De lijst met toevallige veiligheidsincidenten in Europa wordt wel zeer lang
NIEUWS – door Kasper Goossens – www.doorbraak.be .
Branden, moordcomplotten, sabotage, hacking… Europa wordt van binnenuit aangevallen, met van buitenaf gestuurde aanvallen. Rusland, who else ?
Met zijn 224 meter lengte, 32 meter breedte en een laadvermogen van dik 65.000 ton is de Yi Peng 3 een doodgewoon bulkschip, waarvan er wel duizenden rondvaren op de wereldzeeën. Sinds afgelopen zondag is het schip niet meer zo doodgewoon : het wordt ervan verdacht twee datakabels te hebben doorgesneden in de Oostzee. De Duitse overheid gaat alvast niet uit van een ongeval, maar van bewuste sabotage. De vinger wijst al snel naar Rusland. De afgelopen maanden tonen aan dat dat niet zonder reden is.
De Oostzee kwam de afgelopen jaren wel vaker in het nieuws. Het begon met de sabotage van de NordStream-pijplijnen in september 2022, waarvan de ware toedracht vandaag nog altijd niet is opgehelderd. Sinds de sabotage kregen de Verenigde Staten, Duitsland, Polen, Oekraïne, het Verenigd Koninkrijk en Rusland al de schuld van de sabotage, maar echt bewezen is geen enkele piste. Ook bij de meest valabele piste, die van de zeilboot met Oekraïense crew, vallen nog enkele vraagtekens te zetten.
Toeval bestaat niet
Een dik jaar later was het opnieuw prijs in de Oostzee. Een Chinees vrachtschip, de Newnew Polar Bear, slaagde erin met het anker de onderzeese gaspijpleiding Balticconnector en een kabel voor telecommunicatie te beschadigen. Volgens Chinees onderzoek was er geen kwaad opzet mee gemoeid. Tegelijk is het toch zeer opvallend dat nog eens een jaar later bijna exact hetzelfde gebeurde, verderop in de binnenzee.
De Yi Peng 3, een vrachtschip uit 2001, voer vanuit de Russische havenstad Oost-Loega richting Egypte, toen net onder haar in de Oostzee twee datakabels knakten. Toeval ? De ministers van Buitenlandse Zaken van de Weimar-driehoek (Duitsland, Polen en Frankrijk) lijken alvast te denken van niet; op 19 november publiceerden ze een gezamenlijk statement, waarin duidelijk staat : ‘Rusland valt systematisch onze Europese veiligheidsinfrastructuur aan’. Het incident in de Oostzee staat niet uitdrukkelijk vermeld, maar de timing, daags nadat dat nieuws bekend raakte, is wel veelzeggend.
De afgelopen jaren vonden nog een pak meer incidenten plaats die in de richting van Moskou wijzen. De brand in een hangar in het Verenigd Koninkrijk in maart, dat gebruikt werd om militaire steun naar Oekraïne te krijgen, was het eerste incident. Weinigen vermoedden toen wat er nog zou volgen. Zo vond in april 2024 een ontploffing plaats in de fabriek van het Britse defensiebedrijf BAE systems in Wales. Daar maakt het bedrijf munitie voor geweren, houwitsers, mortieren en tanks van het Britse leger.
Staalfabriek
Niet veel later, begin mei, werd een brand gesignaleerd in een staalfabriek van de Duitse defensiefabrikant Diehl. Westerse inlichtingenofficials wezen naar professionele saboteurs uit Rusland als de daders; het Duitse Bild berichtte destijds dat een buitenlandse inlichtingendienst Russische communicatie had onderschept en Duitsland op de hoogte had gesteld dat het van plan was brand te stichten in een fabriek.
In augustus moest een Duitse militaire basis naast de luchthaven van Keulen even op slot omdat een wacht een gat in het hek had gevonden naast de waterzuiveringsinstallatie. Een meting leverde vreemde waarden op in het water, en alweer ging de vinger richting Rusland. De luchtmachtbasis speelt een grote rol in het transport van Oekraïense soldaten die in Europa worden getraind. Dezelfde dag vond een veiligheidsincident plaats op de NAVO-basis in Geilenkirchen, nog geen 80 kilometer verderop.
