door Stijn Derudder in ’t Pallieterke .
Na de federale verkiezingen van 9 juni leek de kiezer de kaarten zodanig te hebben geschud dat de regeringsvorming vlot zou volgen. De discussie over de meerwaardebelasting op aandelen stak daar echter een stokje voor. Hoofdredacteur Stijn Derudder ging in gesprek met Tim Nijsmans, financieel adviseur en docent privaatbankieren, over de zin en onzin van de meerwaardebelasting.
Dat de meerwaardebelasting op aandelen er zal komen, lijkt stilaan onvermijdelijk. Formateur De Wevers eerste voorstel was om 10 procent belasting te heffen op de meerwaarde op aandelen. “Het is belangrijk om te weten dat het hier om de gerealiseerde meerwaarde gaat, pas bij de verkoop”, duidt Nijsmans. Momenteel bestaan er strikt genomen al verschillende vormen van meerwaardebelasting, bijvoorbeeld wanneer men in sneltempo vastgoed verkoopt. Ook de Reynders-taks, een winstbelasting op de verkoop van een obligatiefonds, is een feitelijke meerwaardebelasting.
Vennootschappen
In tegenstelling tot privépersonen, bestaat er voor bedrijven nu al een meerwaardebelasting op aandelen. “Binnen vennootschappen is er, sinds enkele jaren, een meerwaardebelasting op aandelen. Daar is het zelfs zo dat de minwaarde niet aftrekbaar is. Indien men individuele aandelen of aandelenfondsen koopt in een vennootschap, gaat men moeten betalen op de meerwaarde van de beleggingen in de vennootschap. Daar bestaat de meerwaardebelasting dus eigenlijk al.” Particulieren genieten met andere woorden van een uitzondering, maar het ziet er naar uit dat die zal verdwijnen. “In het eerste plan van De Wever stond duidelijk dat men de minwaarde van de meerwaarde kon aftrekken. Het lijkt ook de logica zelve om de gerealiseerde verliezen van de gerealiseerde winsten af te trekken. Dat is het minimum aan normale juridische werking van zo’n belasting.”
Uit de verslaggeving van de gefaalde regeringsonderhandelingen bleek wel dat er een compromisvoorstel op tafel lag om langetermijnbeleggingen gedeeltelijk of volledig vrij te stellen van de meerwaardebelasting. Analoog met de gewezen speculatietaks, zouden vooral kortetermijnbeleggingen belast worden. “Ik zou dat persoonlijk geen slecht voorstel vinden. We hebben immers investeerders nodig in dit land. Beleggers zijn over het algemeen immers geen speculanten. Kapitaal is nodig om de economie te doen draaien.” Volgens die logica is wie lang genoeg blijft zitten een investeerder en zou dus niet gestraft worden met een meerwaardebelasting.
Tax harvesting
Hoewel België door de band genomen belastingkampioen is, zijn we een van de weinige landen waar nog geen echte meerwaardebelasting is ingevoerd. “We hadden als België voor een keer een positief element, want in de buurlanden is er sowieso ergens wel een meerwaardebelasting. Bijvoorbeeld in Frankrijk, maar die wordt enkel geïnd bij de ultieme verkoop. Wie herbelegt, moet dus niks betalen.”
Nijsmans vindt dat laatste naar eigen zeggen geen geweldig systeem, maar gelooft wel dat het beleggers aanspoort om te blijven investeren. België doet het momenteel nog beter. “En dat zelfs tegenover de Verenigde Staten, waar een systeem van kracht is dat gelijkaardig is aan het voorgestelde. Daar betaalt men belasting op de gerealiseerde meerwaarde en kan men de minwaarden aftrekken. Dat leidt tot zogenaamde ‘tax harvesting’ (de belastingen oogsten, red.).” Concreet betekent dat dat beleggers op het einde van het jaar hun totale meerwaardebelasting proberen drukken door bijvoorbeeld verlieslatende aandelen te verkopen. Nijsmans gelooft dat hier vergelijkbare praktijken de kop zouden opsteken indien het voorstel ingang zouden vinden.
Belastingvrije som en private vennootschappen
De vraag is natuurlijk wie er (relatief) het zwaarst getroffen zou worden door een meerwaardebelasting op aandelen. “Dat zal waarschijnlijk de middenklasse, de gewone werkende Vlamingen, zijn. De meer geprivilegieerde klasse zal de details van die belasting beter onder de loep nemen om zo weinig mogelijk te moeten betalen.”
De allerkleinste beleggers zouden wel gespaard worden door een belastingvrije som waarvan sprake was in het voorstel. “Het ging hier over 6.000 euro. Vanaf men meer dan pakweg 100.000 euro gespaard heeft, zijn we daar al. Denk daarbij niet alleen aan een effectenrekening, maar bijvoorbeeld ook aan pensioensparen of een groepsverzekering”, aldus Nijsmans.
De financiële adviseur vermeldt ook dat sommige potentiële regeringspartijen de wens koesteren om private vennootschappen te belasten. “Dat zou heel moeilijk worden, want hoe kan men immers de meerwaarde van een private vennootschap belasten ? De MR van Bouchez is, volgens wat ik hoor, veel druk aan het zetten om met dat idee komaf te maken. In dat geval zou de meerwaardebelasting misschien kunnen worden ontweken door allerlei beleggingen in een vennootschap onder te brengen.”
Kapitaalvlucht ?
Fiscale hervormingen beïnvloeden de gedragingen van burgers, dat is geen geheim. Ook bij een eventuele invoering van een meerwaardebelasting op aandelen zullen de coalitiepartners hier rekening mee moeten houden. “De echte rijken hebben eigendommen in het buitenland en kunnen dus gewoon verhuizen naar een land met een fiscaal gunstiger klimaat. We onderschatten het effect van het vertrek van die mensen, want het gaat om geld dat normaal gespendeerd zou worden in onze restaurants, bij onze garagisten, enzovoort.”
Nijsmans gelooft dat beleggen zelfs met een meerwaardebelasting nog voldoende aantrekkelijk zal blijven. “Het hangt natuurlijk wel af van de voorwaarden. In het begin was er sprake van indexatie, het aftrekken van minwaarde en zelfs even van vrijstelling bij herbelegging. Ook kosten aftrekken, een beurstaksvermindering en het verlagen van de roerende voorheffing stonden in het eerste voorstel. Met dergelijke voorwaarden blijft er zeker genoeg over voor beleggers.” In dat geval zou de belegger, zelf na betaling van een meerwaardebelasting, nog veel overhouden.
“Denk ook eens na wat het alternatief is”, zegt Nijsmans. “Geld op een spaarboekje plaatsen of in een staatsbon investeren, zal op termijn maar 1 tot 2 procent rendement opleveren. Zelfs als men 10 procent afhoudt van een gemiddeld langetermijnrendement van 6 procent op aandelen, gaat dat nog steeds maar om een vermindering van 0,6 procent. De wiskunde zegt dan dat aandelen nog steeds met voorsprong voordeliger zijn dan renteproducten.”
Wat te doen als de meerwaarbelasting er komt :
- Tax harvesting : verminder de belasting door op het einde van het jaar gedaalde of gestegen aandelen te verkopen om de totale belastbare winst te drukken
- Hou alle documentatie goed bij, zeker wanneer je in het buitenland belegt
- Hangmatbeleggen : wie bijvoorbeeld ETF’s koopt krijgt automatisch een verrekening van de winsten en verliezen van het aandelenpakket. Tax harvesting is hier niet nodig.
foto’s (c) Gazet van Hove .