NIEUWS – door Filip Michiels – www.doorbraak.be
‘Die meerwaardebelasting is op dit moment echt een nachtmerrie’, evalueert Ivan Van de Cloot de pro’s en contra’s van het regeerakkoord.
De nieuwe regering zet voluit in op socio-economische hervormingen om dit land opnieuw min of meer op de rails te krijgen. Maar gaan de maatregelen die nu voorliggen ook ver genoeg ? Econoom Ivan Van de Cloot (Stichting Merito) blijft behoorlijk sceptisch, maar wijst daarvoor vooral met een beschuldigende vinger naar de puinhoop die de vorige regeringen nalieten.
Bart De Wever zet met deze regering ook zijn eigen politieke geloofwaardigheid én de toekomst van zijn partij op het spel. Is het glas voldoende gevuld om dat risico te rechtvaardigen ?
Ivan Van de Cloot : ‘Dat zal niet zozeer afhangen van het regeerakkoord zelf, maar wél van wat er de komende maanden en jaren zal gebeuren. Staat er binnen deze regering iemand op die de volgende jaren alles wat niet-links is zoveel mogelijk zal trachten te saboteren, dan stevenen we af op jaren van gestook. Dit gezegd zijnde : ik pleit ook verzachtende omstandigheden voor Bart De Wever. Veel van wat nu in het regeerakkoord staat, komt twintig jaar te laat, dat is uiteraard niet zijn fout.’
‘Bovendien moet hij ook spelen met de kaarten die hij toegeschoven kreeg. Pakweg de meerwaardebelasting is er alleen maar gekomen om ook Vooruit mee in het bad te trekken. Op communautair vlak is de spoeling natuurlijk héél dun, al staat in de tekst wel duidelijk ingeschreven dat de premier zelf hierin stappen kan zetten naar 2029 toe én daarvoor ook een budget krijgt. De Wever heeft dus lessen getrokken uit de ervaringen met de Zweedse regering, waar iemand als Kris Peeters (CD&V) de boel constant saboteerde.’
Er was geen echt alternatief – tenzij een coalitie met Vlaams Belang – en dus kon Vooruit de rechtse partijen deze meerwaardebelasting ook doen slikken
De allerbelangrijkste opdracht van deze regering is om de rampzalige financiële toestand van dit land enigszins recht te trekken. Toch stipuleert het regeerakkoord nadrukkelijk dat die inspanningen meer dan één legislatuur zullen eisen. Gaat dit akkoord dan wel voldoende ver ?
‘Laat ons daar heel duidelijk over zijn : het enige publiek dat met deze begrotingsparagrafen wordt gediend is de Europese Commissie. Dit moet net volstaan om van de Commissie groen licht te krijgen, die ambtenaren hebben een formele toezegging op papier nodig. Van hen moet je niet verwachten dat zij ook het bredere plaatje zullen bekijken, ze stellen zich tevreden met het engagement om tegen 2030 naar een begrotingstekort van 3 procent te gaan.’
‘Los daarvan is het juist dat deze regering op begrotingsvlak echt een stevige bocht maakt en het zelfdestructieve pad van de Vivaldi-regering verlaat, maar de echte engagementen zitten uiteraard in de begrotingstabellen. En net daar zit altijd veel lucht in, onder meer wanneer het over de geschatte terugverdieneffecten gaat. Het staat bijna in de sterren geschreven dat er de komende jaren nog extra maatregelen nodig zullen zijn.’
De globale belastingdruk verhoogt niet, maar er komt wel een ‘solidariteitsbijdrage’ voor meerwaarden op aandelen en crypto’s, een meerwaardebelasting dus. Een verdedigbare keuze om Vooruit mee aan boord te krijgen ?
‘Er was geen echt alternatief – tenzij een coalitie met Vlaams Belang – en dus kon Vooruit de rechtse partijen deze meerwaardebelasting ook doen slikken. Bart De Wever heeft eerder voor evolutie dan voor revolutie gekozen, maar we moeten goed beseffen dat dit land voor het levensnoodzakelijke economische herstel ondernemers en kapitaal nodig heeft. In die optiek heb je dus een politiek akkoord nodig dat inzet op risicokapitaal en ondernemerschap. Het allerlaatste wat je dan moet doen, is een meerwaardebelasting invoeren.’
