door Redactie Politiek ’t Pallieterke .
Een halfjaar voor de verkiezingen hopen de liberalen dat de kiezer aan geheugenverlies lijdt. Plots zijn ze voorstander van kernenergie. Gaan ze straks nog pleiten voor belastingverlagingen ? De bochten van Open Vld neemt niemand nog ernstig. Cd&v-voorzitter Sammy Mahdi is voorzichtiger en denkt dat een volgende regeringsdeelname best verzekerd wordt door een alliantie met de Franstalige centristen van Les Engagés.
Het was Knack-redacteur Ewald Pironet die, het moet gezegd, een mooie vergelijking maakte. Open Vld’ers probeerden in de aanloop naar de verkiezingen altijd hun politieke maagdelijkheid terug te vinden in de hoop dat ze zo de kiezers opnieuw kunnen verleiden. In de praktijk betekent dit gewoon het beleid van de voorbije jaren niet verdedigen en een bocht van 180 graden maken. Jarenlang hingen ze aan het handje van de PS (2014-2019 uitgezonderd) en moesten de Open Vld’ers omwille van de postjes aanvaarden dat de uitgaven verhoogden, de belastingen stegen en de concurrentiekracht van de bedrijven onder druk kwam. Het was dan ook te verwachten dat Open Vld die met de kiesdrempel flirt in de aanloop naar de verkiezingen, zou pleiten voor een gezonde begroting en lagere lasten plus besparingen. Maar blijkbaar zitten premier Alexander De Croo en partijvoorzitter Tom Ongena nog niet in die fase.
Al 20 jaar geleden voor de kernuitstap
Eerst maken ze een andere flipflop : op de klimaattop van Dubai sloot De Croo zich aan bij een alliantie van landen die voorstander is van het behoud van kernenergie. Als dat geen kontdraaierij is, met excuses voor het taalgebruik. 20 jaar geleden, al in de tijd van de regering-Verhofstadt, werd de kernuitstap vooropgesteld. Het werd een moeilijke bevalling, maar opeenvolgende liberale excellenties en partijvoorzitters bleven trouw aan dat principe. Voor een deel om inhoudelijk-electorale redenen. Open Vld was verschoven richting een links-liberale partij en zag de groenen vaak als ideale bondgenoot om eerst een aantal steden te besturen en daarna ook federaal met elkaar in zee te gaan. Het kan niet genoeg gezegd worden : Vivaldi is een groen-blauwe coalitie. Ook al heeft de PS van Paul Magnette inhoudelijk veel binnengehaald, de Franstalige socialisten zijn in deze coalitie nooit echt gelukkig geweest.
Dat de Open Vld nu plots voorstander is van kernenergie en stelling inneemt tegen de kernuitstap, kan verbazen. Een volgende federale regering waar de huidige kliek rond De Croo mee aan het roer staat, zal een Vivaldi II zijn. Met het pleidooi tegen de kernuitstap dreigt die groep de eigen ruiten in te gooien en wordt de as met de groenen gebroken. Is Vivaldi II dan nog mogelijk, vragen politieke analisten zich af. Een des te pertinentere vraag is dat als we merken dat de Vlaamse flank van deze regering volgens de peilingen nog amper 30 procent van de kiezers vertegenwoordigt.
Zoals Charles Michel
Maar voor de postjes doet men alles. Deze flipflop is een wanhoopspoging om de kiezers die twijfelen of al weggelopen zijn, terug naar de liberale stal te lokken. En ja, de komende maanden zal men hetzelfde riedeltje herhalen over belastingen en besparingen. De kans is klein dat het veel effect zal hebben. De uitspraak (ondertussen 17 jaar oud) van Yves Leterme (cd&v) “Wie gelooft die mensen nog ?” heeft weinig aan actualiteit ingeboet.
Dat een Alexander De Croo het karretje vasthangt aan de pro-nucleaire internationale lobby of alliantie is wellicht in eerste instantie ingegeven door zijn ambitie om volgend jaar nog een interessant internationaal postje binnen te rijven. En dan is het altijd goed om op vriendschappelijke voet te staan met de Franse president Emmanuel Macron die bij kernenergie blijft zweren. De Croo maakt wellicht graag een vergelijking met Charles Michel. Die wist het huidige postje van Europese Raadsvoorzitter te bemachtigen dankzij de goede relaties met Macron. Of beter gezegd : door voor schoothondje te spelen.
Het is niet meer “af” bij de christendemocraten
Verstandiger dan de electorale wanhoopsdaad van Open Vld, lijkt de voorzichtige en vooral tactische aanpak van Sammy Mahdi. De cd&v-voorzitter zocht de voorbije maanden toenadering tot Maxime Prévot, voorzitter van Les Engagés. Ze gaan één lijst indienen bij de federale verkiezingen in Brussel. Het lijkt erop dat de Vlaamse christendemocraten en de Franstalige centristen zich aan elkaar gaan vastklikken.
En dat is niet onbelangrijk met het oog op een volgende regeringsvorming. Ten eerste zou dit betekenen dat Les Engagés de reddingsboei zijn voor een Vivaldi II, wanneer de liberalen en de groenen een zware klap krijgen. Akkoord, Les Engagés peilen bezuiden de taalgrens rond de 10 procent, en dat is bitter weinig. Maar ze hebben twee voordelen. Ten eerste werden een aantal bedrijfsleiders aangetrokken om de rechterflank te versterken, ook in de hoop om ontevreden MR-kiezers te lokken : mensen die voorzitter Georges-Louis Bouchez te agressief vinden. Ten tweede kunnen Les Engagés net die zetels leveren om Vivaldi II toch nog aan een meerderheid te doen raken.
Voor cd&v zit het voordeel erin dat de christendemocraten in zo’n constellatie wél nodig zijn om een meerderheid te vormen. Gevolg : ze zouden zwaarder kunnen wegen op de regeringsonderhandelingen. Tactiek haalt het hier dus van de hopeloze pogingen, zoals bij Open Vld, om met inhoudelijke voorstellen kiezers te lokken. Mahdi hoopt dat cd&v als partij van het ‘sérieux’ de schade kan beperken.
In elk geval is de toenadering met Les Engagés een belangrijk politiek feit. Goed 20 jaar geleden was het “af” (dixit Pieter De Crem toen) in de relaties met cd&v toen de toenmalige cdH onder Joëlle Milquet ervoor koos om steun te verlenen aan de paars-groene staatshervorming die de naam Lambermont-akkoord kreeg, aangezien dit een nieuwe herfinanciering van het Franstalige onderwijs inhield. En in 2014 zei de cdH van Benoît Lutgen neen tegen een Zweedse coalitie, ondanks druk van cd&v-voorzitter Wouter Beke. Nu liggen de kaarten anders.
foto’s (c) Gazet van Hove.