door Karl Van Camp in ’t Pallieterke .
Dit land staat aan de rand van de afgrond. Financieel en economisch staan alle knipperlichten op oranje. Dit land heet België en de oorzaak van de malaise is vooral te zoeken in Wallonië en Brussel. Of samengevat : het Noorden doet het op alle vlakken goed, terwijl het Zuiden een rampzalig beleid voert en maar kan overleven met de hulp (transfers) van het Noorden.
Iedereen voelt aan dat er een grote staatshervorming moet komen, maar voorlopig zijn er geen tekenen dat die er zit aan te komen. Naar iedereen aanvoelt, zullen het enkel wat cosmetische ingrepen zijn. Grote hervormingen op het vlak van sociale zekerheid en gezondheidszorg moeten we niet verwachten.
Regelmatig wordt verwezen naar de tweederdemeerderheid die de partijen moeten hebben in de Kamer om wijzigingen in de grondwet door te voeren. Om een staatshervorming door te voeren, is een aanpassing van de grondwet nodig. En omdat die meerderheid zo goed als onhaalbaar is, leggen de Vlaamse partijen zich neer bij deze vaststelling. Er is nochtans een uitweg : artikel 195 van de Grondwet.
Herziening
Even terug in de tijd. Enkele weken voor de verkiezingen van 9 juni heeft de Vivaldi-regering een aantal grondwetartikels aangeduid die voor herziening in aanmerking komen. Enkel die specifieke grondwetartikels kunnen dan door het volgende parlement worden gewijzigd.
Het is eigenaardig dat een ‘oude’ regering (-De Croo) de artikels vastlegt voor de ‘nieuwe’ regering (Arizona?), maar zo zit ons land nu eenmaal in elkaar. In mei 2024 werd ook artikel 195 voor herziening opgenomen in de lijst. Dat artikel bepaalt dat in feite alle artikels van de grondwet kunnen gewijzigd worden. Artikel 195 wordt ook wel eens omschreven als ‘truc’.
Via artikel 195 kunnen alle bevoegdheidsoverdrachten van het federale naar de deelstaten besproken worden. In het parlement is dan nog altijd een tweederdemeerderheid nodig, maar ook daar bestaat een oplossing voor. Kamerleden die zich onthouden worden niet meegeteld. Als dus 17 parlementsleden van de oppositie zich onthouden, beschikt de volgende regering (Arizona-De Wever ?) over een relatieve meerderheid en kan de grondwet wél gewijzigd worden. De N-VA moet dus enkel op zoek gaan naar die 17 parlemenstleden …
Pijnpunten en hindernissen
Ecolo-Groen heeft in het verleden al laten weten niet mee te willen meedoen aan dit ‘trucje’. Dus is het uitkijken naar Open Vld, de PS en PVDA/PTB of… Vlaams Belang. De PS met 16 zetels en PVDA/PTB met 15 zetels staan niet te springen om een staatshervorming door te voeren. Daar moet je geen steun van verwachten. Open Vld heeft 7 zetels, maar dat is te weinig. Blijft over : de 20 stemmen van het Vlaams Belang.
Vrij vertaald : de volgende regering zou wel degelijk een aantal artikels inzake een staatshervorming kunnen laten goedkeuren in het parlement, mits de parlementsleden van het Vlaams Belang zich onthouden bij de stemming. Veel is dan mogelijk. Maar… de N-VA moet dan wel eerst met het Vlaams Belang aan tafel gaan zitten om afspraken te maken. Dat is al een eerste hindernis, want bij de N-VA huiveren ze bij de gedachte dat ze steun moeten zoeken bij het Vlaams Belang.
Tweede pijnpunt : zal het Vlaams Belang bereid zijn om zich in het parlement te onthouden bij de stemming ? Persoonlijk denk ik eerder dat de Vlaams Belangers gaan tegenstemmen met als argument dat de voorgelegde staatshervorming niet ver genoeg gaat.
Afwachten dus of de twee Vlaams-nationale partijen elkaar in deze materie zullen vinden. Het belangrijkste besluit is echter : iedereen die beweert dat een staatshervorming niet mogelijk is bij gebrek aan een tweederdemeerderheid, is van slechte wil. Het is enkel een kwestie van willen. Om over de ego’s te zwijgen.
foto’s (c) Gazet van Hove – cover : NMBS-station Charleroi.