‘En let we l : het gaat in dit geval ook niet over een symbolische maatregel. Vooruit heeft geëist dat die belasting ook echt een bepaalde opbrengst oplevert. Gebeurt dit niet of onvoldoende, dan steven we de volgende jaren – zeker in dit land – af op een verhoging van het nu voorliggende belastingtarief van 10 procent. Dit is in mijn ogen een nachtmerrie, en totaal niet meer te vergelijken met wat er vorige zomer nog op tafel lag tijdens de onderhandelingen. Toen ging het immers nog om een meerwaardebelasting waarbij ook de verliezen op aandelentransacties verrekend konden worden én overdraagbaar waren. Dat is nu niet meer het geval, en Georges-Louis Bouchez heeft in deze zijn hand dus overspeeld.’
Vakbonden die nu oproepen om te gaan betogen, doen dus aan volksverlakkerij en dienen daarbij niet de belangen van hun achterban
Er was de voorbije maanden ook heel veel te doen rond de pensioenhervormingen. Dit regeerakkoord voorziet nu dat de pensioenstelsels voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren op termijn geharmoniseerd zullen worden en dat bepaalde voorkeursbehandelingen – bijvoorbeeld voor ambtenaren of treinbestuurders – moeten verdwijnen. Zal dit volstaan om onze pensioenen te redden ?
‘Ik vrees van niet : alle hervormingen worden zo ver gespreid in de tijd, dat ze bijna een slag in het water zijn. Het lijkt er sterk op dat deze regering de budgettaire ambities rond de pensioenen heeft opgegeven. Wat men nu wél doet, is stappen zetten om op termijn bij een coherent pensioensysteem uit te komen, door een hele rist wankele constructies uit het verleden geleidelijk af te bouwen. Maar de streefdatum hiervoor is pas 2062. Het is nu aan de politiek om de consequenties hiervan ook correct aan de burger uit te leggen.’
‘Laat u niets wijsmaken door vakbonden die het nu laten uitschijnen alsof uw pensioen zal worden afgebouwd. Alleen de mensen die na 2062 de arbeidsmarkt zullen betreden, gaan deze maatregelen echt ten volle voelen. Voor ambtenaren bijvoorbeeld wordt het pensioen vanaf 2027 niet langer berekend op de laatste tien carrièrejaren, maar schuift men vanaf dat jaar telkens met één jaartje op : elf jaar, twaalf jaar, enzovoort, om pas in 2062 op een berekening over de volledige duur van de carrière uit te komen. Vakbonden die nu oproepen om te gaan betogen, doen dus aan volksverlakkerij en dienen daarbij niet de belangen van hun achterban. Ze spelen een puur politiek spel.’
Op vlak van arbeidsmarktbeleid lijkt deze nieuwe regering echt stevig door te pakken. De werkloosheidsuitkeringen worden beperkt in de tijd en worden degressief, terwijl het verschil tussen een uitkering en de minimumlonen dan weer gaat stijgen ?
‘Die beperking in de tijd is effectief een cruciale doorbraak. Daarnaast zullen de uitkeringen minder snel de hoogte in gaan dan de lonen, waardoor werken aantrekkelijker wordt dan niet-werken. Ook dat is een belangrijke verwezenlijking. Tegelijk maakt ook deze regering zich opnieuw sterk naar 80 procent werkzaamheidsgraad te zullen evolueren, maar gezien de situatie in Wallonië en Brussel zou dat opnieuw whisful thinking kunnen blijken. Een andere pijnlijke vaststelling is dat ook de index volledig buiten schot blijft. Net daardoor staat de werkgelegenheid momenteel in heel veel bedrijven onder druk. Ook dit rijmt dus niet echt met de ambitie om de werkzaamheidsgraad de hoogte in te jagen.’
foto’s (c) Gazet van Hove .