door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke .
Binnen de federale regering is er discussie over de budgettaire compensaties voor het btw-tarief op energie dat naar 6 procent is gebracht. Die verlaagde btw kost de staatskas 1,3 miljard euro. Cd&v wil dat opvangen door hogere accijnzen. Of anders moet de btw opnieuw omhoog, is de waarschuwing. Maar dat laatste wil de linkerflank van Vivaldi niet. Hier spelen ook perverse economische motieven, want die lage btw is zowaar een verdoken indexsprong.
De regering De Croo nam de voorbije maanden weinig relevante of ingrijpende maatregelen, behalve inzake energiesteun aan de gezinnen om de kosten van de oplopende facturen door de hoge gas- en energieprijzen op te vangen. Het sociaal tarief werd uitgebreid, er kwam een energiecheque en de btw op gas en elektriciteit werd verlaagd van 21 naar 6 procent.
Aangezien de energieprijzen nu dalen of op langere termijn stabiliseren, zou het moment gekomen zijn om die btw opnieuw te verhogen. Ook al omdat de minderinkomsten een gat van 1,3 miljard euro in de schatkist slaan. Maar voor groenen en zeker socialisten is dit een taboe geworden. De lage btw op energie moet voortaan voor eeuwig op 6 procent blijven. De kost daarvan kan deels gecompenseerd worden door hogere accijnzen, onder andere op brandstof.
Communicatie
Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) had daarrond een plan klaar dat vanaf april in werking zou treden. Maar dat werd hem niet in dank afgenomen door de andere partijen. De Franstalige liberalen van de MR staan op de rem omdat dit een belastingverhoging is. De andere Vivaldi-partijen hebben daar minder bezwaren tegen, maar vinden dat men nog wat kan wachten met die hogere accijnzen. Het was vooral de communicatie van Van Peteghem die wrevel veroorzaakte. Hij had op voorhand een en ander onvoldoende afgetoetst met de coalitiepartners. Maar vooral : de christendemocraat gaf de boodschap mee dat men maar de btw opnieuw op 21 procent moest zetten indien zijn accijnzenplan niet werd aanvaard.
Dat werkte bij de socialisten als een rode lap op een stier. Voor hen is die lage btw zoals gezegd heilig. Opgejaagd door de neocommunisten van de PTB/PVDA kunnen ze zich hier geen toegeving permitteren.
Verdoken indexsprong
Maar er zit ook een pervers kantje aan de obsessie met het 6 procenttarief. Het gaat hier zowaar om een verdoken indexsprong en dus een maatregel die paradoxaal genoeg inteert op de koopkracht. Terwijl net die koopkracht voor de socialisten heilig is.
Dat zit zo. Een daling van de energiekosten maakt dat het prijspeil minder snel toeneemt en dat de zogenaamde ‘spilindex’ minder snel overschreden zal worden. Door de automatische indexering worden uitkeringen en lonen aangepast wanneer die spilindex overschreden wordt. Maar met een btw op 6 procent betekent dit dat het langer zal duren vooraleer we zover zijn. En dus zullen onze lonen ook trager stijgen. Voor de consument verandert er uiteindelijk niet zo veel : de energiekosten dalen en het loon stijgt wat trager. Dat effect is nu samen met de lagere inflatie (5,3 procent in 2023 is de voorspelling) al te merken. De spilindex voor sociale uitkeringen en salarissen in de publieke sector zullen in 2023 volgens het Planbureau enkel in april overschreden worden.
Het betekent ook een besparing of toch een minderuitgave voor de regering, want ambtenarenlonen, uitkeringen en beleidsbudgetten stijgen minder snel. Voor de bedrijven is het zelfs een positieve maatregel, want doordat de lonen trager stijgen, stijgt ook hun loonlast minder snel. En dat zou welkom zijn in tijden dat de loonkost door de zware indexeringen van het voorbije jaar sterk is toegenomen.
Oude truc
Dat gesjacher met de btw gaat voor de socialisten dus om meer dan een beleid gericht op het ondersteunen van de eigen achterban. Het is trouwens niets nieuws. Bijna tien jaar geleden haalde toenmalig minister van Economie Johan Vande Lanotte dezelfde truc uit. Hij bestelde een studie bij het Planbureau die moest aantonen wat de effecten van een lagere btw waren. En in de herfst van 2013 besloot de regering-Di Rupo de btw op elektriciteit inderdaad te verlagen van 21 naar 6 procent. De regering-Michel draaide die ingreep in 2014 terug. Tot de regering-De Croo dus opnieuw een verlaging doorvoerde.
Foto’s (c) Gazet van Hove & wikipedia.