NIEUWS – door Hans Brockmans – www.doorbraak.be .
Ambtenaren krijgen wel een hoger pensioen dan zelfstandigen en werknemers, maar nemen een relatief kleine hap uit de begroting.
‘Niet de ambtenaren, maar de zelfstandigen en de werknemers nemen de grootste hap in de pensioenen die de overheid uitkeert’, zegt professor Overheidsfinanciën Herman Matthijs (UGent). De pensioenen van de ambtenaren kosten de schatkist in 2024 24 miljard euro; die van de werknemers en zelfstandigen 41 miljard, zo blijkt uit de toelichting van de begroting van 2024.
Wel hebben de ambtenaren relatief hogere pensioenen, omdat die worden berekend op het inkomen dat ze de laatste tien jaar van hun carrière verdiend hebben. Bij zelfstandigen en werknemers wordt rekening gehouden met het inkomen over de hele carrière.
‘De keerzijde van het hogere pensioen is dat ambtenaren wel verplicht zijn tot hun 65 of 66 te werken’, redeneert Matthijs. ‘Alleen militairen, politiemensen en een deel van het treinpersoneel kan op 60 jaar of vroeger met pensioen gaan. Maar heel wat gepensioneerde werknemers gingen soms al op hun 50 met brugpensioen. Zij kosten de overheid vandaag handenvol geld.’
Stijgende ziektekosten
Matthijs voorspelt dat de ziektekosten snel boven de pensioenuitgaven zullen uitstijgen . ‘Nu al betaalt het Riziv elk jaar 43,5 miljard kosten terug en worden 14 miljard uitkeringen betaald’, berekent hij. ‘Onder de regering-Michel werden heel wat oudere werknemers uit de werkloosheid geweerd en verplicht op ziekteverlof gestuurd.’
Zelfstandigen en werknemers krijgen tot hun pensioen trouwens een uitkering bij ziekte. Een ambtenaar die meer dan een aantal ziektedagen opneemt, wordt op disponibiliteit gesteld. Na twee jaar ziekte valt hij dan terug op 60 procent van de brutowedde. Matthijs : ‘Dat leidt tot drama’s voor mensen op jonge leeftijd.’
Van repartitie naar kapitalisatie
Matthijs zegt dat de hoge pensioenlast van de overheid kan verminderd worden door geleidelijk over te schakelen van een repartitie- naar een kapitalisatiesysteem. Nu worden pensioenen betaald met het belastinggeld dat vandaag geïnd wordt (repartitie). Met een kapitalisatiesysteem worden de pensioenen betaald uit een fonds met afdrachten uit het loon, die belegd worden.
‘Wij zijn ongeveer het enige land, dat dit niet doet’, verdedigt Matthijs. ‘Maar daar wordt niet over gerept tijdens de onderhandelingen. Het alternatief : de pensioenen inkrimpen met 10 procent. Dat durft niemand. Of mensen die twee jaar ziek zijn, verplichten om naar het OCMW te gaan. In dat geval zullen de Brusselse en de Waalse gemeentebesturen opdraaien voor die kosten, die nu de federale overheid belasten. Dat zie ik ook niet gebeuren. Het goede nieuws is dat het leger aan zieken snel zal doodvallen en ze de overheden dan niets meer kosten.’
Hans Brockmans is jurist. Hij werkte van 1988 tot 2023 bij het economische magazine Trends. Hij was drie keer genomineerd en twee keer laureaat van de persprijs van het Gemeentekrediet/Dexia. Hij kreeg ook de Citi Journalistic Excellence Award voor de financiële en economische berichtgeving. Hij was lang actief in het bestuur van de beroepsvereniging VVJ.
foto’s (c) Gazet van Hove .