door Julien Borremans in ’t Pallieterke .
De ambitie om groene waterstof te produceren is een illusie gebleken en past in het rijtje van nepverhalen om onze economie te laten draaien op energie uit zon en wind. Toch is er reden tot optimisme, want kernenergie vormt een wissel op de toekomst. Ook al staat Engie fors op de rem.
Om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen, sloot minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) een partnerschap met Oman af voor de invoer van groene watertof en andere hernieuwbare moleculen, gemaakt met zon en wind. Aanvankelijk ging het om een bescheiden bijdrage, maar tegen 2050 zou de omvang van deze energie moeten groeien tot ruim 100 tera-wattuur.
Onbetaalbaar
Waterstof zou worden ingezet voor industrie, scheepvaart en vrachtverkeer. Tinne Van der Straeten plande ruim 160 kilometer pijpleidingen voor het vervoer van waterstof, die deels door de Europese relancemiddelen zouden worden bekostigd. ‘‘Wat goed is voor het klimaat, is goed voor bedrijven en goed voor iedereen”, predikte de groene minister van Energie. Het hele project zou niet enkel CO2 uit de lucht halen, het zou tevens 10.000 jobs creëren.
Deze week riep de Europese Rekenkamer de Europese Commissie op om de groene waterstofstrategie tegen het licht te houden en ‘realistische streefcijfers’ te hanteren. Volgens de Europese Rekenkamer is de productie en de invoer van 10 miljoen ton waterstof tegen 2030 vooral een politieke zet die niet ingegeven is op basis van grondige analyse. De Commissie zou geen goed zicht hebben op de werkelijke behoefte en de financiële middelen die daar tegenover staan. Bovendien zou de invoer ons minder afhankelijk maken van Rusland, maar des te meer van andere landen met een al even bedenkelijke reputatie.
Engie moet de plannen om een groot waterstofproject in Charleroi te ontwikkelen voor onbepaalde tijd uitstellen. Bovendien loopt ook een Amerikaans project in Antwerpen ernstige vertraging op. De initiatiefnemers verwezen naar de escalerende kosten. Intussen werd om dezelfde redenen een kruis gemaakt over een grote waterstoffabriek in Oostende. Ook projecten in Gent en Zeebrugge worden om dezelfde redenen uitgesteld. In andere landen – zoals Frankrijk en Spanje – zien we dezelfde ontwikkelingen.
Illusie
Waterstof wordt gewonnen door elektrolyse. Door water onder stroom te zetten, kan het worden gesplitst in zuurstof en waterstof. Daarvoor zijn enorme hoeveelheden groene energie nodig om dergelijk project enigszins levensvatbaar te maken. 99,9 procent van de wereldwijde productie is grijze waterstof, gewonnen door het gebruik van fossiele brandstoffen. Groene waterstof wordt gewonnen door zonne- en windenergie en is door onder andere de grote infrastructurele investeringen een flink stuk duurder dan grijze waterstof.
Bovendien hangt groene waterstof af van de goodwill van de zon en de wind. Zon en wind moeten eerst stroom maken om water om te zetten in waterstof. Vervolgens is er opnieuw groene stroom nodig om van waterstof elektriciteit te maken. Bij die transities gaat heel veel energie verloren, die bij gebrek aan zon en wind kan oplopen tot 70 procent.
Ahmed Aboutaleb – burgemeester van Rotterdam – had het lumineuze idee om een fabriek in Afrika te ontwikkelen en reisde af naar Namibië. Maar het transport van waterstof is een dure onderneming, omdat die eerst in ammoniak moet worden omgezet en vervolgens moet worden getransporteerd in schepen die niet bepaald op groene energie varen.
De illusie van de groene energie wordt daarmee andermaal benadrukt. Zonlicht en windkracht zijn grillig en vaak onbeschikbaar. Bovendien heb je heel veel windmolens en zonnepanelen nodig om het verschil te maken. De productie en de afbraak van deze infrastructuur is niet bepaald milieuvriendelijk. Bovendien lopen de integratiekosten van deze energie precies door de grilligheid enorm op. Bij overproductie gaat veel groene stroom verloren, maar bij een onderproductie heb je een back-up nodig om extra elektriciteit op te wekken.
Kernenergie
Om groene stroom te garanderen, heb je een stabiele productie van elektriciteit nodig. Een milieuvriendelijke productie kan enkel door kernenergie worden gegarandeerd. Formateur De Wever wil hard inzetten op kernenergie, maar Engie wil het enkel hebben over de verlenging van Doel 4 en Tihange 3.
Door de intrinsieke fysische voordelen – energiedichtheid en de mogelijkheid tot hoge temperaturen – vormt kernenergie trouwens de enige milieuvriendelijke variant voor industriële toepassingen en voor de productie van waterstof. Een kernreactor is en blijft een dure investering, maar zorgt al decennia voor stabiele elektriciteitsproductie en heeft een beperkte oppervlakte nodig. De meest moderne varianten zijn trouwens goedkoper, veiliger en produceren een beperkte hoeveelheid laag radioactief afval. Het vormt de enige uitweg om onze economie verder te decarboniseren.
foto’s (c) Gazet van Hove .