Links protest tegen Brusselse mobiliteitsplannen succesvol
door Christophe Degreef – www.doorbraak.be .
Ze noemen zichzelf niet zo, maar de PVDA ontpopt zich meer en meer tot een heuse autopartij. Dat valt ook Brusselaars en politieke waarnemers op.
De linkse partij PVDA ontpopt zich meer en meer tot een heuse autopartij die zich verzet tegen nieuwe stadsmobiliteit. Dat is te verklaren door het statussymbool dat de auto voor de armen geworden is, zeggen Brusselaars Luckas Vander Taelen en politoloog Pascal Delwit. ‘Hierdoor zou de PVDA wel eens aan de macht kunnen komen in gemeenten als Molenbeek en Anderlecht.’
U herinnert het zich misschien nog : in de loop van 2022 en 2023 kwam volksprotest in de Brusselse gemeenten Schaarbeek en Anderlecht meermaals in het nieuws. De lokale bevolking – vaak van allochtone origine – verzette zich tegen de Good Move-mobiliteitsplannen van de Brusselse regering.
Daar kwam ook vandalisme aan te pas : verkeersborden die straten herindeelden in eenrichtingsstraten moesten eraan geloven. Obstakels die het verkeer moesten omleiden werden gesloopt.
Het protest bleek vaak effectief. De Good Move-plannen van de Brusselse regering, met in vele Brusselse gemeenten ingrijpende veranderingen, werden er ofwel door aangepast, ofwel volledig geschrapt.
Agitator
De PVDA is een opmerkelijke agitator in dat volksprotest. Een linkse partij die zegt voor het milieu op te komen, maar wel autobezit en -gebruik honderd procent ondersteunt ?
Ja. Als bewijs : een PVDA-persbericht van begin januari. ‘De inwoners van de Brusselse gemeente Sint-Gillis hebben hun stem over Good Move laten horen, zoals meerderheidspartijen PS en Ecolo hadden gevraagd. Ze namen massaal deel aan het openbaar onderzoek en 70% van de meningen is negatief, vooral omtrent het schrappen van een honderdtal parkeerplaatsen zonder in een alternatief te voorzien.’
‘Ter herinnering’, zo gaat het persbericht van de PVDA verder, ‘PS en Ecolo brachten een “voorwaardelijk” gunstig advies uit en hadden, als gevolg van de tussenkomst van de bewoners, besloten om niet 117 maar 97 parkeerplaatsen te laten schrappen. Een kwestie van niks dus… Het is noodzakelijk dat de meerderheid haar plan fundamenteel herziet. Dat is een kwestie van democratie. Verbeteringen mogen niet gepaard gaan met een verslechtering van de situatie voor werkende mensen en gezinnen. Zij hebben bij gebrek aan alternatief nog vaak een auto nodig.’
Bobo’s en bakfietsen
Missie opnieuw geslaagd. Good Move gaat niet door, want de bevolking is er tegen. PVDA analyseert, mobiliseert en zet andere linkse partijen als PS en Ecolo met succes onder druk. Hoe dat komt ? We vroegen het aan journalist en Brusselaar Luckas Vander Taelen.
‘Niet alleen de PVDA, maar ook de PS kant zich vaak tegen Good Move’, meent Vander Taelen. ‘Meer en meer wordt de herinrichting van verkeerssituaties waarbij fietsers en voetgangers ruimte krijgen, vereenzelvigd met bobo’s en bakfietsen. Fietsen is voor de PS en hun kiespubliek van autobezitters immers een statussymbool voor rijkere mensen. Dus verzet men zich ertegen. Ik vind dat op mijn leeftijd een vreemde oppositie. In mijn tijd was net de auto het statussymbool.’
