door Jurgen Ceder in ’t Pallieterke .
Ik heb veel analyses gehoord en gelezen over de redenen voor het enorme succes van Wilders bij de Nederlandse parlementsverkiezingen. Het regent nu ook suggesties over hoe voortaan om te gaan met ‘radicaal-rechts’. Het belangrijkste besluit, dat eigenlijk voor de hand zou moeten liggen in een echte democratie, heb ik nergens gehoord.
Een van de meest gelezen commentaren was kritiek op de houding van liberale partij VVD tijdens de campagne. Die partij zou Wilders veel stemmen hebben aangereikt door niet langer uit te sluiten dat ze met zijn PVV in een regering zou stappen. In mijn editoriaal som ik de redenen op waarom dat onzin is. De VVD heeft dat trouwens de laatste dagen, volgens alle opiniepeilers de cruciale dagen, wel degelijk gedaan en is er niet voor beloond.
‘Framing’
Een andere dooddoener is dat immigratie een te belangrijk thema was geworden in de verkiezingscampagne, vooral door de schuld van de VVD en een deel van de pers. Zo stelde professor Hendrik Vos, die om een of andere reden in de Vlaams pers altijd zijn licht mag laten schijnen over de politieke kwestie van de dag : “Onderschat het belang van framing niet. Politici en media kunnen migratie opkloppen tot een existentieel punt. In zo’n maatschappelijk klimaat duw je de kiezer naar politici die zich opwerpen als redder. En wie dat het beste doet, is radicaal-rechts.”
“Dat de kiezers de islam vrezen, heb ik in geen enkele analyse gehoord”
Dat de traditionele media ooit al van migratie een existentiële kwestie hebben gemaakt, is alvast nieuws voor mij. De heersende teneur is daar integendeel steeds een minimalisering van de problemen die met immigratie te maken hebben. Het zijn de kiezers zelf die, tot verbazing en meestal ongenoegen van de commentatoren, bij elke gelegenheid die ze krijgen het migratieprobleem op de agenda plaatsen.
Integendeel, de thema’s die de media zelf centraal pogen te plaatsen in het politieke debat, beroeren de kiezer vaak maar weinig. De verkiezingen van 2019 werden geen klimaatverkiezingen, hoe graag een deel van media dat ook had gewild. De score van Groen lag ver beneden de verwachtingen.
Het verwateren van de boodschap
Wat die analyses eigenlijk allemaal betrachten, is het verwateren van een nochtans schreeuwend duidelijke boodschap van de kiezer. De kiezer wordt erin herleid tot iemand die vooral economisch denkt en vreest dat hij uit de boot zal vallen door al die migranten, als iemand die gewoon beter voorgelicht moet worden, die de voorstellen van Wilders niet kent of begrijpt, die zich laat ophitsen door media en politici die te veel over immigratie praten of die gewoon een onbestemde proteststem wil laten horen tegen de politieke klasse.
“Het zijn de kiezers zelf die bij elke gelegenheid het migratieprobleem op de agenda plaatsen”
Er zijn genoeg linkse partijen die kiezers die het niet breed hebben willen bedienen of de middenvinger willen uitsteken naar het politieke bestel. De kiezer die bij Wilders terecht komt, is vooral iemand die zich grote zorgen maakt over de gevolgen van migratie. Omdat hij het steeds moeilijker vindt de omvolking te negeren. Omdat hij voelt dat de identiteit van zijn land hem ontstolen wordt. Omdat het hem niet ontgaat dat immigratie gepaard gaat met brutaliteit op straten en in scholen, met ook duidelijk meer criminaliteit. Omdat hij zich zorgen maakt over een gebalkaniseerde samenleving. Omdat hij, overigens volstrekt terecht, bang is voor de toenemende islamisering en radicalisering.
De factor islam
Dat de kiezers de islam vrezen, heb ik in geen enkele analyse gehoord. En alleen in een Brits opiniestuk werd gesuggereerd dat het moslimradicalisme dat zichtbaar was op de pro-Palestijnse marsen kan bijgedragen hebben aan de winst van Wilders. Op 7 oktober, de dag van de terreuraanslag van Hamas, stond de PVV in de peilingen nog maar op 12 procent, op minder dan de helft van het uiteindelijk resultaat dus. Nog meer dan bij ons waren er in de straten van Nederland, sinds 1948 nochtans het meest pro-Israëlische land van Europa, de dag na de aanslag spontane manifestaties om de slachtpartijen toe te juichen. Niet iedereen heeft dat gemist.
Ik zou sceptischer zijn over die (gedeeltelijke) verklaring, indien er enkele weken geleden in Frankrijk niet die massale betogingen tegen het groeiende antisemitisme waren geweest. Daar namen veel meer mensen aan deel dan was verwacht. De betogers kwamen niet alleen uit sympathie voor de Joodse slachtoffers op straat, maar ook uit afkeer voor de daders, waarvan iedereen goed genoeg weet in welke kringen die moeten gezocht worden. In Frankrijk groeit de vrees voor de toenemende islamisering. Dat is ook zo in Nederland en bij ons.
