door Filip Van Laenen in ’t Pallieterke .
Wanneer men de resultaten van een nieuwe opiniepeiling onder ogen krijgt, gaat de aandacht gewoonlijk in de eerste plaats naar de grootste partijen. De krantentitels benadrukten vorige week dan ook vooral de goede scores van Vlaams Belang in Vlaanderen en PTB in Wallonië in de laatste peiling van La Libre Belgique en RTBF. Maar misschien ligt de sleutel voor wat we in 2024 in Vlaanderen mogen verwachten eerder bij een van de kleinste partijen in deze peiling : cd&v.
Voor de grootste drie partijen in Vlaanderen brengt deze peiling weinig nieuws : Vlaams Belang blijft de grootste met ongeveer een vierde van de stemmen, N-VA haalt iets meer dan een vijfde en Vooruit iets minder dan een zesde. Daarmee bevestigt deze peiling de trends van de laatste maanden. We denken dat het voor deze drie partijen uiteraard altijd een procentje meer mag zijn, maar dat men met deze resultaten verder best tevreden is.
Achterhoedegevechten
In Vlaanderen is het pas bij de kleinere partijen dat de resultaten echt interessant worden. We moeten echter waarschuwen dat de resultaten van deze peiling met een grotere korrel zout dan normaal genomen moeten worden. Zowel in Vlaanderen als in Wallonië ondervroeg Kantar slechts een vijfhonderdtal mensen, en dat is echt op de grens van wat nog ernstig genomen kan worden.
Maar zelfs met een grotere foutenmarge kunnen ze bij Open Vld tevreden zijn met een score van 12,1 procent. Het is ondertussen al twee jaar geleden dat de Vlaamse liberalen nog zo goed scoorden in een peiling. Voor zowel Egbert Lachaert als Alexander De Croo steekt dit ongetwijfeld een hart onder de riem, ook al kijkt de partij netto nog steeds tegen een verlies aan vergeleken met de laatste verkiezingen.
Bij Groen kunnen ze zelfs nog meer tevreden zijn. Met 10,3 procent komen ze net boven de drempel van de tien procent uit, en ook dat was alweer twee jaar geleden. Maar straffer is dat de groenen daarmee netto op winst staan tegenover de voor hen tegenvallende verkiezingen van 2019. En wij die dachten dat een federale regeringsdeelname hen zonder twijfel opnieuw onder de kiesdrempel zou duwen !
Cd&v betaalt het gelag
Het zijn de Vlaamse christendemocraten die het gelag lijken te betalen, met alweer een score onder de tien procent. De partij blijft ermee worstelen dat ze federaal geen verhaal heeft, zoals Bart De Wever ook pijnlijk raak opmerkte : “Als ik een cd&v’er uit mijn kantoor wil krijgen, vraag ik drie redenen waarom de partij in Vivaldi zit.”
Maar daarbij moet nog opgemerkt worden dat de peiling in januari werd afgenomen, en dat Nicole de Moor sindsdien federaal alleen nog dieper in de problemen is gesukkeld, terwijl de partij in de Vlaamse regering opnieuw geïsoleerd staat, deze keer in het stikstofdossier. Wat dat laatste betreft, heeft de partij misschien nog het gelijk aan haar kant, maar dat wordt tenietgedaan door haar rommelige verzet. Dat rommelige verzet maakt het de media, voor wie het zoals altijd niet groen genoeg kan zijn, gemakkelijk om hen af te schilderen als dwarsliggers die niet met hun tijd mee zijn.
PVDA in Vlaanderen terug naar af
Een andere partij die in deze peiling slecht nieuws te verwerken kreeg, is de PVDA. In Wallonië wordt de partij dan wel de tweede grootste met een score van net boven de twintig procent, in Vlaanderen zit de partij met 5,7 procent van de kiesintenties nog maar net boven haar score van 5,6 procent van mei 2019. Voor de PVDA is dit aan Vlaamse zijde de slechtste peilingsscore sedert die verkiezingen, aan Waalse zijde de beste sedert 2017.
In een projectie van de peiling voor het Vlaams Parlement blijft de PVDA steken op haar huidige aantal mandaten : vier. Daarmee zit ze vandaag op de wip tussen een V-meerderheid en Vivaldi, en zou ze volgens diezelfde projectie ook op de wip blijven zitten. Maar brengen we ook de foutenmarges van de peiling in rekening, dan is noch een V-meerderheid noch een Vivaldi-meerderheid in het Vlaams Parlement vandaag uitgesloten.
N-VA en cd&v aan zet
Volgens deze peiling zit Vivaldi federaal nog steeds gebeiteld, ondanks een licht zetelverlies. Als Paul Magnette wil, en hij Alexander De Croo een mooie troostprijs kan aanbieden, kan hij dus aan zet komen. De vraag is echter of cd&v na een ferme pandoering zin heeft om nogmaals in het Vivaldi-verhaal mee te stappen.
Op Vlaams niveau is het hoogst onduidelijk hoe de kaarten in het Vlaams Parlement uiteindelijk zullen vallen. Zonder Vlaams Belang is er eigenlijk maar één coalitie met drie partijen die een kans maakt om een meerderheid te halen, en dat is er een met N-VA, Vooruit en Open Vld. Maar zeker is het niet dat zo’n coalitie een meerderheid haalt, en veel meer dan een uiterst krappe meerderheid zal het hoe dan ook niet worden.
Er is dus geen ontkomen aan : N-VA blijft aan zet in het Vlaams Parlement en zal moeten kiezen tussen Vlaams Belang, Groen of… inderdaad, cd&v, de partij waarmee ze het vandaag zo lastig heeft. Vergeten we echter niet dat de tijden snel kunnen veranderen. Het is nog niet zo lang geleden dat we niets zouden gegeven hebben om de kansen van Open Vld om na 2024 nog in een Vlaamse regering te kunnen stappen met de N-VA.
Maar zelfs als N-VA en cd&v erin slagen om de plooien tussen elkaar opnieuw glad te strijken, blijft de vraag of cd&v nog wel in staat zal zijn om in 2024 nog maar eens in een regering te stappen. De christendemocraten tellen vandaag 19 mandatarissen in het Vlaams Parlement. Na de volgende verkiezingen zal de cd&v-fractie echter een pak kleiner zijn : nog hoogstens een tiental. Federaal spreken we zelfs van een halvering, van 12 naar 6. Hoe gaat men na zo’n afstraffing een nieuwe regeringsdeelname kunnen verantwoorden ? Het alternatief ? Als ‘bourgondisch’ (N-VA, Vooruit en Open Vld) te krap wordt, cd&v niet mee wil, een V-meerderheid niet mogelijk is of afgewezen blijft door de N-VA, dan rest nog maar één andere mogelijkheid : N-VA, Vooruit en Open Vld, aangevuld met Groen. Voor de gemiddelde landbouwer kan dat echt geen prettig vooruitzicht zijn.
foto’s (c) Gazet van Hove.