door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke .
In de aanloop naar de verkiezingen van 2024 zou de N-VA met de hamer vooral op sociaal-economische nagels kloppen, omdat de regering-De Croo er niets van bakt en het Vlaams Belang er zich met zijn ‘linkserige’ voorstellen niet zo goed bij voelt. Alleen moeten Bart De Wever en co voor een boemerang vrezen : ze zullen worden geconfronteerd met de gemiste economische kansen toen ze zelf federaal aan de knoppen zaten.
Het weekend van 13 mei moet voor de N-VA de lancering van de échte verkiezingscampagne inluiden. Dan vindt een groot partijcongres plaats. Het is nog drie maanden wachten, maar nu al worden de belangrijke thema’s en eisen bekendgemaakt. Zo zouden de dotaties aan de deelstaten met een ‘buitensporig tekort of schuldgraad’ geblokkeerd worden. En federaal moet men werk maken van een echte uitgavennorm. De N-VA denkt aan het bevriezen van de werkingskosten van de federale overheid zolang de overheidsuitgaven boven 45 procent van het bruto binnenlands product pieken. Momenteel zitten die aan ongeveer 55 procent van het bbp.
Zootje Vivaldi en ‘linkserig’ VB
Het is duidelijk : de verkiezingscampagne mag voor partijvoorzitter Bart De Wever sterk economisch getint zijn. “Want met confederalisme win je geen verkiezingen”, is de teneur. De strategie zou om twee redenen moeten lukken. Ten eerste kan de N-VA zich ten opzichte van grote rivaal Vlaams Belang nu eenmaal gemakkelijker profileren rond sociaaleconomische thema’s. Tom Van Grieken en co worden zenuwachtig wanneer je hen erop wijst, maar Vlaams Belang blaast hier vaak warm en koud. Rechts is men wanneer de belastingen omlaag moeten, en vreemdelingen en illegalen die van de sociale zekerheid profiteren zwaarder moeten worden bestraft. Maar wanneer een flexibele arbeidsmarkt ter sprake komt of strengere voorwaarden om met pensioen te gaan, kiest Vlaams Belang toch soms voor ‘linkserige’ standpunten. “Hier kunnen we scoren”, zegt de N-VA.
Ten tweede maakt de regering-De Croo er een zootje van. Onder deze beleidsploeg komen de oude economische zwakheden van België naar boven, bijvoorbeeld de hoge loonkosten en de zware fiscale druk die de concurrentiepositie van onze bedrijven bedreigen. De overheid met een gat in haar hand en dus ontspoorde overheidsuitgaven tot gevolg. Een onbetaalbaar pensioensysteem. Een werkzaamheidsgraad die zeker in Wallonië en Brussel te laag is. Elk van die punten is munitie voor de N-VA.
Zeker de Vlaamse federale regeringspartijen zullen in sociaaleconomische debatten van het kastje naar de muur worden gespeeld door Bart De Wever. Ze kunnen geen enkele realisatie voorleggen. Economisch gezien was Vivaldi een speeltuin voor de PS.
Boemerang
Electorale winst verzekerd voor de N-VA ? Niet zo vlug. De andere partijen hebben ook hun munitie klaar. Ook al is het meer dan vijf jaar geleden, ze zullen de N-VA onder de neus schuiven dat die partij een pak kansen heeft gemist om écht economisch te hervormen toen ze deel uitmaakte van de federale regering tussen 2014 en 2018.
Uiteraard waren er een aantal mooie realisaties. Wat men er nu ook over mag zeggen, de taxshift (eigenlijk een ‘tax cut’) die de lasten op arbeid heeft verlaagd, was noodzakelijk en wenselijk. De indexsprong was goed voor de concurrentiekracht van de bedrijven en heeft de begroting minder belast. Niet dat overheidsuitgaven daalden, maar ze stegen minder snel. En ten slotte was er de degelijke hervorming en verlaging van de vennootschapsbelasting.
Maar inzake arbeidsmarkt- en pensioenhervormingen kan de N-VA amper iets voorleggen. “Waarom zouden ze het na 2024 dan beter doen ?”, zullen de andere partijkopstukken vragen. De N-VA hamert reeds lang en terecht op een beperking in de tijd van de werkloosheidsuitkeringen. Een centrumrechtse meerderheid kan dat invoeren. Het is niet gebeurd.
Pensioenvaudeville
Pijnlijker is de afwezigheid van een échte pensioenhervorming. Het plan lag klaar : het pensioen met punten. Het kon de band tussen werken en pensioenrechten versterken. Het was transparant (meer werken is meer punten en dus een hoger pensioen). Het zou ook de verschillen tussen de stelsels van ambtenaren, werknemers en zelfstandigen wegwerken. Hier is een kans gemist. Het momentum is voorbij. Tijdens de campagne over de pensioenvaudeville van de regering-De Croo beginnen is daarom niet zonder gevaar. De Wever krijgt dan de boemerang terug van het eigen onvermogen tijdens de Zweedse beleidsjaren.
De N-VA kan natuurlijk aanvoeren dat alles geblokkeerd werd door de nummer twee van die regering, namelijk cd&v-vicepremier Kris Peeters. Klopt. Maar de vraag is of dit nog veel effect zal hebben. Deze boeman is ondertussen vicevoorzitter en lid van het directiecomité van de Europese Investeringsbank. En dus in de nevelen van de geschiedenis verdwenen.
foto’s (c) Gazet van Hove.