door Angélique Vanderstraeten in ’t Pallieterke .
De staatsbank Belfius weigert kredieten te verlenen aan de Waalse stad Bergen. Hier en daar wordt beweerd dat dat te maken heeft met de intrede van de neocommunisten van PVDA/PTB in het stadsbestuur. Is hier sprake van een ‘economisch cordon’ ? Dat klopt niet. Belfius moet gewoon opletten dat het zich niet te veel blootstelt aan armlastige Franstalige overheden op verschillende niveaus.
Meer dan 300 miljoen euro. Dat is de schuld van de stad Bergen. Het PS-bastion heeft dringend geld nodig en dan wordt in eerste instantie gekeken naar Belfius als opvolger van het Gemeentekrediet en het ter ziele gegane Dexia, de klassieke financier van de lokale overheden. Maar vorige week raakte via de Franstalige zakenkrant L’Echo bekend dat Belfius weigert om Bergen de nodige kredieten te verlenen. Bij sympathisanten van de Franstalige socialisten was al vlug te horen dat hier politieke motieven achter zaten. Een vermoeden dat ook in een aantal persartikels werd geventileerd. De voormalige rechter, logefiguur en PS-kandidaat Luc Hennart verklaarde op nieuwszender LN24 dat “er wel een aantal telefoontjes zullen zijn geweest richting Belfius-directie”. Lees : MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez zou druk hebben gezet op Marc Raisière, de topman van de bank, waarvan bekend is dat hij liberale sympathieën heeft.
Als Bouchez effectief druk zou hebben uitgeoefend, dan snijdt hij in zijn eigen vlees
Geen geld bij communistisch bestuur
Bouchez zou volgens complotdenkers geprobeerd hebben om de kredietlijnen naar Bergen stop te zetten omdat MR naast de deelname aan het stadsbestuur heeft gegrepen. Als argument zou kunnen worden aangehaald dat de neocommunisten van PTB/PVDA tot het stadsbestuur toetreden. Dat was in het debat ook te horen : Belfius zou besloten hebben een ‘economisch cordon sanitaire’ rond de PTB op te trekken. Het is dan een signaal naar de politieke partijen : een coalitie vormen met communisten betekent dat men geen geld meer krijgt. Met als argument dat zo’n stadsbestuur nooit de tering naar de nering zou zetten, meer nog, de uitgaven enkel doet toenemen. Een stelling die hier en daar ook in de Vlaamse pers werd overgenomen. Twee jaar geleden zou Belfius trouwens de Waalse regering-Di Rupo hebben gewaarschuwd : als de PTB er aan de macht komt, wordt het beleid van definanciering van het Waals Gewest herzien.
Het sluiten van de kredietlijnen richting Bergen en co staat los van de politieke coalities
Klopt dat verhaal van politieke druk om tot een economisch cordon te komen ? Het antwoord is neen. En daar zijn verschillende argumenten en bewijzen voor.
Om te beginnen beperkt de weigering om een lokaal bestuur te financieren zich niet tot Bergen. Ook Luik en Charleroi staan op de ‘zwarte lijst’ van Belfius. Als Bouchez effectief druk zou hebben uitgeoefend, dan snijdt hij in zijn eigen vlees, want Luik – dat met een schuld van 1 miljard euro overigens ook quasi failliet is – wordt momenteel bestuurd door de PS én de MR.
Oxygène-plan
Het njet van de staatsbank moet breder worden gezien. Er zijn 27 Waalse gemeenten die in slechte papieren zitten. Daarom lanceerde de vorige Waalse regering het Oxygène-plan (Zuurstof-plan) om hen te helpen. Sinds 2021 wordt gezocht naar 356 miljoen euro voor de financiering van de lokale overheden. De banken stonden lange tijd weigerachtig om veel geld vrij te maken. Enkel ING bleek aanvankelijk bereid om de nodige kredieten te verlenen en sloot daarbij zeven steden uit : Luik, Charleroi, Bergen, Ath, Namen, La Louvière en Verviers. Die laatste vier wil Belfius wel financieren. Maar Luik, Bergen en Charleroi niet.
Dat is ingegeven door economische motieven. De situatie is zo dramatisch dat Belfius weinig zin heeft zich hieraan te verbranden, omdat er inderdaad twijfel bestaat over de terugbetalingscapaciteit. Dat staat los van welke partijen er in het bestuur zijn opgenomen. Al is het risico op wanbetaling met neocommunisten aan het roer (zou ik naar het einde van de zin verplaatsen) inderdaad groter. En banken maken nu eenmaal risicoanalyses die weliswaar financieel geïnspireerd zijn.
Maar de belangrijkste reden waarom Belfius op de rem staat, is haar nu al grote blootstelling aan openbare besturen. Naar verluidt bedraagt het totaal aantal kredieten van de staatsbank aan overheden allerhande 24 miljard euro. Dat bedrag zegt op zich niets, maar daar zijn grenzen aan. Net als alle banken is Belfius onderworpen aan de controle van de Europese Centrale Bank (ECB) in Frankfurt.
Welnu, nog voor de gemeenteraadsverkiezingen zouden er vanuit de ECB al waarschuwingen gestuurd zijn dat Belfius niet te veel extra kredieten zou moeten verlenen aan armlastige lokale besturen. Want als dat geld niet of onvoldoende wordt terugbetaald, komt een bank zelf in de problemen.
Overheidssteun
Het is wat technisch, maar een balans van een bank moet ergens een evenwicht zoeken. Tegenover die kredieten moeten ook voldoende buffers of reserves staan. Dat Belfius hier voorzichtig is, is logisch. Het kan niet genoeg herhaald worden : het sluiten van de kredietlijnen richting Bergen en co staat los van de politieke coalities.
Uiteraard zou men het argument kunnen gebruiken dat hier geen groot risico bestaat, aangezien een staatsbank altijd kan ‘gesteund’ worden door de overheid. Bovendien bestaat de mogelijkheid dat steden en gemeenten met financiële problemen ondersteund worden door hogere overheden. In dat laatste geval zou het Waals Gewest tussenkomen om bijvoorbeeld Bergen van de nodige middelen te voorzien.
Alleen zit de Waalse regering – net als de andere dominant Franstalige regeringen – in grote financiële problemen. Zij kunnen die steden niet rechtstreeks helpen. Als er toch een reddingsboei wordt gegooid, dan zal die komen van de federale overheid. Maar men moet dan goed beseffen wat dat betekent : Vlaanderen zal betalen voor het wanbeleid van de Waalse gemeenten.
Een andere optie is dat Belfius meer buffers aanlegt om zo de nodige middelen te hebben om de lokale besturen te herkapitaliseren. Maar als staatsbank moet ze daarvoor geld halen bij de belastingbetaler. En dat is vooral de Vlaming. De beslissing van Belfius om geen kredietlijn meer te openen, is dus gezond bancair beleid.
foto’s (c) Gazet van Hove .