door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke .
Een economische evaluatie van Vivaldi
Straks gaat de federale regering in lopende zaken. Tijd om het beleid van de Vivaldi-regering tegen het licht te houden. Vier conclusies : de koopkracht werd bewaard, maar tegen een zware prijs en het is geen regeringsverdienste. De begroting komt door de steunmaatregelen voor onder andere corona in de problemen. De jobcreatie is een kwestie van geluk. Een broodnodige pensioenhervorming kwam er niet.
“De beste manier om hier een liberaal buiten te jagen, is hem vragen wat de regering-De Croo gerealiseerd heeft.” Dat zei N-VA-voorzitter Bart De Wever eind november in een interview met het financieel-economisch magazine Trends. Hij had overschot van gelijk. Het economische rapport van de Vivaldi-ploeg is niet om over naar huis te schrijven. We maken hier zelf een evaluatie in vier punten en die punten zijn telkens negatief.
Volgens de Nationale Bank bedragen de steunmaatregelen aan gezinnen en bedrijven 34,3 miljard euro
De koopkracht werd in stand gehouden, maar de regering was te gul
De verdedigers van Vivaldi benadrukken graag dat ze een crisisregering hebben moeten leiden. Eerst was er corona en daarna de oplopende inflatie wegens de energiecrisis gelinkt aan de oorlog in Oekraïne. De koopkracht van de bevolking kwam onder druk, maar kijk, de regering heeft die kunnen behouden. Een extra argument krijgen De Croo en co via de cijfers van de Nationale Bank. Het nettovermogen van de Belgen (spaargeld en beleggingen min schulden) is vorig jaar gestegen met 62 miljard euro naar 1.191 miljard euro. Maar dat is niet de verdienste van de regering. Die stijging heeft te maken met het aantrekken van de beurskoersen. Daarnaast klopt het wel dat men meer kon sparen door de gestegen koopkracht, al is dat gewoon het gevolg van de automatische loonindexering. Niet vergeten dat de hoge inflatie in 2023 voor een stijging van 10 procent heeft gezorgd. Het gaat hier om een automatisch mechanisme. De regering heeft daar geen verdienste aan.
Kijken we op langere termijn, dan steeg het beschikbaar inkomen tussen 2020 (het aantreden van de Vivaldi-regering in de herfst) en 2024 met 7,3 procent. Deels door de indexeringen, maar ook door de steunmaatregelen van de regering om de corona- en energiecrisissen te counteren. Daarvoor klopt men zich bij Vivaldi op de borst. PS-voorzitter Paul Magnette zei het aan de andere partijvoorzitters : “Wij socialisten houden van crisissen, want dan mag men geld uitgeven.” Alleen is de regering hier te gul geweest. De energieschok werd overschat en ook mensen die de steunmaatregelen niet nodig hadden, kregen honderden euro’s. Volgens de Nationale Bank bedragen die steunmaatregelen aan gezinnen en bedrijven 34,3 miljard euro. Dat is gigantisch.
Nul aandacht voor de overheidsfinanciën
Het is een verklaring voor de ontspoorde overheidsfinanciën met een tekort van 30 miljard euro. Tegen 2029 loopt het begrotingstekort bij ongewijzigd beleid op tot 45 miljard euro of 5 procent van het bbp. Uit cijfers van de Nationale Bank blijkt dat de oorzaak niet alleen te zoeken is bij de uitgaven om de crisissen te counteren. Algemeen zijn vooral de sociale uitgaven gestegen, meer bepaald in de pensioenen en andere uitkeringen. Dat zijn structurele tekorten.
Ondertussen stijgen de intrestlasten van 7 miljard euro per jaar tot 11 miljard in 2025
België zit nog niet in de gevarenzone waarbij de financiële markten zich vragen stellen bij de oplopende schuldenlast, ook al bedraagt die nu 106 procent van het bbp en is de kaap van 500 miljard euro schulden gerond. De terugbetaling van die schuld wordt niet als een probleem gezien. Nog niet. De voorbije jaren kon de staat lenen aan een gemiddelde intrestvoet van 1,9 procent. Dat is houdbaar. Maar ondertussen stijgen de intrestlasten wel, van 7 miljard euro per jaar tot 11 miljard in 2025. Dat betekent dat er de komende jaren minder geld is voor echt beleid. Economen voorspellen dat het gebrek aan aandacht voor de publieke financiën zich in de volgende legislatuur zal wreken. Zo is België niet voorbereid om de schokken van een nieuwe crisis op te vangen. Dat kan de begroting en de schuld in het vizier doen komen van de financiële markten.
Jobcreatie is vooral conjunctureel bepaald
Er kwamen 250.000 banen bij sinds 2020. Dat zijn er ongeveer 80.000 per jaar. Premier Alexander De Croo (Open Vld) vindt dat hij daar te weinig lof voor krijgt. De jobgroei ligt daarmee dubbel zo hoog als het normale cijfer tijdens de vorige legislaturen (40.000 tot 45.000). Dat is echter niet de verdienste van de regering. Het is een conjunctureel effect waarbij ook de andere economieën in de Europese Unie de jobcreatie zagen toenemen. Voor een belangrijk deel is dat het resultaat van een economisch herstel na de coronajaren.
Overigens is de jobcreatie ook te danken aan de vergrijzing. Veel babyboomers verlaten nu de arbeidsmarkt en zo komen er massa’s vervangingsvacatures bij. Opnieuw : hier heeft Vivaldi geen verdienste aan.
Geen pensioenhervorming die naam waardig
Het is de erfzonde van de regering-De Croo. In het regeerakkoord kreeg de PS van bij het begin een cadeau met een mooie, grote strik rond, namelijk het verhogen van de minimumpensioenen naar 1.500 euro. Sindsdien was er geen enkele nood om de pensioenen te hervormen en de vergrijzing betaalbaar te houden. Zaken als het invoeren van een pensioenbonus hadden een beperkt effect. Het ratingbureau Fitch was deze week zeer streng voor België : “Terwijl maatregelen als de invoering van de pensioenbonus of een hogere drempel voor een minimumpensioen ervoor zorgen dat de pensioenkosten wat dalen, wordt het effect tenietgedaan door de verhoging van de minimumpensioenen.”
Volgens cijfers van de Nationale Bank zullen de pensioenkosten door het beleid van de regering De Croo tegen 2070 niet gedaald, maar gestegen zijn met 0,15 procent van het bbp of 750 miljoen euro.
foto’s (c) Gazet van Hove .