redactie Politiek ’t Pallieterke .
Er is nog altijd enig voorbehoud, maar het ziet er dus naar uit dat tegen Kerstmis een nieuwe federale regering aan de slag zal gaan. Nu beperken de discussies zich – gelukkig maar – nog altijd tot de inhoud, maar al snel zal gesproken worden over de verdeling van de ministerposten. We wagen ons zelf hier al aan een – weliswaar beredeneerde – gok.
Over het premierschap van N-VA-voorzitter Bart De Wever bestaat eigenlijk geen discussie meer. Voor de rest ligt veel, zo niet alles open. Om te proberen raden welke politicus minister wordt, is het eerst noodzakelijk na te gaan hoeveel ministerposten elke partij kan opeisen. Op basis van de machtsverhoudingen na de verkiezingen van juni kan men ervan uitgaan dat drie van de zeven Vlaamse ministerposten – los van de premier – naar de N-VA gaan, twee naar Vooruit en twee naar cd&v. Aan Franstalige kant zijn er maar twee partijen – de liberale MR en de centristische Les Engagés – en die zullen wellicht respectievelijk vier en drie excellenties leveren.
Jan Jambon als minister van Begroting – België moet miljarden euro’s besparen – is realistisch
In theorie bestaat er nog een mogelijkheid om daar een reeks staatssecretarissen aan toe te voegen, maar er zijn twee elementen die maken dat die kans eerder klein is. Ten eerste is deze regering een besparingsregering en het zou een slecht signaal zijn richting de bevolking om een pak extra postjes te creëren. Tweede element : zo’n groep staatssecretarissen werd zeer vaak benoemd omdat een regering uit een rist partijen bestond, zoals de zeven van Vivaldi. Nu is het aantal coalitiepartijen – vijf – naar Belgische normen relatief beperkt.
Een verrassing bij de N-VA ?
De ministers zelf dan. Bij de N-VA lijkt er al één zekerheid : Theo Francken op Defensie. Dat zou de verschillende coalitiepartijen niet slecht uitkomen. Francken staat bekend voor zijn straffe uitspraken en zo iemand kan binnen een regering al snel voor de nodige spanningen zorgen. Gezien de internationale geopolitieke situatie, is de kans echter groot dat Francken vaak in het buitenland zal verblijven en zich dus wat minder met de nationale politiek zal bezighouden.
Jan Jambon is ook een certitude op een zwaar departement, maar de vraag is welke post precies. Binnenlandse Zaken kent hij uit de periode 2014-2018, maar zou – zoals we verder zullen zien – aan iemand anders toekomen. Een zwaar departement als Justitie is een optie, maar Jambon is een informaticus, geen jurist. Misschien zijn overheidsbedrijven iets voor hem, zeker omdat hier nood is aan goed bestuur en omdat bepaalde overheidsparticipaties zullen verkocht worden. Alleen is dat als departement niet echt iets dat politiek zwaar weegt.
Een rol als minister van Begroting – België moet miljarden euro’s besparen – is realistischer. En wie weet moet Jambon ‘institutionele hervormingen’ voorbereiden, om een term uit het Wetstraatees te hanteren. Een andere optie is dat een aantal bevoegdheden – werk en volksgezondheid – aparte ministers krijgen aan beide kanten van de taalgrens. Dat kan de verdeling van de posten vergemakkelijken en is een voorafname op een latere staatshervorming.
Premierschap van Bart De Wever niet ter discussie
Het blijft dus voor een deel gissen en dan zijn we nog niet bij de derde N-VA-minister. Dat zou wel eens een verrassing kunnen zijn. Eerst moeten we wel de optie vermelden dat voormalig minister van Financiën en huidig Europees Parlementslid Johan Van Overtveldt in de regering aantreedt, in dat geval als minister van Begroting. Het is bekend dat hij de pen vasthield bij verschillende ‘supernota’s’ van Bart De Wever en bij de recentste onderhandelingen over de begrotingstabellen schoof ook hij mee aan. Een ministerschap voor één of maximum twee jaar is een optie. Gebeurt dat niet, dan kan de N-VA een onverwachte naam naar voor schuiven die niet direct uit de partij zelf hoeft te komen.
En zo goed als zeker bij Vooruit
Een verrassing zal er zo goed als zeker komen wanneer de twee Vooruit-ministers bekend worden gemaakt. Frank Vandenbroucke, tijdens de onderhandelingen een voorstander van een hervormingsbeleid, lijkt een certitude. Conner Rousseau speelt als partijvoorzitter graag op de verrassing en wil door zijn obsessie voor media-aandacht wellicht een ‘wit konijn uit de hoed toveren’. Zelf zien insiders hem niet tot de regering toetreden.
Dat is eveneens het geval voor cd&v-voorzitter Sammy Mahdi. Wat de christendemocratische ministers betreft, heb je een quasi onvermijdelijke verlenging van Vincent Van Peteghem op Financiën, al was het maar om iets dat op een fiscale hervorming lijkt, door te voeren. Annelies Verlinden schuift bij de onderhandelingen mee aan tafel en lijkt eveneens een certitude. Maar dan misschien op Financiën en niet langer op Binnenlandse Zaken ?
Tweetalige ministers zijn in het voordeel
Er doet immers al een tijd het gerucht de ronde dat de Franstalige partijen van oordeel zijn dat zij nu eens Binnenlandse Zaken mogen bestieren. Alleen : we zijn anno 2024 en op zo’n post moet iemand zitten die tweetalig is. Ten tijde van de regering-De Croo had MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez graag die rol op zich genomen, maar hij kreeg het signaal – ook van PS-voorzitter Paul Magnette – dat dit een ministerschap was dat enkel aan een tweetalige kon toekomen. Voor Bouchez blijft Binnenlandse Zaken een droom, want hij zou zich dan profileren als ‘superflik’ naar analogie met zijn Franse voorbeeld Nicolas Sarkozy, die voor zijn presidentschap in 2007-2012 als minister van Binnenlandse Zaken zeer populair werd.
Een naam die wél realistisch lijkt voor de functie, is die van Les Engagés-voorzitter Maxime Prévot. Hij wordt zo goed als zeker minister in de volgende regering. Is het niet op Binnenlandse Zaken, dan misschien op Sociale Zaken, want de Franstalige centristen staan wantrouwig tegenover besparingen in de gezondheidszorg. De tweetalige Jean-Luc Crucke lijkt ook op weg naar een federale post, net als de Luikse Vanessa Matz, vaak aanwezig tijdens de regeringsonderhandelingen.
Een Bouchez-theater
Als Bouchez Binnenlandse Zaken niet krijgt, zal hij voor zichzelf een andere belangrijke post opeisen. Het is bekend dat Bart De Wever hem graag in de regering wil, zodat er minder schoonmoeders-partijvoorzitters zijn om de regering het leven zuur te maken. Je zou kunnen denken dat de MR-voorzitter de diplomaat Bernard Quintin op Buitenlandse Zaken zet om dan zelf de post over te nemen. Maar met die functie zit je te vaak in het buitenland en kan je je op nationale thema’s als fiscaliteit minder profileren.
Maar goed, Bouchez houdt van theater en er is altijd een verrassing in de maak. Zekerheid is wel dat David Clarinval opnieuw minister wordt. Over een terugkeer van Sophie Wilmès of zelfs van Charles Michel bestaan vooral twijfels.
foto’s (c) Gazet van Hove .