VRIJE TRIBUNE – door Mark Elchardus en Jan Denys .
‘Het verhaal van Vlaanderen’ blijft de gemoederen beroeren en werpt ook wel interessante vragen op. Zo vroeg Peter De Lobel (DS weekblad 28/1) zich af of ‘het verhaal van’ Wallonië of Brussel mogelijk zou zijn. In een samenvattende kop boven het artikel staat het besluit : ‘Walen en Brusselaars zijn niet zo bezig met identiteit’.
Klopt dat wel ? In het artikel komen Walen en Brusselaars immers niet via een survey aan bod. Enkel de mening van een klein aantal journalisten, historici en politici wordt gepeild.
Zijn Franstaligen echt minder bezig met identiteit dan Nederlandstaligen ? Het Randstad-onderzoek over migratie (Randstad 10.2022), uitgevoerd in het najaar van 2022 bij een steekproef van 3.000 inwoners van België, biedt een antwoord.
Met de uitspraak ’ten gevolge van migratie voel ik me minder goed thuis in dit land’ was 53% van de ondervraagden het eens
Daarin werd onder meer gevraagd wat nodig is om echt in te passen in deze samenleving. Op die manier werd ook gepeild naar de mate waarin men het delen van identiteitsgevoelens beschouwt als een voorwaarde om er echt bij te horen. ‘Trots zijn op dit land en zijn geschiedenis’ wordt door 68% van de ondervraagden belangrijk geacht. ‘Zich Belg, Vlaming of Waal voelen’ vindt 61% belangrijk. Verder is er ook een vraag die nagaat wat er gebeurt als mensen geconfronteerd worden met personen met een andere levenswijze, cultuur, religie of identiteitsgevoel. Met de uitspraak ’ten gevolge van migratie voel ik me minder goed thuis in dit land’ was 53% van de ondervraagden het eens.
Eigenheid
Is de hang naar eigenheid, identiteit en trots op die identiteit nu hoger bij Nederlandstaligen dan bij Franstaligen ? Neen, het tegendeel is waar. Trots zijn op dit land vindt 74% van de Frantaligen belangrijk versus 64% van de Nederlandstaligen. Het gevoel van ‘nationale’ identiteit wordt door 62% van de Franstaligen en 61% van de Nederlandstaligen belangrijk geacht. Ten gevolge van migratie voelt 55% van de Franstaligen en 51% van de Nederlandstaligen zich ontheemd.
Tussen de pratende en schrijvende elite van politici, journalisten en historici enerzijds, en de bevolking anderzijds, gaapt in Franstalig België een grotere kloof dan in Nederlandstalig België
Van waar komt toch die indruk dat het omgekeerde het geval is ? Het artikel van Peter De Lobel suggereert een antwoord. Een aantal van de mensen die hij aan het woord laat, hebben duidelijk niet het minste benul van wat hun medeburgers denken. Tussen de pratende en schrijvende elite van politici, journalisten en historici enerzijds, en de bevolking anderzijds, gaapt in Franstalig België een grotere kloof dan in Nederlandstalig België. Dat is het gevolg van de aanwezigheid in Vlaanderen en de afwezigheid in Wallonië van partijen die de identiteitsgevoelens van een meerderheid van de burgers vertegenwoordigen en aan bod laten komen in het publieke debat. Tal van Franstalige journalisten en historici gaan er verkeerdelijk vanuit dat iedereen denkt en voelt zoals zij.
De Franstaligen zijn in feite meer begaan met identiteit dan de Nederlandstaligen. Eigen aan dit land is wel dat er verschillende ‘nationale’ identiteiten zijn. Voorlopig kan maar één daarvan naar zijn verhaal kijken. Het zou nochtans boeiend zijn na te gaan of een representatieve schare van hedendaagse historici en sociologen nog tot voldoende consensus kan komen om een scenario voor het verhaal van België te schrijven, en hoe dat er dan zou uitzien.
AANGEBODEN DOOR DE VRIENDEN VAN DOORBRAAK
MARK ELCHARDUS EN JAN DENYS
Foto’s (c) Gazet van Hove