“Wilders is de meest bedreigde en meest beveiligde politicus van Europa door moslimdreiging”
Wat ik wel op verschillende plaatsen kon lezen, is hoe beangstigend het wel voor moslims moet zijn om in een land te leven waar een kwart van de mensen voor Wilders heeft gestemd. Wie moet er bang zijn ? Wilders is de meest bedreigde en meest beveiligde politicus van Europa. Hij kan geen normaal leven leiden, omdat hij 24 uur per dag lijfwachten in zijn omgeving moet hebben. Dat is niet omdat een specifieke terreurgroep het op hem gemunt heeft, maar gewoon omdat hij in een land leeft met heel wat moslims. Eigenlijk is dat een best beangstigend gegeven.
De belangrijkste vraag
Bezorgdheid over de gevolgen van migratie is veruit de grootste kracht geworden in de politiek van alle westerse landen. Ze maakt van ooit marginale partijtjes de grootste en laat gevestigde partijen, die elkaar al bijna 80 jaar aan de macht afwisselen, instorten als kaartenhuisjes.
Het ontkenningsgedrag van de pers en andere elites over dat gegeven is ontstellend. Men weigert daar nog steeds koppig om angst voor migratie als een gewettigde bezorgdheid te aanvaarden. En dat brengt er een heel systeem toe te weigeren de vraag te stellen die na een electorale aardverschuiving als die van vorige week nochtans automatisch zou moeten volgen in een democratie. Die vraag is : wat kunnen we nu doen om aan het signaal van de kiezer tegemoet te komen ? Wat kunnen we nu doen om de instroom te stoppen, minstens te matigen ?
“Telkens spreken journalisten en politici over migratie als over een natuurwet waar niets tegen te beginnen is”
Dat besluit blijkt echter onmogelijk. “Drie vierde heeft niet voor Wilders gestemd”, horen we dan, alsof de anderen tegenstanders zouden zijn van migratiebeperkingen. Wie twijfelt aan wat de meerderheid denkt, nodig ik graag uit tot een referendum over de kwestie. In Vlaanderen wil bijna 80 procent een strenger beleid, zeggen peilingen van eerder dit jaar. In Frankrijk is dat ook al drie vierde. Grote bezorgdheid over migratie is een ijzeren wet in politiek opinieonderzoek in alle landen van Europa. En toch blijft men politici die aan ongerustheid gestalte geven, afdoen als extremisten en marginalen.
Je moet er eigenlijk toch even bij stilstaan hoe absurd de situatie is geworden. Alle verkiezingen, alle opiniepeilingen tonen dat geen enkel thema de kiezers méér beroert dan immigratie. Nu is er net een verkiezing geweest waar dat nog duidelijker blijkt dan ooit, maar de voornaamste reactie van het Vlaamse commentariaat bestond uit een oproep de volgende verkiezingen bij ons vooral niet over immigratie te laten gaan.
Hopen op het kantelpunt
De voorstellen van Wilders en het VB zijn onrealistisch, krijgen we vaak te horen. Telkens spreken journalisten en politici over migratie als over een natuurwet waar niets tegen te beginnen is. Die lethargie steekt schril af tegen al het voluntarisme waarmee ze denken het klimaat naar hun wil te kunnen doen buigen. Voor het klimaat worden we gevraagd anders te leven, ons anders te verplaatsen, anders op reis te gaan, anders te eten, ons anders te verwarmen, anders onze elektriciteit op te wekken. Radicale klimaatplannen mogen de hele samenleving omgooien, de economie en de energiebevoorrading belasten en leiden tot verdragen die de hele wereld een andere richting willen uitsturen. Het voluntarisme inzake klimaat is groter dan van een middeleeuwse kruistocht, maar als het over migratie gaat, halen politici gelaten de schouders op.
“Immigratie is, in tegenstelling tot wat professor Vos beweert, wel degelijk een existentieel probleem”
In werkelijkheid is migratie een gemakkelijker te beheersen probleem dan klimaatverandering. De oplossing is ook veel goedkoper. En we hebben de medewerking van de rest van de wereld niet nodig. Het enige wat ontbreekt, is politieke wil, de wil om het probleem bij de wortels aan te pakken, de wil om bepaalde verdragen op te zeggen, de wil om wetten en zelfs grondwetten te veranderen, de wil om de grenzen te bewaken, de wil om illegale indringing nooit te belonen met een wettelijk verblijfsrecht. Ja, het zal moed vergen om oude regels en voorbijgestreefde normen in vraag te stellen, maar immigratie is, in tegenstelling tot wat professor Vos beweert, wel degelijk een existentieel probleem.
Daarvoor moet echter een kantelpunt bereikt worden in de politieke systemen van de Europese landen. Italië is al gekanteld, maar Meloni kan weinig doen zolang de rest van de EU niet meewerkt. Hongarije zal een bondgenoot zijn. Het zal ook niet moeilijk zijn de rest van Midden-Europa te overtuigen. In Finland regeert de Finnenpartij mee. In Zweden oefenen de Sverigedemokraterna (Zwedendemocraten) invloed uit op het beleid via gedoogsteun. Als nu ook Nederland van kamp verandert, kunnen we beginnen hopen op een ommekeer. Hoewel de AfD in opmars is, wordt Duitsland de hardste noot om te kraken. Ik vermoed dat het echte kantelpunt bereikt zal worden als in Frankrijk Les Républicains van Éric Ciotti zullen samenwerken met de rechts-nationalen, iets waar de marsen tegen het antisemitisme, waarin beiden opstapten, hopelijk een voorteken van waren.
foto’s (c) Gazet van Hove.