Magnette in De Afspraak op Vrijdag waarin hij eigenlijk stelde dat er niet werd hervormd in deze regering en dat er ook geen beleid meer zal worden gevoerd tot 2024, deed bij velen die nog iets zagen in de Vivaldi-regering de moed in de schoenen zakken. Een conclusie zoals in 1981 en 2014 drong zich op : met deze socialisten valt niet te regeren.
Het is een conclusie die politieke waarnemers maakten net wanneer blijkt dat verschillende partijen zich bereid tonen het Belgische werkloosheidsstelsel te verstrengen met desnoods een beperking in de tijd van de uitkeringen. N-VA en liberalen zijn voor, cd&v nu ook, les Engagés zijn niet tegen en een meer naar rechts overhellende Vooruit wellicht ook niet. Een embryo voor een federale regering in 2024 ? De afkeer van de groenen zou een extra argument zijn.
Paul Magnette is een speelbal van clans en afdelingen
De altijd terugkerende scandalitis
Tweede argument om het eens zonder de PS te doen : de schandaalsfeer waaraan de partij maar niet kan ontsnappen. De Franstalige socialisten zijn er zo straf in dat er nu in twee parlementen problemen opduiken. Er is Luiks kopstuk Jean-Claude Marcourt die als voorzitter van het Waals Parlement een stap opzij zet omwille een luxereis naar Dubai, verpakt als zakenreis. Het corruptieschandaal in het Europees Parlement rond mogelijk Qatarees smeergeld zou niet compleet zijn indien erbij geen Franstalige socialisten betrokken waren. Marc Tarabella, Europees Parlementslid voor de PS, kreeg vorig weekend speurders over de vloer en zet een stap terug als verkozene. Net als zijn collega Marie Arena, omdat een medewerker bij de zaak betrokken zou zijn.
Dassault, Agusta, de moord op André Cools, Samusocial, Publifin en nu dit : de altijd terugkerende scandalitis is voor de partij een groot probleem. Des te meer omdat voorzitter Magnette niet echt hard schijnt op te treden. De Henegouwer kan net als zijn voorganger Elio Di Rupo maar geen greep krijgen op een aantal figuren uit de balorige Luikse federatie. Marcourt herhaalt in allerlei interviews dat hij “recht in zijn schoenen staat” en wettelijk geen inbreuk heeft gepleegd. Dat klopt, maar er is ook een politieke verantwoordelijkheid. Dat Marcourt dit zomaar kan zeggen is eigenlijk ongezien.
In de Franstalige pers maakte men de vergelijking met de Franse revolutionair Maximilien de Robespierre, de ‘onkreukbare’, die alle tegenstanders die niet trouw in de leer waren naar het schavot stuurde. In de figuurlijke betekenis van het woord heeft Magnette de guillotine nu naar de zolder verplaatst. Het aanpakken van de “parvenus” zoals Di Rupo ze ooit noemde, is geen prioriteit. Paul Magnette is een weifelaar die niet zoals vroegere voorzitters André Cools of Guy Spitaels de partij met strenge hand konden leiden. Hij is een speelbal van clans en afdelingen. Zoals de Brusselse PS die steeds vaker afstand neemt van de voor haar ‘te rechtse’ Waalse vleugel.
De angst voor de radicaal-linkse PTB/PVDA maakt Magnette nóg banger. Op andere partijhoofdkwartieren maakt men dan maar snel de rekening. Een verstarde PS kan tot 2024 niet meer bewegen en zal het daarna, opgejaagd door de nog sterker worden communisten, ook niet kunnen doen. Dus waarom geen regering zonder Magnette en co proberen…
Zoek de meerderheid
Probleempje : we zijn niet meer in 2014 of 2019. Het blijft uiteraard opletten met peilingen, maar de sterkte van de radicale partijen als PTB/PVDA en Vlaams Belang maken dat het zeer moeilijk wordt om een meerderheid te vormen in de Kamer. Volgens de recentste extrapolaties strandt Arizona op… 71 zetels. Zes tekort voor een meerderheid, en dan nog… Als het functioneren van zo’n regering afhangt van figuren als woelwater Georges-Louis Bouchez, dan is een krachtdadig beleid zeer moeilijk.
In 2024 zal het devies zijn : zoek de meerderheid. Vivaldi heeft nog een meerderheid volgens de peilingen en ja, cd&v zou er deze keer wel ‘incontournable’ in worden. Volgens de Leuvense politicoloog Bart Maddens ligt het al vast. Een Vivaldi-bis heeft de meeste kans. Tenzij andere formules zoals Arizona toch onverwachts rekenkundig en politiek haalbaar worden. In 2014 had niemand de dag na de verkiezingen gedacht dat de Franstalige liberalen als enige formatie bezuiden de taalgrens in een regering zouden stappen. De essentiële vraag zal over anderhalf jaar wellicht zijn : in welke mate is men de Franstalige socialisten beu ?
foto’s (c) Gazet van Hove.