door Thierry Debels in ’t Pallieterke .
Om lokale besturen meer slagkracht te geven tegen de georganiseerde misdaad, is vorig jaar in tien Vlaamse steden het criminaliteitsplatform, of kortweg crimiplatform, uitgerold. Dat platform geeft een ‘crimiscore’ aan bepaalde bedrijven, waardoor het lokaal bestuur extra waakzaam kan zijn en desgewenst kan ingrijpen.
Het criminaliteitsplatform maakt vooral gebruik van openbare bronnen over bedrijfsinformatie zoals de gegevensbanken van de Kruispuntbank Ondernemingen (KBO), de balanscentrale van de Nationale Bank, het Belgisch Staatsblad, data-analyses gemaakt over economische en financiële posities van ondernemingen en uitspraken van de ondernemingsrechtbank. Zo wordt onder meer goed gekeken naar de oprichtingsakte van een onderneming in het Staatsblad. Sommige elementen kunnen immers dan al wijzen op mogelijke fraude.
Algoritme
Op basis van een algoritme voorspelt het platform welke bedrijven mogelijk malafide zijn en worden ze vervolgens op de radar van de bevoegde politie en inspectiedienst gezet. Het algoritme is een stappenplan bestaande uit een set regels in vaste volgorde om tot een oplossing te komen en het einddoel te behalen. Concreet : aan de hand van 35 parameters krijgen ondernemingen een score op 10. Hoe hoger de score, hoe meer afwijkend gedrag de onderneming vertoont.
“We hebben een 35-tal data-elementen kunnen onderscheiden, waarvan we zien als ze zich voortdoen, en zeker als dat cumulatief is, dat er een kans is dat een bedrijf betrokken is bij bepaalde criminele activiteiten”, verklaarde Eric Van den Broele van kredietinformatieverstrekker Graydon aan VRT NWS. Een van die elementen is dus de oprichtingsakte.
Sinds 2020 wordt het platform al gebruikt door de stad Antwerpen. Volgens Johan Vermant, de woordvoerder van de stad, moest het toen “nog groeien”. Vanaf 2022 wordt de software ook uitgebreid getest in Aalst, Antwerpen, Genk, Kortrijk, Turnhout, Maaseik, Sint-Niklaas, Sint-Pieters-Leeuw, Vilvoorde en politiezone Westkust.
Verplaatsingsgedrag
De testregio’s moeten ook aandacht hebben voor ‘verplaatsingsgedrag’ van die malafide ondernemingen. Dergelijke bedrijven gaan immers vaak naar andere gemeenten om zich daar opnieuw te proberen vestigen, maar richten zich dan op een andere economische sector (van nachtwinkel naar carwash bijvoorbeeld).
Om dat van nabij op te volgen, werd een werkgroep met alle betrokken lokale besturen en politiezones opgericht, waarbij wordt nagegaan hoe het platform wordt gebruikt, waar er verbeterpunten zijn, waar men problemen ondervindt en vooral ook ter uitwisseling van goede praktijken (good practises).
Bevoegd minister Demir heeft ook extra middelen vrijgemaakt om het platform, eens geëvalueerd en verfijnd, ook verder uit te breiden naar alle lokale besturen. De software kostte initieel zowat een kwart miljoen euro.
Een paar muisklikken
Demir aan VRT NWS : “Met een paar muisklikken kunnen gemeenten te weten komen wat er achter de gevel van een handelszaak plaatsvindt. Nu is dat soms maanden speurwerk. Het platform laat toe om louche handelszaken, die bijvoorbeeld bezig zijn met drugscriminaliteit of het witwassen van zwart geld, sneller op te sporen.”
Na een jaar testen werden er 7.942 rapporten opgevraagd waarbij veel ongure en illegale zaken aan het licht kwamen. De verschillende steden en gemeenten waar het proefproject loopt, spreken van een ongebreideld succes. Vanwege die positieve evaluatie wenst de minister de nieuwe speurtechniek verder uit te rollen.
Vlaams parlementslid Annick De Ridder (N-VA) wenste van de minister via een schriftelijke vraag in september te weten wat er in de toekomst nog voorzien is voor de software. Minister Demir : “De proefperiode voor het gebruik van het crimiplatform dat nu in gebruik is bij 10 lokale besturen en politiezones en 2 ARIEC’s loopt af op 6 december 2023.” ARIEC staat voor Arrondissementeel Regionaal Informatie- en Expertise Centrum. De centra hebben tot doel om de lokale besturen (vooral burgemeesters) te ondersteunen bij de bestuurlijke aanpak van georganiseerde criminaliteit.
Ook testen bij milieu-inspectie
Het de bedoeling het platform verder uit te rollen bij 125 gebruiksentiteiten, 14 centrumsteden met cellen bestuurlijke handhaving, 6 ARIEC’s ter ondersteuning van lokale overheden en 105 politiezones in Vlaanderen, waarvan de burgemeester het hoofd van bestuurlijke politie is. Demir : “De uitbreiding kan echter niet binnen de huidige opdracht. Daarom werd er een nieuwe gunningsprocedure opgestart die lopende is en waarbij een gunningsbeslissing verwacht wordt in november.”
Daarnaast wil minister Demir het platform ook testen bij de milieu-inspectie. “We zien ook heel wat inbreuken op de milieuwetgeving. Denk maar aan mestfraude of ook drugsafval dat in natuurgebieden wordt gedumpt”, zegt Demir daarover bij VRT NWS. “Vandaar dat de milieu-inspectie ook met het instrument zal werken in een testfase.”
foto’s (c) Gazet van Hove .