Nederlandse baby’s kijken propaganda
Eind oktober was het opnieuw de beurt aan BAE Systems; dit keer brak er ‘s nachts brand uit op de scheepswerf in Barrow-in-Furness, waar men bouwt aan de Astute-klasse nucleaire onderzeeboten, die aangedreven worden door twee nucleaire reactoren. Twee werknemers moesten naar het ziekenhuis na rookinhalatie. Enkele dagen nadien kwam aan het licht dat Rusland nog een ander soort sabotage beraamde : in juli ontploften pakketjes in de logistieke centra van DHL in Leipzig in Duitsland en Birmingham in het Verenigd Koninkrijk. Ook Rusland, zo bevestigen westerse officials aan de Wall Street Journal.
De pakketjes, die bestonden uit elektrische massagetoestellen die een brandbare stof op basis van magnesium bevatten, werden gezien als tests, om later ook bompakketjes op transatlantische vluchten te steken, zo zeggen de officials. Poolse autoriteiten slaagden erin vier mensen te arresteren die betrokken waren bij het plot.
Zo goed als elke westerse inlichtingendienst heeft ondertussen een waarschuwing uitgestuurd voor Russische sabotage. Ook op 22 november nog eens, toen Amerikaanse inlichtingenofficials de defensie-industrie waarschuwde. Rusland benadert lokale criminelen om de vuile werkjes op te knappen, schrijven ze in een openbaar bulletin. En de Russische inspanningen gaan verder dan puur sabotage.
Zo stond een man in oktober vorig jaar foto’s te nemen van een Amerikaanse tank in een Duits dorpje waar Oekraïense soldaten werden getraind. Ook dat onderzoek leidde al snel naar Rusland. Net zoals het onderzoek naar de geplande moordaanslag op Armin Papperger, de CEO van de Duitse tankfabrikant Rheinmetall. Overheidsofficials noemen het complot zelfs ‘één in een lijst van Russische plannen om toplui van de Europese defensie-industrie om te brengen’.
En het kwartier aan Russische oorlogspropaganda, dat de jonge kijkertjes van het Nederlandse BabyTV te zien kregen, dat was ook geen toeval. BabyTV loopt via satellieten van het Franse Eutelsat, net zoals 6.557 andere zenders over de hele wereld, waaronder ook verschillende Oekraïense. Onderzoek van ‘Nieuwsuur’ legde bloot dat Rusland in totaal zes Europese satellieten wist te hacken, waaronder vijf van Eutelsat.
De Russische propaganda was dus vooral bedoeld voor de kijkers van Oekraïense zenders, de jonge kijkertjes van BabyTV waren ‘nevenschade’. En hoewel dit eerder onschuldig was, liepen via de andere satellieten wel gevoelige communicatie van overheden, maar misschien ook wel van Europese strijdkrachten.
Op maatschappij gerichte oorlogsvoering
De lijst is lang, en de lijst aan zaken die geen media-aandacht kregen of konden voorkomen worden door inlichtingendiensten is wellicht nog veel langer. Dat de vingers naar Rusland wijzen is geen toeval uiteraard; binnen de militaire inlichtingendienst GROe heeft het zelfs een speciale eenheid (Unit 29155 genoemd) die zich specialiseert in moordaanslagen in het buitenland en allerhande activiteiten die erop gericht zijn Europese landen te destabiliseren.
Dit concept wordt door ex-kolonel Roger Housen in zijn nieuwste boek ‘Geen vrede zonder wapens’ de ‘op maatschappij gerichte oorlogsvoering’ genoemd; een concept waarvoor tot op het hoogste niveau van de militaire piramide binnen de NAVO wordt gewaarschuwd. Tijdens een interview met Humo schuift hij de journalist twee A4-papieren vol Russische aanvallen op tafel, gaande van de hacking van onze overheidsdiensten en cyberaanvallen tegen ziekenhuizen tot het verspreiden van fake news en het inschepen van migranten naar Wit-Rusland, om ze daar manu militari richting de grens met Polen te drijven.
Sabotage, spionage, moordaanslagen, het ondermijnen van democratische instellingen, het beïnvloeden van verkiezingen, lawfare; het zijn allemaal tools die het Kremlin benut om het Westen te verzwakken, en vandaag vooral de westerse steun aan Oekraïne te doen afnemen. Housen waarschuwt, net als tal van andere actieve en gepensioneerde militairen, dat onze democratie in gevaar komt. Ondanks al die waarschuwingen lijkt men, zeker in België, nog niet echt wakker geschud.
Kasper werkt sinds oktober 2021 als freelance journalist. Hij schreef al voor verschillende media, waaronder Business AM, Marineschepen.nl en Het Nieuwsblad. Als journalist specialiseerde hij zich in defensie en geopolitiek. Kasper studeerde Journalistiek aan de Arteveldehogeschool in Gent.
foto’s (c) Gazet van Hove .