‘Bij de liberale MR – vroeger dé klassieke Brusselse autopartij – is er een nieuwe generatie die toch al beseft dat je tegenwoordig verschillende soorten mobiliteit hebt in de stad. Met ook plaats voor openbaar vervoer en de fiets. Maar de PVDA zet de PS in Brussel overal onder druk om absoluut niet te raken aan de auto. Zeker niet in de populaire wijken. Dezelfde dynamiek speelt trouwens tussen de PVDA en de PS ook over hoofddoeken toelaten in de Brusselse administraties.’
‘De PVDA zegt voor het openbaar vervoer te zijn en dat te willen versterken. Er kan veel aan verbeteren, dat is waar. Maar de MIVB is al bij al een goede vervoersmaatschappij, waarmee je in Brussel al een heel eind komt. Als je vergelijkt met de jaren ’80, toen je overal de auto voor nodig had in Brussel, komen we echt van heel ver.’
Sociale ladder
Politoloog Pascal Delwit van de Université Libre de Bruxelles gaat verder in zijn analyse. Hij noemt de houding van de PVDA plat populisme. ‘Er zijn twee redenen waarom je PVDA een autopartij kan noemen’, zegt Delwit. ‘De eerste reden : de partij vindt dat gewone mensen niet medeverantwoordelijk zijn voor milieuvervuiling. Dat mensen als individuen ook consumeren en brandstof verbruiken, komt in hen niet op. Alles is de schuld van de grote bedrijven en de rijken, die te veel produceren. PVDA weigert dus om te raken aan de consumptie van de gewone mens.’
‘Twee : voor een groot deel van het werkende Brusselse kiespubliek is de auto heel belangrijk. Niet alleen als noodzakelijk vervoermiddel, maar ook als statussymbool, om te tonen dat je een bepaalde plaats inneemt op de sociale ladder. Uiteraard zal de PVDA die mensen niet tegen de haren instrijken.’
‘Het is heel goed denkbaar dat in de gemeenten waar het protest tegen Good Move het sterkst was, de PVDA de gemeenteraadsverkiezingen zal winnen. De PS zit er tussen twee vuren. Op Brussels gewestniveau moet men wel lippendienst bewijzen aan algemene mobiliteitsplannen, ook al omdat er andere coalitiepartners zoals Ecolo mee regeren. Maar lokaal, op gemeentelijke vlak, beseft de PS maar al te goed dat dat hen stemmen kan kosten.’
Mannelijk
Doet de PVDA dan niet wat van haar verwacht kan worden als politieke partij : luisteren naar wat de bevolking écht bezighoudt ? Delwit : ‘Een minderheid van de bevolking, dan. En vooral een zeer mannelijke.’
‘Kijk, de MR is traditioneel ook een autopartij, zoals u weet. Maar zelfs bij hen leven tegenwoordig zachtere middenklassebelangen. Men wil zelfs bij hen minder verkeer, schonere lucht en fietsen stimuleren. Dat die waarden in die partij wel naar boven komen, komt onder meer omdat de MR ook naar de bevolking luistert. Ook naar vrouwen, want doorgaans vragen die in de stad wel om zich te kunnen verplaatsen met het openbaar vervoer of met de fiets.’
‘Eigenlijk zie je dat het debat over mobiliteit zich gewoon aanpast aan de woonplaats van lokale mandatarissen. Is dat in betere wijken, dan zal er meer met zachtere waarden worden rekening gehouden. Is dat in populaire wijken, dan niet.’
‘Ik zie die tendens pro auto in Brussel niet echt als de grote overwinning van het volk op de elite, zoals de PVDA propageert. Want ik vraag me af met hoeveel al die luide roepers tegen Good Move werkelijk zijn. De protesten waren luid en dreigend, maar over numeriek veel mensen ging het eigenlijk niet. Het zou niet slim zijn om daar een brede volksvertegenwoordiging in te zien.’
‘Zoals ik al zei : binnen die antistem is de stem van vrouwen en vele jongeren gewoonweg afwezig. 50% van de Brusselaars heeft trouwens geen auto. Dat zet een en ander in perspectief.’
foto’s (c) Gazet van Hove .