Van uw correspondent, niet op de première
COLUMN – door Johan Sanctorum – www.doorbraak.be .
Paul Jambers in De Zevende dag over zijn film ‘BDW Politiek Beest’.
Bij de docu-film van Jambers over BDW blijft de vraag hangen waar de N-VA als ‘republikeinse partij’ nu eigenlijk nog voor staat.
Wie nog niet genoeg heeft aan de dagelijkse passages van Bart De Wever op TV en in de dagbladen, kan nu ook zijn hartje ophalen met de docu ‘BDW Politiek Beest’ van Paul Jambers, die momenteel in Kinepolis loopt.
De film doet het qua belangstelling behoorlijk goed. Naar ik lees is het een ‘eerlijk en scherp portret van een politicus pur sang’. Maar dan toch ook een politicus die zich, naast zijn drukke agenda en talloze al dan niet gewilde contacten met de persmeute, tien (!) jaar laat schaduwen door een hectische reportagemaker, bijna tot in de slaapkamer. Neen, als zijn vrouw om een knuffel vroeg moest de camera even uit. Dixit Veerle : ‘Al meer dan 20 jaar betaalt ons gezin de prijs voor z’n carrière’. En dan nog die Jambers-achtervolging er bovenop.
Personencultus
Het samengaan van de ondertussen 79-jarige Paul Jambers en Bart De Wever stond in de sterren geschreven: dé Vlaamse goeroe van de betere sensatiejournalistiek, en hét binnenlandse politieke zwaargewicht van het laatste decennium. Jambers kiest zijn onderwerpen en zet ze in de schijnwerpers, maar altijd om als vedettereporter mee in de roem te delen. In feite is het zijn show, die dit keer zowaar een heuse galapremière met rode loper kreeg, in aanwezigheid van al wie in Vlaanderen wereldberoemd is.
De N-VA is De Wever, geen enkele politieke partij in het na-oorlogse Vlaanderen en België was ooit zo verbonden met zijn leider. We moeten al teruggaan naar het Rex van Léon Degrelle
Hoe hij dat praktisch heeft gerealiseerd, tien jaar in de voetstappen van de N-VA-voorzitter lopen, ondertussen de wereldzeeën met zijn boot bevaren en zijn kookboeken schrijvende vrouw Pascale Naessens soigneren, vraag het me niet. Sommige mensen vertonen een bovenmenselijke elasticiteit en kunnen op verschillende plaatsen tegelijk worden waargenomen. Reden waarom hij in 2017 de Carrièreprijs kreeg van de door hemzelf opgerichte Vlaamse Televisie Academie.
Ruikt zo’n biografische film over een actieve politicus niet een beetje naar personencultus? Natuurlijk wel. Zoals alle machtspolitici is Bart De Wever een ijdeltuit die wel geregeld sarcastisch uitvaart tegen journalisten, maar ook niet zonder kan en dat heel goed weet. De film is in het VTM-biotoop ontstaan, maar Jambers rook dat er méér in zat dan een documentaire, namelijk het portret van een politiek alfadier dat zijn partij met vaste hand leidt. Dat roept onvermijdelijk historische vergelijkingen op. De N-VA is De Wever, geen enkele politieke partij in het naoorlogse Vlaanderen en België was ooit zo verbonden met zijn leider. We moeten al teruggaan naar het Rex van Léon Degrelle.
Deze dominantie staat uiteraard niet los van de particratie, en het feit dat partijvoorzitters in ons politieke landschap zo’n grote rol spelen. Ze zijn zowat God binnen hun partij, bepalen de interne pikorde, elimineren stoorzenders, beslissen wie minister wordt, onderhandelen de regeringsformatie. De koning weet waar hij moet beginnen en eindigen bij zijn consultaties.
Reformvehikel
Het is ook in die optiek dat De Wever zich periodiek als een Caesar laat kronen, zie de recente vertoning op de verkiezingsavond van 13 oktober, met zijn zoon die een adelaarsstandaard torste. Voor buitenstaanders grotesk, voor de militanten hartverwarmend. Maar binnen het Vlaams-nationalisme wordt er met wenkbrauwen gefronst over de ideologische vaagheid die achter deze personencultus steekt. Is de N-VA nu eigenlijk nog een Vlaams-republikeinse partij, of een Vlaams-Belgisch reformvehikel, vraagt professor Bart Maddens zich luidop af.
De partij en zijn leider hebben in vier jaar federaal regeren België niet veranderd, laat staan afgebouwd. Het is andersom: België heeft de koers van de N-VA bijgestuurd tot pure machtspartij
De door de media opgebouwde reputatie van de ‘geniale strateeg’ heeft een dubbele bodem: strategie waartoe en waarheen? We tellen tien jaar terug, de tijdsspanne dat Jambers BDW volgde, en komen uit in 2014, het jaar dat de N-VA een historische verkiezingszege behaalde, onder het motto ‘Geen regering zonder confederalisme’. Om vervolgens in een regering Michel-I te stappen die heel het communautaire luik in de welbekende diepvries stopte, waar het eigenlijk nooit meer is uit geraakt.
Het bange vermoeden, dat Macht ook hier idealen erodeert en politici in constante overlevingsmodus dwingt, bekruipt nogal wat stamboekflaminganten, waar BDW overigens geregeld smalend over doet. Helaas, de partij en zijn leider hebben in vier jaar federaal regeren België niet veranderd, laat staan afgebouwd. Het is andersom: België heeft de koers van de N-VA bijgestuurd tot pure machtspartij.
Colloque singulier
De goede contacten tussen koning Filip en Bart De Wever typeren deze evolutie. Naar het schijnt klikt het ook wel persoonlijk tussen beiden, en hebben ze begrepen dat ze een overlevingsstrategie gemeenschappelijk hebben. Filip heeft zich na een harkerige beginperiode goed laten omringen en is doorgegroeid tot een postmodern monarch met zin voor flexibiliteit. De Wever was ooit een onpraktische academicus die een partij met één verkozene bestuurde, en is via dezelfde soort flexibiliteit uitgegroeid tot dé kannibaal van het Vlaamse partijlandschap.
Het visceraal conservatisme van de N-VA-voorzitter, die in Latijnse spreuken spreekt en dweept met de anti-verlichtingsdenker Edmund Burke, komt de agenda van het hof tegemoet
In feite gaan beiden voor een opfrissing van de Belgische constructie. Voor Filip moet het reformproces uitmonden in de gedroomde multiculturele modelstaat, voor BDW in een rechts-liberale technocratie met een degelijke boekhouding, die het Vlaams-nationalisme alleen nog gebruikt als een electoraal narratief. Beide perspectieven zijn perfect compatibel.
Het visceraal conservatisme van de N-VA-voorzitter, die in Latijnse spreuken spreekt en dweept met de anti-verlichtingsdenker Edmund Burke, komt de agenda van het hof tegemoet. Vanzelfsprekend moet daarvoor de separatistische boeman Vlaams Belang voorgoed in de woestijn verdwijnen. Ik zou eens een vlieg willen zijn om te weten wat de vorst en de partijvoorzitter daarover te zeggen hebben in hun colloque singulier. Maar daar mag Jambers niet filmen, en zo blijven koffiedik kijkende bespiegelingen als deze column toch nog hun zin hebben.
‘BDW Politiek Beest’ : nog in de Kinepolis-zalen tot 25/11.
foto’s (c) Gazet van Hove .